اینترنت موبایل، کند و گران

م.ر.بهنام رئوف

استفاده از نسل‌هاي قدیمی 5/2 و 75/2 توسط دو اپراتوری که بیشترین کاربران تلفن همراه در کشور را دارند به عنوان دلیل کیفیت خدمات پایین در بخش اینترنت همراه عنوان مي‌شود

یکی از دغدغه‌هايي که این روزها کاربران تلفن همراه با آن روبه‌رو هستند، کیفیت استفاده از خدمات دیتا یا اینترنت همراه است. افزایش ضریب نفوذ تلفن‌هاي هوشمند که مهم‌ترین کاربرد آنها به کار گرفتن برنامه‌هاي کاربردی همراه و اینترنت همراه است باعث شده تا این روزها کاربران تلفن همراه بیش از پیش به استفاده از اینترنت همراه روی آورند.

بر همین اساس بسیاری از اپراتورهای جهانی علاوه بر تغییر تجهیزات خود و کوچ به سمت خدمات نسل سوم و چهارم تلفن همراه، قیمت خدمات را کاهش و به افزایش کیفیت این خدمات پرداخته‌اند. هم‌اکنون درصد بسیار بالایی از اپراتورهای تلفن همراه در سراسر جهان از خدمات نسل سوم تلفن همراه استفاده مي‌کنند. حتی بسیاری از کشورهای پيشرفته جهان در حال حاضر اقدام به ارائه خدمات نسل چهارم هم کرده‌اند و این در حالی است که در کشور ما نزدیک به دو سال است که خدمات نسل سوم توسط اپراتور سوم به کار گرفته شده است. 

آمارهاي جهانی چه مي‌گویند؟
بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده هم‌اکنون چین بالاترین میزان استفاده از نرم‌افزارهای موبایلی را دارد. این کشور بیش از 250 میلیون کاربر گوشی هوشمند دارد. بر همین اساس بیش از 76 درصد جمعیت چین تلفن همراه دارند و به این ترتیب میزان درآمد حاصل از اینترنت موبایلی در چین در طول سال 2012 بیش از 15 میلیارد دلار برآورد شده، این در حالی است که سال 2011 این رقم 7/13 میلیارد دلار بود. چین هم‌اکنون بالغ بر یک میلیارد کاربر تلفن همراه دارد. همچنین بررسي‌ها نشان داده که کاربران تلفن همراه در انگليس، آمريکا و ژاپن بيشترين ميزان دسترسي به اينترنت را از طريق دستگاه موبايل خود دارند. بر اساس گزارش موسسه تحقيقاتي Pew يک چهارم کاربران گوشي‌هاي هوشمند از موبايل خود براي دسترسي به اينترنت استفاده مي‌کنند. ميليون‌ها نفر از مردم اولين تجربه دسترسي به اينترنت را از طريق دستگا‌ه‌هاي موبايل دارند و به انتقال پول از طريق موبايل مي‌پردازند. البته اين تحقيقات نشان داده که تعداد کاربران اينترنت موبايل در کشورهاي غربي بيش از بازارهاي در حال توسعه و نوظهور است. بر اساس اين گزارش، آمريکايي‌ها و ژاپني‌ها بيشترين ميزان دسترسي به اينترنت را از طريق موبايل دارند، به‌ويژه در ميزان دسترسي به شبکه‌هاي اجتماعي همچون فيس‌بوک و توئيتر. دسترسي به رسانه‌هاي اجتماعي از طريق موبايل در کشورهاي مصر، مکزيک و يونان بيشترين محبوبيت را دارد.
اين تحقيقات که از ميان 18 کشور ژاپن، استراليا، اسپانيا، فرانسه، آلمان، ايتاليا، هلند، برزيل، روسيه، آمريکا، کانادا، سوئد، لهستان، ايرلند، هند و چين صورت گرفته، نشان داده که انگليس با 52 درصد بيشترين ميزان دسترسي موبايلي به اينترنت را دارد و پس از آن ژاپن و آمريکا با 51 درصد در جايگاه بعدي جدول نشسته است. بر اساس اين گزارش، چين و اسپانيا با 36 درصد جايگاه چهارم و پنجم جدول را به خود اختصاص داده‌اند و به ترتيب فرانسه و روسيه با 35 و 33 درصد ششم و هفتم در جايگاه جدول قرار گرفته‌اند. در ميان اين کشورها، لهستان با 31 درصد، آلمان با 29 درصد و مکزيک با 27 درصد به ترتيب جايگاه هشتم، نهم و دهم جدول را به خود اختصاص داده‌اند. 

آمار کاربران ایرانی
در ایران اما داستان استفاده از خدمات اینترنت موبایل بسیار متفاوت است. شرکت مخابرات ایران در آغاز سی و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی شمار مشترکان تلفن همراه را 55 میلیون و شمار خطوط تلفن ثابت را 27 میلیون خط اعلام کرد. با وجود این تعداد مشترک، ضریب نفوذ تلفن ثابت در کشور به بیش از 79/35 درصد و ضریب نفوذ تلفن همراه شرکت مخابرات ایران به بیش از 37/73 درصد رسیده است که از مجموع 55 میلیون مشترک تلفن همراه، 16 میلیون مشترک تلفن همراه دائمی و بیش از 39 میلیون مشترک تلفن همراه اعتباری مخابرات هستند.
آمار کاربران ایرانسل اما شفاف نیست، بر اساس آخرین آمارهای شنیده شده ایرانسل هم‌اکنون بالغ بر 37 میلیون مشترک تلفن همراه دارد. میزان واردات گوشی تلفن همراه هم بر اساس آخرین آمارهای گمرک طی 10 ماه نخست امسال نسبت به سال گذشته با افزایش همراه بود. در این مدت 600 تن گوشی تلفن همراه به ارزش 126 ميليون و 608 هزار دلار وارد کشور شد که این میزان در مدت مشابه سال گذشته 417 تن به ارزش 64 ميليون و 710 هزار دلار بود. بر همین اساس، واردات گوشی تلفن همراه به لحاظ وزنی 92/43 درصد و ارزشی 65/95 درصد رشد پیدا کرد، اما کشورهای مبدا واردات گوشی تلفن همراه امارات متحده عربی، جمهوری کره و منطقه آزاد چابهار بوده است که همین سه منطقه 482 تن و 110 ميليون دلار از واردات را به خود اختصاص مي‌دهند. بر اساس گفته‌هاي مقامات صنفی در بازار ایران ماهانه بیش از یک میلیون و 200 هزار عدد گوشی مصرف مي‌شود. آخرین شنیده‌ها حکایت از این دارد که در دو سال گذشته 50 درصد از حجم فروش بازار گوشی‌هاي هوشمند بوده است. در حال حاضر متوسط قیمت یک گوشی هوشمند در کشور بالای 350 هزار تومان است. 

کیفیت پایین و گران
استفاده از اینترنت تلفن همراه در ایران اما به‌رغم افزایش تعداد کاربران آن با محدودیت در کیفیت خدمات ارائه شده روبه‌رو است، به طوری که به گفته مسوولان سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی حجم بالایی از شکایات کاربران فناوری مربوط به کیفیت استفاده از خدمات اینترنتی و به شکل خاص اینترنت تلفن همراه است.
اما با این حال مدیر عامل شرکت ارتباطات سیار به تازگی از افزایش 80 درصدی ترافیک GPRS همراه اول ظرف یک ماه گذشته خبر داده است. وحید صدوقی اظهار کرد: طی یک ماه گذشته و بعد از نوسازی شبکه همراه اول حدود 80 درصد از نظر ترافیک GPRS رشد داشته‌ایم. صدوقی ادامه داد: در حال حاضر در برخی نقاط تهران حتی سرعت دانلود GPRS همراه اول به حدود 215 کیلوبیت رسیده و میانگین این رقم بالای 120 کیلوبیت است. مدیر عامل ارتباطات سیار همچنین عنوان کرد: با توجه به نوسازی‌هایی که در درون شبکه همراه اول صورت گرفته، اکنون GPRS همراه اول کیفیت قابل قبولی دارد و این در حالی است که تعداد مشترکانی که در لحظه از این سرویس استفاده می‌کنند، حداقل سه برابر شده است. وی همچنین اظهار کرد: طی هفته آینده میانگین سرعت دانلود تهران به بالای 150 کیلوبیت خواهد رسید و سرعت دانلود مشترکان تا حداقل یک و نیم برابر افزایش خواهد یافت.
علیرضا قلمبر دزفولی مدیرعامل ایرانسل نیز در نشست سالانه این اپراتور در مهر ماه گذشته گفت: پیش‌بینی می‌شود ترافیک دیتا در دنیا در سال ۲۰۱۵ معادل کل ترافیک دیتا تا سال ۲۰۱۰ میلادی خواهد بود که حاکی از رشد قابل توجه حوزه دیتا است و نشان می‌دهد اپراتورها باید تمرکز خاصی روی حوزه دیتا داشته باشند. به گفته وی، ۱۰۰ درصد شبکه ایرانسل تحت پوشش GPRS و ۹۸ درصد آن تحت پوشش EDGE است و دو درصد باقی‌مانده به نقاط کم جمعیت و جاده‌هاي کشور اختصاص دارد که به سرعت بالای GPRS نیاز ندارند. دزفولی اظهار كرد: درحال حاضر حداکثر سرعت سیم کارت‌هاي ایرانسل با تکنولوژی نسل تلفن همراه، ۲۲۰ کیلوبیت بر ثانیه است و میانگین سرعت متوسط مصرف مشترکین حدود ۶۰ کیلوبیت بر ثانیه است. او افزود: رفتار مشترکین ما در مقایسه مهر امسال با مهر سال گذشته نشان می‌دهد که ۱۰۹ درصد افزایش ترافیک داشته‌اند و نشان‌دهنده رویکرد مشترکین ایرانسل به سمت دیتا است که از رویکرد بین‌المللی نیز تبعیت می‌کند. میزان این رشد در مهر ماه سال ۹۰ نسبت به مهر سال ۸۹ معادل ۷۳ درصد بوده است.
مدیر کل برند و ارتباطات رایتل نیز اخیرا اینترنت این اپراتور را ارزان‌ترین اینترنت تلفن همراه دانست و با تاکید بر قیمت‌های رقابتی اپراتور سوم اظهار کرد: در نسل سوم ارتباطی علاوه بر دسترسی به تماس‌های تصویری کاربران به اینترنت پرسرعت هم دسترسی خواهند داشت و دارندگان سیم‌کارت‌ها می‌توانند از اینترنت یک مگابیتی در همه‌جا و حتی در حین حرکت نیز استفاده کنند. شاهین آرپناهی ادامه داد: در حال حاضر اگر خدمات رایتل ارزان‌تر از اپراتور‌های دیگر نباشد، گران‌تر از آنها هم نیست و تماس صوتی ما در داخل شبکه مانند اپراتور‌های دیگر قیمت 55 تومانی و در خارج از شبکه قیمت 62 تومانی دارد. وی ادامه داد: اکنون اگر شما بخواهید با خط اپراتور‌های دیگر اینترنت بگیرید، ممکن است هزینه‌هایی به مراتب بالاتر از هزینه اینترنت رایتل پرداخت کنید؛ اما در رایتل با وجود آنکه کیفیت خدمات دیتا بالاتر است، قیمت حتی شاید حدود یک شانزدهم سایر اپراتورها باشد و قیمت‌های ما در نهایت رقابتی است. 

کاربران ناراضی
در حالی که هم‌اکنون تمامی اپراتورهای تلفن همراه در کشور خدمات اینترنت همراه را نیز ارائه مي‌دهند، اما به گفته کاربران ایرانی این خدمات با توجه به کیفیت ارائه شده گران است. کاربران اینترنت همراه از افت کیفیت این سرویس در نقاط پرتراکم گله مند بوده و معتقدند: سرعت‌هاي ادعا شده از سوی اپراتورهای تلفن همراه تنها در نقاط کم تردد و کم جمعیت ممکن است درست باشد و این در حالی است که سرعت‌هاي ادعا شده به هیچ وجه در مناطق پر جمعیت مناسب نبوده و تنها هزینه‌ای اضافی را بر دوش مصرف‌کننده قرار مي‌دهد.
کارشناسان بر این باورند که تعداد بالای کاربران تلفن همراه به خصوص نسل جوان که اشتیاق بیشتری به استفاده از خدمات اینترنت همراه دارند، باعث شده است تا این کاربران با کمبود در بخش پهنای باند موبایلی روبه‌رو باشند. از سوی دیگر استفاده از نسل‌هاي قدیمی 5/2 و 75/2 توسط دو اپراتوری که بیشترین کاربران تلفن همراه در کشور را دارند به عنوان دلیل کیفیت خدمات پایین در بخش اینترنت همراه عنوان مي‌شود.

مرجع : دنیای اقتصاد