مذاکرات هسته‌ای ایران با 1+5 در 4 دور گفتگو در ژنو انجام شد. پس از پایان مذاکرات طرفین برای اولین بار بیانیه‌ای مشترک منتشر کردند. صحبت‌های طرفین پس از پایان مذاکرات نشان دهنده فضای مثبت این دور از مذاکرات است. هرچند معاون وزیر خارجه روسیه هشدار داده که نباید خوش‌بینی شتاب‌زده به مذاکرات داشت.

دکتر صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفتگو با فرارو گفت: «من مذاکرات ژنو را یک گام مثبت می‌دانم. مسئله مهم در مذاکرات هسته‌ای به هیچ وجه جزئیات نیست و هنوز نیز کارشناسان وارد جزئیات نشده‌اند و قرار است طی ماه‌های آینده درباره آن بحث کنند.»

وی ادامه داد: «آنچه در این 48 ساعت اتفاق افتاد و به نظر من سرنوشت‌ساز و تاریخی خواهد بود این است که دو طرف برای اولین بار و بعد از گذشت یک دهه توانستند نشان دهند که حسن نیت دارند و واقعا قصد دارند این مسئله را به صورت مرضی الطرفین حل کنند.»

این کارشناس مسائل سیاسی اظهار کرد: «تیم مذاکره کننده ایران توانست به طرف غربی نشان دهد که ایران واقعا قصد دارد این مسئله را به صورتی حل کند که نظرات آنها هم تا حدود زیادی تامین شود و طرف غربی نیز نشان داد که نمی‌خواهد ایران برنامه هسته‌ای خود را تعطیل کند.»

وی ادامه داد: «لذا به نظر من طرفین متوجه شدند گره کور در این مسئله عدم اعتماد به یکدیگر بوده و به نظر می‌رسد برای اولین بار و با مقدار زیادی احتیاط ایران قصد دارد به غربی‌ها اعتماد کند و غربی‌ها هم برای اولین بار قصد دارند به ایران اعتماد کنند.»

وی افزود: «البته تمام کسانی که یا به لحاظ عقیدتی از غرب‌ستیزی و آمریکاستیزی نفع می‌برند مانند افراطیون در داخل کشور و یا کسانی که نفع ژئوپولیتیک، استراتژیک و اقتصادی می‌برند مانند روسیه، ترکیه و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس و نیز صهیونیست‌ها و جمهوری‌خواهان تندرو، از مذاکرات ژنو راضی نیستند؛ چون اینها احساس خطر می‌کنند که مذاکرات هسته‌ای ایران روی ریل منطقی بیفتد.»

زیباکلام خاطرنشان کرد: «البته صحبت‌های من به هیچ وجه به این معنا نیست که کار تمام شده است و ما می‌توانیم با فعل ماضی در مورد مسئله اختلاف با 1+5 صحبت کنیم؛ چرا که ممکن است کار در جزئیات به بن‌بست کشیده شود.»

وی تصریح کرد: «اما آنچه که من تاکید می‌کنم این است که غربی‌ها در ژنو به ایران گفتند در اصول با غنی‌سازی 3 تا 5 درصد که برای مصارف صلح‌آمیز باشد مخالفتی ندارند و این کلیدی‌ترین و اصلی‌ترین خواسته ایران است که حق غنی‌سازی به رسمیت شناخته شود.»

وی افزود: «در مقابل ایران تلویحا پذیرفته که غنی‌سازی بیش از 5 درصد را انجام ندهد و آن مقدار از 200 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد غنی‌شده‌ای که انجام داده و برای رآکتور تهران نیاز دارد را بردارد و مابقی را زیر نظر آژانس بگذارد.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «نکته دیگری که ایران تلویحا پذیرفته این است که اگر حق غنی‌سازی ایران در حد 5 درصد رسما از سوی 1+5 پذیرفته شود، ایران هم حاضر است پروتکل الحاقی را بپذیرد.»

وی افزود: «پذیرش پروتکل الحاقی به این معناست که ایران عملا نمی‌تواند هیچ کاری را به صورت مخفی از نظر غربی‌ها انجام دهد؛ چون یکی از اصول اولیه پروتکل الحاقی این است که آژانس می‌تواند هر لحظه و بدون اطلاع قبلی هر مکانی که اراده کند را بازرسی کند.»

زیباکلام در پاسخ به این سوال که آیا طرفین درباره زمان پذیرش پروتکل الحاقی توسط ایران و رابطه آن با لغو تحریم‌ها اختلاف ندارند؟، گفت: «من فکر می‌کنم در این باره طرفین در اصول با هم تفاهم دارند.»

وی ادامه داد: «این مسئله مانند آپارتمانی است که هم مالک، مستاجر را پذیرفته و هم مستاجر آپارتمان را پذیرفته و روی قیمت هم توافقات اولیه در حال انجام است و فقط جزئیات مانده که پول اجاره یک سال را یکجا بدهند یا ماهیانه و تعمیرات با کدام طرف باشد که اینها مواردی است که باید در جزئیات و با چانه‌زنی حل شود.»

این استاد دانشگاه تصریح کرد: «مسئله هسته‌ای ایران در ریل حل و فصل قرار گرفته است؛ مگر اینکه فشار اسرائیلی‌ها و جمهوری‌خواهان تندرو از یکسو و فشار تندروهای ایران از سوی دیگر مانع انجام کار شود. در غیر این صورت من فکر می‌کنم مسئله هسته‌ای ایران روی غلتک افتاده است.»

زیباکلام در پایان گفت: «من بازهم تاکید می‌کنم که تندروهای دو طرف می‌توانند توافق کلی که در ژنو صورت گرفته را متوقف کنند.»