چه اندازه جشن سده را به نسل امروز معرفي كرده ايم؟

ثبت اثار در ايران، بيشتر جنبه نمايشي دارد و ناكارآمد است. هر اثر در درجه نخست بايد شناخته و شناسانده شود و ما تا چه اندازه جشن سده و فلسفه آن را به نسل امروز معرفي كرده ايم؟

تيترآنلاين - جشن سده همزمان با دهم بهمن ماه در استان‌هايي چون يزد، كرمان، لرستان و مازندران برپا مي‌شود. امسال، آژانس‌هاي مختلف به برگزاري تور ويژه جشن سده در يزد پرداختند. جشني كه شايعه عدم برگزاري آن موجب شد برخي تورها لغو شوند . هتل‌هاي فهادان و مشير از جمله هتل‌هايي هستند كه به‌خاطر اين مساله، دچار ضرر و زيان شد‌ه‌‌اند. 

يک گردشگر در شهر يزد به CHN گفت: «تنها يك روز به زمان برگزاري مراسم جشن سده، شايع شد كه اين مراسم برگزار نمي‌شود از اين‌رو گردشگراني كه تنها به خاطر برگزاري اين مراسم راهي يزد بودند از سفر خود، منصرف شدند و اين مساله هم موجب ضرر و زيان آژانس‌هاي مسافرتي و هم بعضي هتل‌ها چون هتل فهادان و مشير در يزد شده است.»

اين گردشگر مي‌افزايد: «متوليان گردشگري كشور، بايد پاسخگوي اين بي‌برنامگي‌ها باشند. خود من در درجه اول مي‌خواستم مراسم جشن سده را ببينم. گرچه هنوز هم به‌درستي معلوم نيست مراسم برگزار بشود يا نه؟»

سده، جشني براي همه ايرانيان
جشن سده، جشني است كه از روزگاران بسيار دور تاكنون در ايران برگزار مي سده و به هيچ دين و آييني تعلق نداشته و از آن همه ايرانيان بوده است. فردوسي، جشن سده را به روزگار هوشنگ و كشف آتش از سوي او نسبت مي‌دهد اما بعضي باستان‌شسناسان براين باورند كه يافتن آتش به نيم ميليون سال پيش برمي‌گردد.

درميان عناصر چهارگانه، آتش همواره براي ايرانيان مقدس بوده است. آتشي كه فردوسي، كشف ان را به هوشنگ پيشدادي نسبت مي‌دهد اما رضا مرادي غياث‌ابادي، پژوهشگر باستان‌شناسي براين باور است كه « براساس ويژگي‌هاي تمدني كه فردوسي از روزگار هوشنگ شمرده، اين دوره به 10 تا 15 هزار سال پيش برمي‌گردد در صورتي‌كه كشف اتش به 500هزار سال قبل برمي‌گردد و بسيار كهن‌تر از دوران هوشنگ و فريدون و ظهور زردشت است.»

مردم يزد، كرمان و بعضي شهرهاي لرستان و مازندران، دهم بهمن ماه و همزمان با جشن سده به پشت‌بام خانه‌هاشان مي‌روند و آتش مي‌افروزند و ترانه مي‌خوانند و شادي مي‌كنند. جشن سده به گفته غياث‌ابادي، «همواره از آن مردم بوده و به حاكمان يا موبدان زردشتي تعلق نداشته است. اصلا در هيچ كجاي اوستا به جشن سده اشاره نشده زيرا آتش نه تنها در نزد زردشتيان كه در تمامي اديان مقدس بوده است.»

او ثبت جشن سده در فهرست ميراث معنوي را زماني موثرمي‌داند كه با آگاهي همراه باشد و مي گويد: « اين كه اثري در فهرست ميراث معنوي به ثبت برسد، كار بايسته و درخوري است اما ثبت اثار در ايران، بيشتر جنبه نمايشي دارد و ناكارآمد است. هر اثر در درجه نخست بايد شناخته و شناسانده شود و ما تا چه اندازه جشن سده و فلسفه آن را به نسل امروز معرفي كرده ايم؟ نوروز را در فهرست ميراث معنوي به‌ثبت رسانده‌ايم اما بازي‌ها و نمايش‌هاي گروهي نوروز را فراموش كرده و از حاجي فيروز، گدايي‌كردن خواسته‌ايم.»

غيا‌ث آبادي به مواردي كه موجب حفظ يك آيين مي‌شود، اشاره و بيان مي‌كند:«نبايد شكل اصيل مراسم، دستخوش تغيير قرار گيرد. همچنان كه بهتر است مراسم و آيين‌هايي چون جشن سده در يك زمان واحد و مشخص برگزار شود. گرچه رسانه‌ها هم نقش بسيار موثري در اين زمينه دارند؛ رسانه هايي كه به آداب و رسوم و آيين‌ها نمي‌پردازند.