۱ |
بدن انسان پر از رازهاي شگفتانگيز است که هنوز بسياري از آنها براي علم ناشناخته اند. آيا ميدانستيد که اسيدي سمي درون شکمتان داريد که فلز را ميخورد يا اين که بزرگي مغزتان مسئول مشکلات دندان عقل است؟ بدن انسان ماشين پيچيده و عجيب غريبي است پر از مايعات که حرکت ميکند، مواد شيميايي را با هم ترکيب ميکند و همه چيز از خاطرات گرفته تا مايع مخاطي توليد ميکند. به احتمال زياد در طول سالهاي تحصيل و از طريق رسانهها، کتابها و منابع مختلف، اطلاعات زيادي در مورد بدن خود به دست آورده ايد. اما هنوز نکات فراواني هست که احتمالاً در مورد بدن خودتان نميدانيد.
«لايوساينس» برخي از رازهاي زيبا و پيچيده بدن انسان را منتشر کرده که شايد در بين آنها نکات عجيبي بيابيد که تا به حال تصورش را هم نميکرديد!
1. رنگ پوست شما از 4 لايه رنگي ساخته شده است
همه پوستها، جدا از رنگي که دارند، به خودي خود کرم مايل به سفيد هستند. در نزديکي سطح پوست، وجود رگهاي خوني طيفي از رنگ قرمز به رنگ پوست اضافه ميکند. همچنين نوعي رنگدانه زرد رنگ سايه زردي به رنگ پوست ميافزايد. در نهايت، مادهاي به نام «ملانين»، در واکنش به ميزان تابش فرابنفشي که بدان ميتابد، طيف قهوهاي رنگي به پوست ميدهد که در بيشترين حالت به سياهي ميزند. ترکيب اين 4 رنگ، در نهايت رنگ پوست تمامي افراد روي زمين را تشکيل ميدهد.
2. دنيا ميتواند با شما بخندد
احتمالاً شنيدهايد که خميازه مسري است. امتحان کنيد، وقتي خميازه ميکشيد دقت کنيد ببينيد اطرافيانتان چه طور شروع به خميازه کشيدن ميکنند! مطالعات جديد نشان ميدهد که خنده هم رفتار تقليدي را در انسان برمي انگيزد. در واقع وقتي صداي خنده را ميشنويم، ناحيه خاصي از مغز که با حرکات چهره در ارتباط است تحريک ميشود. تقليد نقش مهمي در تعاملات اجتماعي انسانها دارد. رفتارهايي مانند عطسه، خنده، گريه و خميازه راههايي براي ايجاد ارتباطات اجتماعي قوي درون يک گروه محسوب ميشوند.
3. مغز بزرگ جاي دندانها را کم کرده است
تکامل کامل نيست. اگر بود، احتمالاً به جاي اين که از دست دندانهاي عقل بناليم، الان ما بال داشتيم. گاهي برخي ويژگيهاي به درد نخور فقط به اين دليل که زياد باعث آسيب نميشوند، در طول تکامل با يک گونه ميمانند. البته کاربرد دندانهاي عقل هميشه کسب درآمد بالا براي جراحان فک و دهان نبوده، بلکه در گذشته به عنوان سري سوم دندانهاي آسياب براي جويدن گوشت به کار ميرفت. اما وقتي مغز در انسان بزرگتر شد، ساختار استخوانهاي آرواره تغيير کرد و در نتيجه ما مانديم و دهاني که جاي کمي دارد و مخارج دندان پزشکي که کم هم نيست!
4. مژکها مايع مخاطي را جابه جا ميکنند
اغلب سلولهاي بدن ما اندامکهاي ريز مو مانندي دارند که مژک ناميده ميشوند. اين مژکهاي بسيار ريز، در عملکردهاي بسياري در بدن نقش مهمي بازي ميکنند، از گوارش گرفته تا شنوايي. درون بيني، مژکها کمک ميکنند که مايع مخاطي به طرف حلق برود و شما بتوانيد راحت نفس بکشيد. اما وقتي هوا سرد باشد، اين کار سختتر ميشود و در نتيجه مايع مخاطي بيني برمي گردد و شما دچار آبريزش ميشويد. همچنين اگر درون بيني به دلايلي مانند حساسيت يا سرماخوردگي و مانند آن ورم کرده باشد، يا اين که مايع مخاطي بيني غليظ شده باشد، مشکل مشابهي به وجود ميآيد و مژکها نميتوانند کار خود را به خوبي انجام بدهند.
5. بلوغ ساختار مغز را تغيير ميدهد
همه ما ميدانيم که با بلوغ و تغييرات هورموني، بدن به رشد لازم براي توليد مثل ميرسد. اما چرا سن نوجواني اين قدر با رفتارهاي غيرقابل تحمل و خلق آزاردهنده و ناخوشايند همراه است؟ در واقع نوجوانها تقصيري ندارند. هورمونهايي که در دوران بلوغ در بدن توليد ميشوند، از جمله تستوسترون، در واقع روي رشد سلولهاي مغزي هم تأثير ميگذارند و تغييراتي که بدين ترتيب در ساختار مغز به وجود ميآيد، نتايج رفتاري متعددي را همراه دارد. بنابراين در اين زمان بايد انتظار هيجانهاي ناخوشايند، بيعلاقگي و بيتفاوتي و نيز مهارتهاي تصميمگيري ضعيف را داشته باشيد، در حالي که برخي نواحي قشر پيشاني مغز در حال رشد هستند.
6. هزاران تخمک بدون استفاده از بين ميرود
وقتي زنها به دهه 40 يا 50 سالگي ميرسند، چرخه عادت ماهيانه که سطوح هورموني بدن او را کنترل ميکرده و نيز تخمکها را براي تلقيح آماده ميساخته، متوقف ميشود. تخمدانها استروژن کم و کمتري توليد ميکنند که اين امر تغييرات جسماني و هيجاني در بدن زن ايجاد ميکند.
از اين به بعد، فوليکولهاي تخمک ديگر مانند سابق نميتوانند آزاد شده و رشد کنند. يک دختر نوجوان به طور ميانگين حدود 34هزار فوليکول تخمک رشد نيافته در بدن خود دارد. اگر به طور متوسط در نظر بگيريم که در طول زندگي او، هر ماه يکي از اين فوليکولها کامل شده و آماده تلقيح شود، در مجموع حدود 350 عدد از اين فوليکولها مورد استفاده قرار ميگيرند. با رسيدن به يائسگي، بقيه فوليکولها رو به زوال ميگذارند. وقتي ديگر هيچ احتمال بارداري در بين نباشد، مغز رهاسازي تخمک را متوقف ميکند.
7. بيشتر غذايي که ميخوريد صرف فکر کردن ميشود
با اين که مغز فقط 2 درصد از وزن بدن ما را تشکيل ميدهد، حدود 20 درصد از اکسيژن و کالري بدن را مصرف ميکند. براي اين که منابع لازم به خوبي و به اندازه کافي به مغز برسند، سه سرخرگ بزرگ مغزي دائم در حال پمپ کردن اکسيژن به مغز هستند.
هرگونه انسداد يا پارگي در هر يک از آنها، باعث ميشود انرژي لازم به سلولهاي عصبي مغز نرسد و عملکرد مغز در ناحيهاي که با کمبود کالري و اکسيژن مواجه شده مختل شود. اين يک ضربه يا حتي سکته مغزي است.
8. استخوانها ميشکنند تا به ماهيچهها و سلولهاي عصبي کلسيم برسد
استخوانهاي بدن ما علاوه بر اين که ما را سر پا نگه ميدارند و امکان حرکت به ما ميدهند، يک فعاليت مهم ديگر را هم بر عهده دارند: آنها سطح کلسيم را در بدن تنظيم ميکنند. بخش عمدهاي از استخوانها از فسفر و کلسيم تشکيل شده است. کلسيم مادهاي است که براي عملکرد ماهيچهها و سلولهاي عصبي هم مورد نياز است. وقتي ميزان کلسيم بدن کم شود، هورمونهاي خاصي آزاد ميشوند که باعث شکستن استخوانها ميشوند تا مقدار کلسيم در بدن بالاتر برود و به ماهيچهها و سلولهاي عصبي برسد. اين وضع تا زماني که کلسيم بدن از طريق ديگري مانند تغذيه به حد طبيعي برسد متوقف نميشود.
9. تاثير حالت بدن بر حافظه
خاطرات ما تا حد زيادي به حواس ما وابسته هستند. گاهي يک بو يا يک صدا ميتواند هر يک از ما را به زماني دور در کودکي برگرداند. به احتمال زياد شما هم بارها اين يادآوري به واسطه يک حس را تجربه کرده ايد. گاهي اين تداعي کاملاً روشن و واضح است اما گاهي مرموز است و فقط ميدانيم که به خاطرهاي مربوط است، اما نميتوانيم به ياد بياوريم که دقيقاً آن خاطره چه بوده و به چه زماني مربوط است. مطالعات جديد نشان ميدهند که حافظه ما به حالت بدنمان هم وابسته است. بنابراين، اين بار که سعي کرديد خاطرهاي را به ياد بياوريد که دور از ذهن به نظر ميآيد، سعي کنيد بدنتان را در همان حالت قرار بدهيد و به حافظهتان براي يادآوري کمک کنيد!
10. حمل اسيد خورنده خطرناك در شكم
وقتي ميخواهيد سوار هواپيما بشويد، همه مايعات را بايد کنار بگذاريد، اما مايعي خطرناک همراه شما است که هيچ بخش امنيتي نميتواند آن را از شما بگيرد: اسيد هيدروکلريک!
درون بخشي از سيستم گوارش انسان يعني همان معده، مايعي خطرناک و خورنده به نام اسيد «هيدروکلريک» ترشح ميشود. در صنعت از اين اسيد براي خوراندن فلزات استفاده ميشود. اين اسيد ميتوانند روي فولاد اثر بگذارد، اما جاي نگراني نيست، مايع مخاطي درون سيستم گوارش به خوبي آن را ميپوشاند تا اين مايع سمي به بافت بدن شما آسيبي نرساند و فقط غذايي را که خوردهايد هضم کند.