آيا امتيازي به مصرف کننده كالاي داخلي داده ايم تا قدرت انتخاب متعدد داشته باشد؟
حميدرضا عسگري
آيا نوآوري و تنوع در توليدات داخلي به وجود آمده و اين امتياز را به مصرف کننده داده ايم تا قدرت انتخاب متعدد داشته باشد
تاريخ انتشار: شنبه ۲ ارديبهشت ۱۳۹۱ ساعت ۱۴:۵۳
با توجه به وضعيت اقتصاد کشورمان ظرف يکي دوسال گذشته و رکود توليدات داخلي، تقويت و ترغيب انگيزه مردم به استفاده از کالاهاي ساخت داخل، يکي از کارسازترين راه هاي بهبود و توسعه سهم توليدات داخلي مي باشد. اما اين تغيير الگوي مصرف به يکباره محقق نخواهد شد، همانطور که به يکباره به وجود نيامده است.
اينکه چرا مردم ميل و رغبتي به خريد کالاي داخلي نسبت به مشابه خارجي آن ندارند بسيار مهم و تعيين کننده است که توجه به آنها براي برطرف کردن چالش هاي انگيزه اي مردم اجتناب ناپذير است.
1- اعتماد و باورهاي فرهنگي: يکي ازدلايلي که مردم ميل بيشتري به خريد کالاهاي خارجي دارند، نوع باوري است که طي سال هاي متمادي از قبل و بعد از انقلاب در عامه مردم وجود داشته است. به عنوان مثال تاکيد مردم به تهيه کالاهايي با مارک هاي ژاپني، باوري است که سال هاي سال در بين مردم ايران مرسوم بوده است. اين باورها درست است که سبب آن مرغوبيت کالاهاي ژاپني است اما بيش از آن به سبب اعتمادي است که اين باور را براي مردم حاصل کرده است که هيچ مارکي را به جز مارک ژاپني قبول نمي کنند.
اين فرهنگ مصرف در طي ساليان متمادي ايجاد شده و ديگر اهميتي به کيفيت و نوع توليدات ديگر کارخانجات نمي دهد. حتي اگر کالاي خارجي با مارک ديگري هم به بازار عرضه شود، بازهم مردم فلان کالاي ژاپني را ترجيح مي دهند.
2- تبليغات سازنده و جذاب: عامل ديگري که باعث ترجيح کالاي خارجي مي شود، بهره گيري از نوع تبليغاتي است که در بين عموم انگيزه مصرف ايجاد مي کند. به عنوان مثال شرکت هاي خارجي که لوازم خانگي به ايران وارد مي کنند، با درنظر گرفتن خدمات پس از فروش طولاني، تعويض بدون هيچ قيد و شرط در صورت نقص فني، تحويل در محل يا دادن جوايز همراه با کالاي خريداري شده، برگزاري جشنواره هاي تفريحي همراه با قرعه کشي هداياي چشم گير و بسياري از اين موارد، توانسته اند جذابيت خريد را براي مصرف کننده ايجاد کنند. به طوري که گاهاً خريدار جذب حواشي تبليغاتي کالاي مورد نظر مي شود.
3- نوآوري و تنوع: مهمترين گزينه اي که شرکت ها و کارخانجات بزرگ صنعتي جهان به عنوان الويت کاري خود قرار داده اند، مسئله تنوع و نو آوري در محصولات مي باشد. شرکت هاي خارجي همگي در تلاش و رقابت هستند تا با محصولي جديد خود را متفاوت از بقيه نشان دهند. ضمن اينکه سعي دارند با افزايش تنوع در محصولات خود، به مصرف کننده قدرت انتخاب دهد. وقتي مصرف کننده تشخيص مي دهد فلان شرکت توليدکننده کالا از تنوع محصولات مورد نظر برخوردار است براي دستيابي به حق انتخاب هاي متعدد به آن شرکت مراجعه مي کند.
4- پيشرفت کيفيت: يکي ديگر از مهمترين معيارهاي ايجاد انگيزه خريد، ارتقاء کيفيت کالاها مي باشد. وقتي شرکت هاي داخلي ما براي مدت مديدي در يک سطح کيفي و در حالت سکون قرار مي گيرند، مطمئناً از رقباي خارجي خود باز خواهند ماند. ماندگاري محصول يکي از معيارهايي است که جامعه ايراني به آن توجه بسياري دارد. لذا اين سکون شرکت هاي داخلي باعث شده تا رقباي خارجي با افزايش کيفيت کالاي خود در امر ماندگاري خريداران را به سمت کالاي خود بکشانند.
حال در نگاهي کلي و اجمالي بايد ديد آيا ما توانسته ايم باورجديدي را براي مردم ايجاد کنيم که باورهاي فرهنگي تاريخي خود را فراموش و به کالاهاي داخلي اعتماد داشته باشند. توليد کنندگان داخلي ما تا چه حد از تبليغات سازنده براي ايجاد جذابيت و جذب مصرف کننده استفاده مي کنند. آيا نوآوري و تنوع در توليدات داخلي به وجود آمده و اين امتياز را به مصرف کننده داده ايم تا قدرت انتخاب متعدد داشته باشد. افزايش سطح کيفي محصولات ما چرا به حدي نبوده است که خود را در کنار مشابه خارجي مطرح کند و در سبد خريد کالاهاي داخلي قرار بگيرد.
قطعاً و يقيناً نمي توان بانگاه روشنفکرانه به قضيه، اين مشکل را فقط در حيطه فرهنگي ديد و راه حل فرهنگي و شعار آرمان گرايانه براي آن تجويز کرد. تغيير الگوي مصرف نيازمند يک برنامه ريزي منسجم و اقدامات عملي در زمينه افزايش کيفيت و تنوع کالاها همراه با اقدامات فرهنگي براي ايجاد انگيزه و گرايش مصرف کننده به کالاي داخلي مي باشد.