تيترآنلاين - در سوانح هوايي همه مقصرند جز .....

صفحه اصلی سياسی اجتماعی اقتصادی فرهنگي دانش و فناوري گزارش تصويری

داخلی

آرشيو خبر

اقتصاد سياسي

کد مطلب : 47

توصيه مطلب

در سوانح هوايي همه مقصرند جز .....

این را دیگر همه هم وطنان فهمیده اند كه در سوانحی از این دست همواره یا خلبان مرحوم مقصر است یا سوزن بان محروم. خلاصه آن كه سنگ و بوته و زمین كج و آسمان صاف هم می توانند مقصر باشند ولی جناب

تاريخ انتشار: دوشنبه ۵ بهمن ۱۳۸۸ ساعت ۱۳:۳۵

اواخر تیر و اوایل مرداد ماه گذشته درسانحه هواپیمای توپولف که مسئولان امر با اطمینان کامل از عدم نقص فنی هواپیما اطلاع دادند و پس از چند روز نیز با عادی شدن وضعیت بازهم این سانحه به فراموشی سپرده شد تا چند صباحی بگذرد ولی سانحه ای دیگر به فاصله چند روز اتفاق افتاد تا درد کهنه وضعیت نابسامان بخش هوایی کشور سر باز کند، آن هم در حالی که وزارت راه وترابری با ارائه آمارهای رو به رشد و افتخار به این که دولت تاکنون سانحه هوایی منجر به از دست رفتن جان بسیاری از هموطنان کشور نداشته است سرگرم بود ولی این دو سانحه پی در پی نیز گویای ضعف ها و چالش‌های سرپوش گذاشته شده این بخش بوده و هست.

اما صرف‌نظر از اینکه وقوع دو سانحه گذشته و دو سانحه اخیر باعث کشته شدن حدود 190 نفر شد، نشان دهنده ضعف مدیریت در وزارت راه وترابری بود. اما مسئولان این وزارت خانه باز هم سکوت اختیار کرده اند در حالی که مردم توقع دارند وزیر راه این بار دیگر از مردم به ویژه بازماندگان این سوانح عذرخواهی کند.

این در حالی است که مرسوم است وقتی سانحه‌ای به این شدت رخ می‌دهد مسئول مربوطه خود پیش قدم می‌شود و با به گردن گرفتن مسئولیت سانحه استعفا می‌دهد.

جالب آن كه بازهم در دو سانحه اواسط سال خلبان مقصر شناخته شد و گفته شد بررسی‌های اولیه سانحه هواپیمایی ایلوشین نشان داده است که خلبان بدون رعایت قوانین با سرعتی بالاتر از حد مجاز بر باند فرودگاه فرود آمد و این علت اصلی این سانحه بوده است.

همه مقصرند جز .....
این را دیگر همه هم وطنان فهمیده اند كه در سوانحی از این دست همواره یا خلبان مرحوم مقصر است یا سوزن بان محروم. خلاصه آن كه سنگ و بوته و زمین كج و آسمان صاف هم می توانند مقصر باشند ولی جناب وزیر و معاونانش هرگز.

كما این كه "علیرضا ارزنده" کارشناس فاکتورهای انسانی می‌گوید: وقتی سانحه هوایی رخ می‌دهد تمامی مسئولیت ها به گردن خلبان می‌افتد که مسئولیت پرواز را پذیرفته است اما آیا مقصر شناختن قربانی دردی را دوا می‌کند؟ اینکه در سوانح هوایی خلبان مقصر شناخته می‌شود کمکی به رفع مشکلات نمی‌کند. چرا که خود خلبان در این حوادث می‌تواند قربانی حادثه باشد. دلیل منطقی نیست. حتی اگر خلبان هم مقصر باشد این مسئله ممکن است از عوامل دیگری نظیر سازماندهی و مدیریت شرکت های هواپیمایی، آموزش‌های ناکافی یا غیرمؤثر یا سایر فاکتورهای انسانی ناشی شود که باید آنها شناسایی

” در حافظه تاریخی ما هواپیماهای دست دوم خریداری شده از تركیه هم هستند كه مسئولان ترك پس از فروش آن‌ها خدا را شكر كردند كه هواپیماهای اسقاطی‌شان را به قیمتی به ایران فروختند كه از ورشكستگی نجاتشان داد “

شوند و از بین بروند. در مورد این سانحه نیز باید بگویم خلبان این پرواز از بهترین خلبان‌های کشور بوده است و از دست دادن وی و دیگر کمک‌های او ضایعه‌ای برای صنعت هواپیمایی کشور است.

"ارزنده" یادآوری می كند: متأسفانه در کشور ما سانحه رخ می‌دهد و توجه همه به سمت آن جلب می‌شود، تمامی نهادها بسیج می‌شوند تا در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهند اما پس از مدتی مسئله به فراموشی سپرده می‌شود این در حالی است که وقوع این گونه حوادث تجربیات گران قدری را به همراه دارد که می‌تواند مانع از وقوع حوادث مشابه شود.

تراژدی توپولف
درحالی كه بزرگ ترین شرکت هواپیمایی روسیه (ایرفلوت) تمامی هواپیماهای توپولف 154 خود را از دور خارج و ناوگان ساخت كشورهای غربی را جایگزین آن ها کرده است، هنوز پرواز و سوانح این هواپیماها در ایران ادامه دارد.

به گزارش ایسنا، درحال حاضر بیش از 20 فروند هواپیمای توپولوف در شركت‌های هواپیمایی كاسپین، تابان، ایران ایرتور و كیش ایر به پرواز درمی‌آیند. از طرف دیگر شركت هواپیمایی ایران ایرتور برای خرید پنج فروند هواپیمای توپولوف 204 ( مدل دیگری از گونه توپولوف) با روسیه قرارداد جدیدی بسته است كه پس از توپولوف‌های 154، به ناوگان هواپیمایی ایران بپیوندند. البته به دلیل پروسه طولانی اداری و اجرایی روسیه این ناوگان هنوز به كشور وارد نشده است.

البته در حافظه تاریخی ما هواپیماهای دست دوم خریداری شده از تركیه هم هستند كه مسئولان ترك پس از فروش آن‌ها خدا را شكر كردند كه هواپیماهای اسقاطی‌شان را به قیمتی به ایران فروختند كه از ورشكستگی نجاتشان داد؛ هواپیماهایی كه ظاهرا هیچ‌گاه هم به ناوگان هوایی كشور وارد نشد.

با این حال، هرچند مسئولان كمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی اظهار داشتند: نباید هنگام خرید هواپیما به دنبال هواپیماهای ارزان باشیم؛ چراكه این مسئله باعث بروز چنین حوادثی می‌شود. برای جلوگیری از بین رفتن امنیت پرواز كشور باید به‌دنبال جایگزینی در ناوگان هوایی باشیم؛ چراكه عمر 20 سال برای یك هواپیمای مسافربری بسیار زیاد است.

اما سازمان هواپیمایی كشوری معتقد است: شرقی یا غربی بودن كشور سازنده هواپیما در بروز سوانح هوایی تعیین‌كننده نیست و مسئولان صنعت هوانوردی كشور همچنان بر ایمن و قوی بودن این ناوگان تاكید دارند و معتقدند كه توپولوف‌ها به دلیل قدرت بالای موتوری نسبت به برخی هواپیماهای دیگر از ایمنی بالاتری برخوردار هستند، لذا ایمنی این هواپیماها تایید شده و خدشه‌ناپذیر است. جالب است كه از سال 1971 تا سال 2007 میلادی 27 هواپیمای توپولوف در جهان سقوط كرده‌اند؛ همچنین هزار و530 سانحه هوایی در تاریخ هواپیماهای ایران ثبت شده‌ كه 50 تا 70 سانحه آن مرگبار بوده‌ و بر اساس اطلاعات شبكه ایمنی هوانوردی كشور تاكنون بیش از هزار و 610 نفر بر اثر سوانح هوایی در ایران

” عجیب است كه هیچ یك از مقامات و مسئولان وزارتخانه راه و ترابری در این زمینه توضیحی نمی دهند حداقل این است كه وزیر راه و ترابری از سمت خود استعفا دهد و از مردم عذر خواهی كند. “

جان باخته‌اند.

لازم به یادآوری است، طبق برنامه چهارم توسعه با در نظر گرفتن شرایط تحریم كشور باید متوسط سن هواپیماها از 21 سال ابتدای برنامه به 15 سال كاهش می‌یافت كه هم اكنون به 19 سال رسیده است و با این حساب چهار سال از هدف برنامه عقب است. همچنین طبق این برنامه باید 60 فروند از هواپیماهای ناوگان هوایی كشور از دور خارج شوند و 138 فروند هواپیمای جدید كه حداكثر هشت سال از عمرشان گذشته باشد، به ناوگان اضافه شوند.

استعفا در ایران و جهان
جالب آن كه چهارم مرداد ماه گذشته در پی بروز دو سانحه هوایی پی در پی یک عضو كمیسیون امنیت ملی هم در صحن علنی مجلس قاطعانه از وزیر راه خواست كه استعفا كند.

وی افزود: عجیب است كه هیچ یك از مقامات و مسئولان وزارتخانه راه و ترابری در این زمینه توضیحی نمی دهند حداقل این است كه وزیر راه و ترابری از سمت خود استعفا دهد و از مردم عذر خواهی كند.

وی با اظهار تاسف از بروز دو سانحه هوایی در كشور به فاصله اندك گفت: انتظار از وزیر راه و ترابری این است كه از مردم عذرخواهی كرده و استعفا كند.

با جستجویی در منابع و سایت های گوناگون به ضرورت های استعفای مسئولان ذی ربط در كشورهایی نظیر مالزی سنگاپور تایلند و .... كشورهایی مثل چین و كره جنوبی در پی حوادثی از این دست بر می خورم كه در مجموع خواندنی است.هم برای مردم عزیز هم بازماندگان این قبیل حوادث و بخصوص برای مسئولان عزیز و وزین ما.

1 استعفا ، الزاما به معنی قبول تقصیر نیست. چه بسا مدیرانی كه به درستی عملكرد خود اطمینان دارند در موارد بحرانی اقدام به استعفای سریع كرده و مقامات بالادستی خود را موظف به قبول می سازند و برعكس .

2 اقدام به استعفا ، نوعی احترام به روح جانباختگان و همدردی با بازماندگان و التیام ناراحتی مصدومین و خسارت دیدگان می باشد.

3 اقدام به استعفا ، نوعی احترام به پرسنل تحت مدیریت است تا آنان را در اظهار نظر بدون نگرانی از عواقب احتمالی آزاد سازد.

4 اقدام به استعفا ، نوعی احترام به نظام و دستگاه های بازرسی و نظارتی كشور است تا آنان بتوانند برای اخذ اطلاعات درست تر در غیاب مخدوش كردن كمی و كیفی اطلاعات توسط مدیران ، راحت تر عمل كنند.

5 اقدام به استعفا از اعمال فشارهای نادرست و مصلحت نگری های خلاف و غیرقانونی برای ابقا یا عدم ابقا ی مدیران مسئول و رودربایستی های سیاسی و گروهی دیگر جلوگیری می كند.

6 اقدام به استعفا ، نوعی احساس وظیفه به تعهد نسبت به فداشدن سرمایه های مادی و معنوی ملی كه در اختیار مدیران است قلمداد می شود. آنان خود را تحت بازرسی مداوم و جدی خواهند دید.

7 اقدام به استعفا ، نوعی احترام به جایگاه مدیریتی و مدیران شایسته در نظام اداری كشور می باشد تا به اقدامات شایسته آنان بها داده شود.

8 اقدام به استعفا ،به سازمان های بازرسی و بازجویی اجازه خواهد داد تا علاوه بر بررسی درخصوص

” این که به سادگی بگوییم تحریم ها اثرگذار نیستند کافی نیست و باید چاره اساسی برای آن پیدا کرد. امروز دیگر وقت آن نیست دنبال مقصر بگردیم “

سوانح به كم و كیف روند امور دیگر پی برده و نظام را از گزند آفات احتمالی پاك سازند.

حرف آخر؛ سوء مدیریت
به نظر می رسد كه اشكال كار فقط سوزن ریل و باند كج و حواس پرت خلبان نیست بلكه نقص بسیار بزرگتری در كار است.

"ارزنده" كارشناس فاكتورهای انسانی در این خصوص تصریح می كند: متأسفانه در کشور وقتی سانحه‌ای رخ می‌دهد هر دفعه یک بخش هیئت رسیدگی تشکیل می‌دهد وپس از مدتی به فراموشی سپرده می‌شود. یک بار مجلس پیش‌قدم می‌شود بار دیگر قوه قضائیه. این در حالی است که در دنیا سازمانی به نام هیئت ملی ایمنی حمل ونقل (National transportation Safety board- NTSB) وجود دارد. وقتی سانحه‌ای در یکی از زیربخش‌های حمل ونقل اتفاق می‌افتد این هیئت وارد عمل می‌شود وتمامی مسائل را بررسی ونتیجه را اعلام می‌کند.

این کارشناس فاکتورهای انسانی ادامه می دهد: کشور ما نیز نیاز به یک هیئت واحد در زمینه حوادث حمل ونقل دارد که به طور دائم فعال باشد و وقتی سانحه‌ای رخ می‌دهد سریعا وارد عمل شود وسایر نهادها وارگان ها به این هیئت کمک کنند تا سریعا به نتیجه برسد.

وی افزود: به طور مثال در سانحه هوایی توپولف 154 مشهد که در حدود 30 نفر از هموطنان در سال 85 کشته شدند قوه قضائیه تیم کارشناسی تشکیل داد اما با گذشت سه سال هنوز نتیجه دقیق و شفاف کارشناسی علت وقوع سانحه اعلام عمومی نشده است ویا در حوادث دیگر نیز این گونه تیم کارشناسی تشکیل می‌شد و پس از آنکه به نتیجه می‌رسید پراکنده می‌شد و بازهم با سانحه جدید به دنبال تشکیل تیم دیگر هستیم؛ بدون آنکه از تجربیات گذشته درس بگیریم و آن را در جهت بهبود شرایط به کار ببریم.

اما مهندس «رئوفی»، عضو هیئت مدیره جامعه مهندسان حمل و نقل و ترافیک کشور صراحتا مدیران وزارت راه را مقصر می داند و می گوید: مهم ترین عامل چنین رویدادهایی که متاسفانه رو به افزایش نیز هستند، سوء مدیریت است. وقتی که کار را به کاردان نسپرده اند طبیعی است که چنین سوانحی نیز اتفاق بیفتد. جالب آن که با این مدیران نالایق هیچ برخورد جدی نمی شد و بازهم با سانحه جدید به دنبال تشکیل تیم دیگر هستیم؛ بدون آن که از تجربیات گذشته درس بگیریم و آن را در جهت بهبود شرایط به کار ببریم.

وی خاطرنشان می کند:اگر یک هیئت به ریاست وزیر راه و ترابری و یا هر ارگان صاحب صلاحیت تشکیل شود و در هنگام وقوع سانحه وارد میدان شود، بالطبع با ارائه نتایج کارشناسی آن هم به طور مستمر می توان گامی در جهت شناسایی عوامل مربوطه و رفع مشکلات در بخش هوایی کشور برداشت اما ظاهرادر کشور ما فقط سانحه رخ می دهد همه مسائل مهم می شود پس از آن همه دچار فراموشی می شوند.

وی متذکر می شود: این که به سادگی بگوییم تحریم ها اثرگذار نیستند کافی نیست و باید

چاره اساسی برای آن پیدا کرد. امروز دیگر وقت آن نیست دنبال مقصر بگردیم باید از وقوع دیگر حوادث مشابه جلوگیری کرد. از سوی دیگر وقوع سانحه برای هواپیمایی که از عمر آن گذشته و دیگر تولید نمی شود جای تعجب دارد که چرا در کشور ما اجازه پرواز دارد.

بنا به گفته کارشناسان و قوانین بین المللی، دارو و قطعات هواپیما جزو کالاهایی است که شامل تحریم ها نشده و باید کشورهای تولیدکننده در اختیار کشورهای متقاضی قرار دهند اما به نظر می رسد ضعف دیپلماسی اقتصادی ما موجب شده تا طی سال های گذشته همچنان از حیث تجهیزات هوایی در تحریم باشیم. ضعف دیپلماسی اقتصادی حتی در مواردی موجب شده است تا تحریم های اقتصادی علیه ایران تشدید شود.

وی اضافه می کند: از سوی دیگر ما هیچ گونه رقابت اقتصادی جدی را نیز در بخش های حمل و نقل کشور شاهد نیستیم که به ارتقای کیفی بینجامد. تحریم های اقتصادی هم که مزید بر علت شده است.

مهندس «رئوفی» تاکید می کند: در حال حاضر بهترین کار آن است که ضمن برکنارکردن همه مسئولان و مدیران بی تخصص و نالایق وزارت راه اقدام به جایگزینی مدیران متخصص و لایق کنیم.

یک مقام آگاه در وزارت کشور نیز که نمی خواهد نامش ذکر شود می گوید: سال هاست که وزارت راه و بخش حمل و نقل کشور از سوء مدیریت رنج می برد و ما تذکراتی در این خصوص داده ایم. این سوء مدیریت در همه بخش ها و بدنه وزارت راه وجود دارد.

وی در عین حال متذکر می شود: هنوز هم بعید می دانم که کسی بر کنار شود یا استعفا دهد، چه رسد به این که بیایند و دلایل چنین حوادث بزرگی را که به تدریج کوچک می شود، ریشه یابی کنند. درحالی که وزارت راه ، نیاز به تخصص، مدیریت قوی، نظارت و آموزش مستمر دارد.

وقتی از وی می پرسم، اگر شما مسئول بودید در اولین اقدام چه می کردید؟ می گوید: همه مدیران ارشد و میانی را احضار می کردم و صلاحیت تک تک آنان را بررسی می کردم در صورت عدم صلاحیت فردی وی را اخراج کرده و یک فرد متخصص و صالح را جایگزینش می کردم و در آخر هم شاید خودم را.

به نظر می رسد ایدئولوژی حاکم بر اقتصاد ایران که با دیپلماسی آغشته شده بر این اصل استوار است که رفاقت با برخی کشورها می تواند ارزشی به مراتب بیشتر از مولفه و گزاره های اقتصادی داشته باشد، به نحوی که متاسفانه این جریان ارزش گذاری، جان انسان را نیز تحت تاثیر قرار داده است؛ چرا که با وجود مهیابودن برخی شرایط برای تامین هواپیماهای جدید در ناوگان هوایی ایران و نیز نوسازی و به روزرسانی کاروان حمل و نقل ریلی و جاده ای اما مسئولان تصمیم گیر ایرانی برای رهایی از بحران تلفات در این بخش به دنبال تغییر دیپلماسی در صنعت حمل و نقل نبوده اند به طوری که حتی در زمانی که امکان تولیدهواپیما در ایران به وجود آمد تنها گزینه روی میز مسئولان وزارت راه و سازمان هواپیمایی استفاده از دانش روس ها در ساخت توپولف بود.