تيترآنلاين - از شهریورماه سال گذشته - ناگهان - سریال آلودگی مواد غذایی شروع شد. برنج‌های هندی و سوسیس، کالباس‌های تولید داخل اولین متهمان آلودگی بودند؛ مواد غذایی‌ای که قوت غالب جوانان بودند و بدون آنها از گرسنگی می‌مردیم. اما بعد از چند وقت، برای اینکه کلکسیون آلودگی روی میز غذا تکمیل شود، به‌جز شمعی که وسط میز روشن می‌کردیم، الباقی رنگین‌کننده‌های میز محکوم به آلودگی شدند. هنوز درست متوجه نشده بودیم که بالاخره اگر برنج بخوریم، سرطان می‌گیریم یا نه که خبر آلوده بودن نمک، شلیل، هندوانه و آب معدنی و بدتر از همه اینها آب تهران هم منتشر شد. به دنبال انتشار هرکدام از این خبرها هم یک عده از مسؤولان منتظر نشسته بودند که خبرها را به ترتیب تایید و تکذیب کنند و نفری سه، چهار بار حرف‌هایشان را پس بگیرند یا حداقل تصحیح کنند؛ اظهارنظرهای عجیبی که با شنیدن بعضی‌هایشان قاشق برنج را تا آستانه دهانمان بالا می‌آوردیم و با شنیدن بعضی‌های دیگر از تشنگی هلاک می‌شدیم. همشهری جوان در شماره 273 خود در مقاله اي با نام "روزنامه‌نگاران مشغول کارند!" نوشته است:

«رسانه‌ها شیطنت کرده‌اند»، «رسانه‌ها امانتداری نکرده‌اند»، «اینها یک شوی رسانه‌ای بود»؛ این جمله‌ها، نمونه‌های کوچکی هستند از انبوه انگشت‌هایی که خبرنگاران بی‌گناه را نشانه می‌روند. اصحاب رسانه تا به‌حال به شدت به رعایت‌نکردن اصول امانتداری متهم شده‌اند، این خیلی زیاد هم که می‌گوییم یعنی تقریبا همیشه! هر بار که یک موضوع جنجالی سر زبان‌ها افتاده است؛ حتما حرفی هم از شیطنت رسانه‌ها زده شده است. با دکتر مهدی فرقانی - استاد دانشگاه علامه طباطبایی - در رشته ارتباطات و روزنامه‌نگاری و کارشناس متبحر رسانه در این مورد گفت‌وگو کرده‌ایم که بدانیم واقعا روزنامه‌نگارها شیطنت می‌کنند یا مشغول کار خودشان هستند؟

چیزهایی هست که روزنامه‌نگاران نباید در مورد آنها پیگیری کنند؟

نه، هیچ‌چیزی وجود ندارد که روزنامه‌نگارها و در کل اصحاب رسانه بخواهند به آن بی‌اعتنا باشند. خصوصا وقتی پای سلامت مردم در میان باشد؛ در این شرایط اتفاقا باید تلاش روزنامه‌نگاران بیشتر شود و اطلاعات صحیح و دقیق را به مردم برسانند. این وظیفه خبرنگاران و روزنامه‌نگاران است.

اما گاهی این خبرها تایید نمی‌شوند و برای عموم مردم دردسرساز هم می‌شوند.

اگر خبری صحیح باشد؛ حتی لازم نیست به تایید مراجع رسمی برسد. ممکن است بعضی از مسوولان نخواهند خبرهایی را منتشر کنند. ممکن است اتفاقاتی وجود داشته باشد که برای بعضی‌ها تولید اشکال کند. اتفاقا وظیفه خبرنگارها اطلاع پیدا کردن از این مسائل و تحقیق کردن در مورد آنهاست و بعد از اینکه صحت این اخبار تایید شد، اطلاع‌رسانی به مردم از وظایف روزنامه‌نگاران است.

برخی اسم این کار را می‌گذارند شیطنت رسانه‌ای.

البته در کشور ما الان این مشکل وجود دارد که مسوولان به محض اینکه خبری در مورد خودشان می‌شنوند و از آن راضی نیستند، آن را تکذیب می‌کنند. به خاطر همین هم روزنامه‌نگارها باید حسابی حواسشان را جمع کنند تا مطالبی را که منتشر می‌کنند، به راحتی قابل تکذیب‌کردن نباشد چون در صورت تکرار این مساله، اعتبار کار روزنامه‌نگاری و خبررسانی به مردم و اعتبار رسانه‌ای که مدام تکذیب شود، از بین خواهد رفت و به این ترتیب اعتماد به خبرها هم در بین مردم کم می‌شود.

فکر می‌کنید الان نظر مردم مساعد است؟

رسانه‌ها چشم مردم هستند و تا وقتی که در مورد رسانه‌ای خلاف این ثابت نشود، مردم هم به رسانه‌ها اعتماد خواهند داشت. در این مورد روزنامه‌ها باید از پنهان‌کاری یا بزرگ‌نمایی دوری کنند. مردم حق دارند و می‌خواهند اطلاعات داشته باشند. هیچ‌چیز هم به مذاق مردم بیشتر از حقیقت خوش نمی‌آید. به خاطر همین هم دیگر نیازی به بزرگ‌نمایی که ممکن است موجب بی‌اعتمادی شود، نیست. می‌شود حقایق را همان‌گونه که هست به مردم انتقال داد و از هیچ تکذیبی هم نترسید.

آخر نمی‌شود به تکذیب بی‌اعتنا بود.

به هر حال وقتی یک مسؤول مساله‌ای را تکذیب می‌کند، آن را در یک رسانه مطرح می‌کند. اگر همه اصحاب رسانه واقعا امانتدار باشند، هیچ‌وقت خبرهای دروغ یا تکذیبیه‌های نابجا منتشر نمی‌شوند. اگر همه رسانه‌ها طرفدار حقیقت باشند و مسائل دیگری مثل مسائل مالی را که از مشکلات روزنامه‌هاست، درگیر کارشان نکنند؛ هرگز یک تکذیبیه که اساس قانونی ندارد، منتشر نمی‌شود و تلاش‌ها و هزینه‌های یک تیم خبرنگاری هم نقش برآب نخواهد شد.