آيا بدون داشتن شاخص هاي اقتصادي قصد حذف چند صفر پولي را داريم؟
آيا عدم انجام زيرساختهاي لازم براي ثبات اقتصادي، خطر بازگشت مجدد صفرها را به دنبال خواهد داشت
تاريخ انتشار: دوشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۰ ساعت ۱۳:۳۷
نويسنده : فتح الله آملي
«آمار» در جامعه مثل آزمايش خون است. اگر دقيق و درست و اصولي و بدون تعارف تهيه و اطلاع رساني شود بيماري را در هر كجاي اقتصاد و در هر كجاي جامعه به خوبي نشان ميدهد. بدترين كار ممكن اين است كه از ارائه آمار وحشت كنيم و يا چون ميدانيم آمار خوبي نيست گمان كنيم كه نبايد آن را گفت و بدتر از آن اينكه سعي كنيم آمار را به گونهاي ارائه دهيم كه نشانههاي بيماري در آن ديده نشود. طبيعي است كه نتيجه كار چه خواهد شد.
در خبرها داشتيم كه وظيفه تهيه و ارائه آمار از اين پس به شورايي به نام شوراي عالي آمار سپرده شده و قرار است كه به جاي بانك مركزي، مركز آمار ايران و شورايعالي آمار اين وظيفه مهم را بر دوش داشته باشد. از اين نكته كه بگذريم شايد براي نخستين بار، نرخ تورم ماهانه كه معمولاً در دهه اول هر ماه براي ماه قبل اعلام ميشد با وجود گذشت تيرماه و فرارسيدن مرداد ماه هنوز اعلام نشده است. مدتهاست كه نرخ رشد اقتصادي اعلام نميشود و تنها نشانهاي كه به دست جامعه از نرخ رشد داده شده بيان شفاهي رئيس محترم جمهور است كه در يك سخنراني اعلام كردهاند نرخ رشد اقتصادي بيش از ده درصد است (كه علما و كارشناسان اقتصاد عظمت اين ادعا و فاصله علمي كه اين حرف با واقعيات اقتصادي دارد را به خوبي ميدانند) از طرف ديگر اخيراً پس از اما و اگرهاي بسيار نرخ بيكاري 5/11 درصد اعلام شده است كه همين عدد هم با توجه به ميزان سرمايهگذاري انجام شده در ماههاي اخير در سال جديد و با واقعيت اشتغال صورت گرفته محل ترديد جدي است و در مجموع به نظر ميرسد كه يا آزمايشگاه، دستگاههايش خوب كار نميكند و يا نتايج آزمايش را براي اينكه يكوقت كسي متوجه بيماري نشود اعلام نميكنيم و يا اينكه خداي ناكرده از ترس، قيد آزمايش و آزمايشگاه را زدهايم! و اينها هيچكدام خوب نيست. اجازه بدهيد به يكي از نتايج و تبعات استمرار چنين وضعيتي اشاره كنم.
در هفتههاي اخير بحث حذف چند صفر از پول ملي زياد مطرح ميشود. تا به حال كشورهاي زيادي مجبور به حذف صفرهايي از پول ملي نشدهاند. البته چند كشور آفريقايي از جمله مثلاً زيمبابوه به خاطر حجم زياد صفرهاي پول ملي صفرهاي پول را حذف كردهاند اما اين اقدامها هيچ نتيجهاي در بر نداشته است. البته يكي دو كشوري هم بودهاند كه در اين كار توفيق يافتهاند كه تركيه شاخصترين اين كشورها به حساب ميآيد اما دليل اصلي موفقيت تركيه را بايد در ثبات و آرامش سياسي دوران اردوغان و نيز مهمتر از آن در مهار شايان تقدير نرخ تورم در اين كشور و توجه دقيق به آمار نابسامانيهاي اقتصادي دانست. يعني اين اقدام در شرايطي صورت گرفت كه تورم كشور از بالاي پنجاه درصد به زير ده درصد رسيد.
حذف چند صفر از پول ملي به خودي خود نه تورم ميآورد و نه از آن كم ميكند اما انجام آن در شرايط تورمي و نيز پنهانكاري و يا دستكاري احتمالي آماري و نيز عدم انجام زيرساختهاي لازم براي ثبات اقتصادي، خطر بازگشت مجدد صفرها را به دنبال خواهد داشت. و با توجه به اينكه دولت اعلام كرده است كه اين پروسه يك روند 3 ساله خواهد داشت (كه چنين زمان طولاني هم براي انجام اين كار چندان مرسوم و مسبوق به سابقه نيست) به نظر ميرسد كه طرح اين موضوع بيشتر كاركرد رواني دارد تا اقتصادي. به اين مفهوم كه در غبار حاصل از طرح موضوع و حذف چند صفر و مشغوليتهاي ذهني و رسانهاي ايجاد شده، آن هم در طولاني مدت، فرصتي براي يك فرافكني اقتصادي و فراموش كردن مشكلاتي نظير تورم و گراني فراهم آيد. به گمان حقير مهمتر از همه اين بخشها بهترين كار فعلاً همان آزمايشگاه و آزمايش و دقت در درست كار كردن آنها و واهمه نداشتن از جواب آزمايش است.