نويسندگان و اديباني كه در سال 89 جاودانه شدند

گزارش از: مريم زباندان

نوشتن گزارش مرگ هميشه از سخت ترين كارها است، اما درج يك يك اخبار مرگ، تشييع يا تدفين و يادبود هر انديشمندي تلنگري بر ما و مسوولان فرهنگي كشور است كه حضور چنين شخصيت هايي را بيشتر قدر نهيم

به گزارش تيترآنلاين به نقل از ايرنا، از دست دادن چهره هاي نظير 'ايرج افشار' و ' جليل اخوان زنجاني' براي جامعه ادبي و علمي با اندوه و تاسف همراه بود. 

نوشتن گزارش مرگ هميشه از سخت ترين كارها است، اما درج يك يك اخبار مرگ، تشييع يا تدفين و يادبود هر انديشمندي تلنگري بر ما و مسوولان فرهنگي كشور است كه حضور چنين شخصيت هايي را بيشتر قدر نهيم و پس از مرگشان آنها را تكريم نكنيم، موضوعي كه بزرگان اين عرصه همواره بر آن تاكيد دارند. 

گرچه آنها از ميان ما رخت بربسته اند اما رفتار و بزرگ منشي آنان، آثار علمي و برجسته و نسلي كه پرورده اند همه و همه در ذهن ها و در برگ برگ تاريخ علمي كشور جاودان و ماندگار خواهد ماند و به قول شاعر 'زندگي صحنه يكتاي هنرمندي ماست، خرم آن نغمه كه مردم بسپارند به ياد' ... .
در ادامه اين سطور، فهرست نويسندگان و اديباني كه در سال 89 دار فاني را وداع گفته اند به همراه، مختصري از زندگينامه آنها ارائه مي شود:

** محمدرضا جلالي نائيني
محمدرضا جلالي نائيني نويسنده و اديب معاصر پس از يك دوره بيماري در بامداد يازدهم فروردين ماه 1389 در بيمارستان ايران ‌مهر تهران درگذشت.
اين نويسنده و اديب، سال‌هاي متمادي عضويت هيات مديره كانون وكلا و رياست هيات مديره كانون وكلاي دادگستري را برعهده داشت.
جلالي نائيني متولد سال 1293 در نايين بود. دوران تحصيلات خود را در اصفهان طي كرد و دوره دوم را در مدرسه دارالفنون تهران گذراند.
جلالي نائيني پس از اخذ ديپلم وارد دانشكده حقوق دانشگاه تهران شد.
وي مدتي نيز به كار روزنامه‌نگاري پرداخت و روزنامه 'كشور' را منتشر ‌كرد.
جلالي نائيني در زمينه پژوهش‌هاي قرآني و هندشناسي نيز سال‌هاي سال تحقيقات گسترده‌اي انجام داد كه بخشي از اين پژوهش‌ها به صورت سخنراني، مقاله و كتاب منتشر شده است.

** علي‌محمد حق‌شناس
'علي محمد حق‌شناس' مترجم ادبي و زبانشناس برجسته روز جمعه 10 ارديبهشت ماه در اثر بيماري در بيمارستان پيامبران تهران درگذشت.
ترجمه 'تاريخ زبانشناسي' نوشته‌ روبينز، ترجمه 'تاريخ زبانشناسي' و 'مكاتب زبانشناسي نوين در غرب' نوشته‌ پيتر سورن و ترجمه مجموعه مقالات ادبي زبانشناختي از جمله آثار استاد حق‌شناس هستند.
وي در سال 1319 در شهرستان جهرم متولد شد و در دانشگاه تهران و لندن در دو رشته ادبيات فارسي و زبان‌شناسي به تحصيل پرداخت.
آنچه از 10 سال گذشته به اعتبار و شهرت او در محافل علمي افزود، تاليف فرهنگ انگليسي فارسي معروف به 'هزاره' بود كه براساس شيوه‌هاي زبان شناسي نو به نگارش در آورد. حق‌شناس براي تاليف اين فرهنگ، حدود 16 سال با همكاري چند تن از بهترين شاگردان خود تلاش كرده بود.
'فرهنگ معاصر هزاره' برخلاف بسياري از ديگر فرهنگ هاي انگليسي ـ فارسي از مدخل ها و اصطلاحات امروزي دنياي انگليسي زبان تشكيل شده بود.
استفاده حق شناس و همكارانش از معادل‌هاي دقيق فارسي براي مدخل‌ها و اصطلاحات انگليسي نشان از تسلط و دقت آنها از زبان و ادبيات فارسي داشت.
اين استاد دانشگاه تهران در كنار مطالعات زبان شناسي، وقت زيادي از عمر خود را به مطالعه رمان ها و آثار ادبي مهم جهان اختصاص داد.
ترجمه كتاب‌هايي مانند 'تولستوي' و 'رمان به روايت رمان' از جمله آثاري هستند كه علاقه وي را به حوزه رمان و داستان نشان مي‌داد.
حق شناس همچنين در 20 سال گذشته، نقدهاي تاثيرگذاري نيز در نشريات ايران منتشر كرد.
وي در اوايل دهه 80 با نوشتن نقدي بر رمان 'عادت مي ‌كنيم' كه در مجله 'نگاه نو' منتشر شد به ستايش نثر و سبك داستان‌نويسي 'زويا پيرزاد' پرداخت.
از نقدهاي ديگر وي طرح اشكالات متعدد به كتاب 'زبان باز' نوشته داريوش آشوري بود.
آنچه در ميان همه نوشته‌هاي حق‌شناس به چشم مي‌خورد تلاش او براي نوشتن و خلق آثاري روشمند براساس شيوه هاي آكادميك بود.
پيكر علي‌محمد حق‌شناس در كلاردشت به خاك سپرده شد.

** بيژن الهي
'بيژن الهي' مترجم، شاعر و نقاش كشور نيز نهم آذر ماه بر اثر عارضه قلبي در سن 65 سالگي در تهران رخ بر نقاك خاك كشيد.
زنده‌ياد الهي متولد 16 تير 1324 بود كه در ابتداي دهه 40 با حضور در محافل ادبي و چاپ برخي اشعارش در نشريات، حضور خود را در عرصه شعري كشور اعلام كرد.
شادروان بيژن الهي ترجمه آثاري همچون 'اشراق‌ها' اثر آرتور رمبو و 'ساحت جواني' نوشته هانري ميشو را در كارنامه فعاليت ادبي خود دارد.
وي در ميان نقاشان نيز جايگاه خاصي داشت و همچون اشعارش در نقاشي‌هاي خود نيز دنياي خاص و نو را جست‌ وجو مي‌كرد.
پيكر وي در مرزن آباد دفن شد.

** شمس آل احمد
شمس آل‌احمد، برادر جلال آل‌احمد كه بر اثر عارضه ريوي از دوم آبان ماه در بيمارستان باهنر تهران بستري شده بود، چهاردهم آذر ماه در اثر ايست قلبي در سن 82 سالگي درگذشت.
شمس‌الدين سادات آل‌احمد، فرزند آيت‌الله سيداحمد طالقاني و برادر جلال آل‌احمد در تير سال 1308 در تهران متولد شد.
پس از اتمام دوره متوسطه در رشته‌هاي ادبيات، فلسفه و علوم تربيتي موفق به اخذ مدرك ليسانس از دانشگاه تهران شد.
از كارهاي وي در زمينه تصحيح متون مي‌توان به 'طوطي‏نامه' يا 'جواهر الاسمار' اشاره كرد كه 31 سال پيش به چاپ رسيد.
ديگر آثار شمس آل‌احمد عبارتند از: 'گاهواره'، 'عقيقه'، 'مجموعه قصه قدمايي'، 'سير و سلوك'، 'از چشم برادر' و 'حديث انقلاب'.

** جليل اخوان زنجاني
استاد 'جليل اخوان زنجاني' از مصححان برجسته كشور و از اعضاي مركز پژوهشي ميراث مكتوب بود.
تصحيح 'روضه المنجمين'، 'جهان دانش'، 'شرح ثمره بطلميوس'، 'ترجمه المدخل الي علم احكام النجوم' و 'رصد و تاريخ ‌گذاري در ايران' از جمله فعاليت هاي علمي اين استاد مصصح است.
وي نوزدهم اسفند ماه به ديار باقي شتافت.

** محمد مهريار
'محمد مهريار' استاد دانشگاه و از نوادگان آقا نجفي اصفهاني بود و آثار فراواني در باره شهر اصفهان و تاريخ از خود برجاي گذاشته است.
وي روز 18 اسفند ماه دار فاني را وداع گفت.

** ابوالقاسم گرجي
ابوالقاسم گرجي، استاد دانشگاه، مجتهد و نويسنده نيز در دوم فروردين سال 1330 در تهران ديده به جهان گشود و پس از اتمام تحصيلات، براي ادامه تحصيل در رشته فقه و اصول در سال 1323 به نجف اشرف رفت.
در سال 1330 به تهران مراجعت كرد و به تدريس خارج فقه و اصول پرداخت و سپس به تحصيل در دوره دكتراي فلسفه و حكمت اسلامي و تدريس دوره دكتراي حقوق خصوصي و حقوق جزا در دانشگاه تهران مشغول شد.
وي علاوه بر تدريس، مجري و محقق تعداد زيادي از طرح هاي پژوهشي دانشگاه تهران بوده است.
تاكنون بيش از يكصد مقاله و بيست عنوان كتاب از گرجي به چاپ رسيده كه از ميان آنها دو اثر به عنوان كتاب سال انتخاب شده است.
گرجي در دوران تدريس به عنوان استاد نمونه، استاد ممتاز، پژوهشگر برجسته دانشگاه و نمونه و چهره ماندگار كشور شناخته شد.
وي نهم اسفند ماه در حرم حضرت عبدالعظيم(ع) به خاك سپرده شد.

** ايرج افشار
'ايرج افشار' ايرانشناس، كتاب شناس، نسخه شناس و تاريخ پژوه بر اثر بيماري در سن 85 سالگي در هجدهم اسفند ماه ديده از جهان فروبست.
وي فرزند محمود افشار است و در سال 1304 در تهران متولد شد و عمر خود را صرف كارهاي تحقيقاتي و پژوهشي كرد.
'پژوهش‌هاي ايران‌شناسي'، 'دفتر تاريخ'، 'رياض الفردوس خاني'، 'فرهنگ ايران زمين در 30 جلد'، 'نامه‌هاي تهران شامل 154 نامه از رجال دوران به سيدحسن تقي‌زاده'، 'گلگشت در وطن سفر نامچه'، فهرست دست نويس‌هاي فارسي در كتابخانه ملي اتريش و آرشيو دولتي از اقدامات مهم وي به شمار مي روند.
افشار از ذخاير ادبي و علمي كشور شمرده مي‌شود و در فن كتاب‌شناسي و كتابداري بي‌مانند است.
وي زبان هاي انگليسي و فرانسه را خوب مي‌دانست و 10 سال كتابدار دانشكده حقوق بود و سپس رييس كتابخانه دانشسراي عالي شد.
يك سال نيز رياست كتابخانه ملي را بر عهده داشت و چهار سال هم رييس اداره كل انتشارات دانشگاه بود.
افشار مدتي به عنوان كتابدار وارد كتابخانه دانشكده حقوق دانشگاه تهران شد و با كسب تجربيات اين دوره رياست كتابخانه ملي را برعهده گرفت.
وي عضو انجمن ايرانشناسي، عضو هيات انتخاب كتاب، عضو كميته جايزه كتاب ‌سال، عضو انجمن كتابداران ايران، عضو هيات اجرايي انجمن تاريخ نيز بود.