رابطه گراني گوشت و هنرهاي دستي!

هادي عسگري

واقعاً ميان قيمت گوشت و برخي از هنر‌ها رابطه مستقيمي وجود دارد و بالارفتن قيمت گوشت مي‌تواند يك هنر را از مسير اصلي‌اش خارج كند

شايد باورش كمي سخت باشد كه بالارفتن قيمت گوشت باعث به خطر افتادن حيات چند هنر ريشه‌دار در كشور شود. اشتباه نكنيد اين مطلب طنز نيست. واقعاً ميان قيمت گوشت و برخي از هنر‌ها رابطه مستقيمي وجود دارد و بالارفتن قيمت گوشت مي‌تواند يك هنر را از مسير اصلي‌اش خارج كند و حتي بعد از مدتي به دست فراموشي بسپارد. 

هنرمنداني كه در رشته خاتم‌كاري و معرق كاري مشغولند، هنرهايي كه مخصوصاً در شهر اصفهان طرفداران زيادي دارد، يكي از مواد اوليه كارشان استخوان است. استخوان شتر به دليل رنگ و استحكامش بيشتر از استخوان ساير حيوانات در اين هنر‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. حال با افزايش قيمت گوشت شتر، تهيه استخوان براي انجام كار هنري توسط هنرمندان جنبه اقتصادي خود را از دست مي‌دهد. شايد اينكه در وهله اول فكر كنيم بالا رفتن گوشت شتر، معرق‌كاري اصفهان را نابود مي‌كند كمي غلوآميز باشد اما با نگاهي دقيق‌تر متوجه مي‌شويم كه مسئله آنچنان هم بي‌ربط نيست. زماني كه هنرمند به خاطر گراني استخوان از مواد جايگزيني استفاده مي‌كند، اثري كه توليد مي‌شود ديگر داراي اصالت اوليه نيست. تمام ارزش يك اثر هنري به اصالت آن است. وقتي در شهر توريستي مانند اصفهان، گردشگران داخلي و خارجي براي يادگاري اقدام به خريد سوغات مي‌كنند و به سراغ صنايع دستي اين شهر مي‌روند، اما زماني كه كالايي كه تهيه مي‌كنند از اصالت برخوردار نباشد، بي‌شك در ميزان استقبال خريداران اثر سوء مي‌گذارد. 

يك اثر بي‌كيفيت و بدون اصالت ايراني هيچ فرقي با مدل‌هاي خارجي ندارد. كشور چين در چند ساله اخير اقدام به كپي‌كاري بسياري از صنايع دستي كشورمان كرده است و كپي‌هايي كه در ظاهر هيچ نقصي ندارند. اما نكته اصلي آنها در نوع مواد كار شده و ظرافت كار دست استادكار ايراني است كه نمونه چيني فاقد هر دو است. 

حالا با گران شدن گوشت، هنرمند مواد اوليه خود را با نمونه‌هاي مشابهي جايگزين مي‌كند و در عمل يكي از مزيت‌هاي خود را نسبت به نمونه چيني از دست مي‌دهد، اين يعني امتيازدهي به چيني‌ها براي گسترش بازار خود و از بين رفتن توليدات داخلي. زماني كه كالاي داخلي خريدار نداشته باشد، هنرمند مجبور مي‌شود محل درآمد خود را تغيير داده و شغلش را عوض كند. به همين راحتي هنري كه چند هزار سال سابقه دارد با خطر فراموشي و انحطاط روبه‌رو مي‌شود. البته كه بالا رفتن قيمت گوشت شتر باعث از بين رفتن خاتم‌كاري و معرق‌كاري نمي‌شود و در كنار آن بايد به مديريت غلط در حوزه فرهنگ نيز اشاره كرد. ما به راحتي اجازه داده‌ايم كه چيني‌ها بازار اجناسمان را تهديد كنند و سنگر به سنگر پيشروي كرده و منافع هنرمندان ايراني را تهديد كنند. در كنار آن ما حتي در تأمين مواد اوليه ارزان قيمتي كه به نوعي حمايت از هنرمندان ايراني است، دريغ كرده‌ايم. گوشت شتر نمونه‌اي بود براي اين مسئله، چيزي كه در ساير موارد هم مي‌تواند صادق باشد. عواملي به ظاهر بي‌ربط كه در جاي خود مي‌توانند بسيار تعيين‌كننده ظاهر شوند.

مرجع : روزنامه جوان