چرخی که با رابطه می چرخد

شما ظرف يك هفته گواهي موقت فارغ‌التحصيلي از دانشگاه مي‌گيريد و دوست‌تان ظرف دوماه. بهانه معمول هم لزوم طي شدن روند اداري است كه نه فقط براساس ضوابط پيش مي‌رود، بلكه به سليقه و حوصله كارمندان مي چرخد

روزمرگي امروز و هر روز و هميشه شهرنشيني، فهرستي از مراجعات اداري و نياز به خدمات را طوري به هر يك از ما تحميل كرده كه گاهي نمي‌توان حجم آن را ناديده گرفت. بسياري سعي مي‌كنيم براي كاهش زحمت و زماني كه بايد صرف رفع و رجوع اين امور شود، از ارتباطات و البته كمك ديگران استفاده كنيم. وقتي كاري پيش مي‌آيد، يك قدم بعد از فكر كردن به اين كه چگونه خودمان مي‌توانيم آن را انجام دهيم، خيلي زود مي‌رسيم به جست‌وجوي ارتباط و كسي كه بتواند اين كار را سريع‌تر و راحت‌تر براي ما انجام دهد و البته پس از اين بايد جبران شود!
اين تصوير براي شهروندان زيادي آشنا است: روز اول مراجعه مي‌كنيد به اداره‌اي و سراغ اتاق مسئول مربوطه براي انجام كارتان را مي‌گيريد، مي‌رسيد به اتاق و چند بار در مي‌زنيد و جوابي نمي‌شنويد و دل به دريا مي‌زنيد و وارد مي‌شويد، پاي ميز مسئول ـ چه دون پايه و چه كمي بلند پايه ـ مي‌رويد و كارتان را مي‌گوييد، نه نگاهتان مي‌كند و نه حتي سري تكان مي‌دهد كه شايد صدايتان را شنيده باشد، كمي مي‌ايستيد و تكرار مي‌كنيد چه كاري داريد و... شايد كارتان همان روز انجام شود، به احتمال زياد هم نه!
اين است كه عادت مألوف شده براي بسياري از ما كه بگرديم دنبال يك آشنا! كه اگر پيدا شود توصيف همه اين تصويري كه خوانديد، وارونه مي‌شود و كافي است به اصطلاح «آشنايي بدهيد» و چه بهتر كه از قبل هماهنگ كرده باشيد چه زماني مي‌رويد و آن وقت، مي‌نشينيد در اتاق همان مسئول مربوطه ـ كه با گشاده‌رويي شما را پذيرفته و به يك استكان چاي دعوت كرده ـ تا كارتان بدون دوندگي شما انجام شود.
به همين سادگي زنجيره ارتباطات يك به يك ما براي انجام كارهايي كه قاعدتاً بايد براساس نظم و زمان‌بندي اداري و وجدان كاري‌مان پيش برود، بيشتر گره مي‌خورد و خيلي اوقات اصلاً به نتيجه دادن كار از مسير معمول فكر هم نمي‌كنيم! در حالي كه نظم اجتماعي موردنياز جامعه‌اي كه در حال تكامل و رشد است، در همين مسير مي‌تواند حاكم شود تا نمود يابد و همه از آن پيروي كنند.
مسئله اينجاست كه اگر فرض كنيم شما در جامعه‌اي به عنوان يك شهروند نه غريب باشيد و نه البته آشنايي براي «راه انداختن» كارتان داشته باشيد، چه بايد بكنيد؟ اگر از وظايف مسئولان و كارمندان جايي كه به آن مراجعه مي‌كنيد، اطلاعات كافي نداشته باشيد، چه؟ چه كسي شما را راهنمايي مي‌كند؟ كجا مي‌توانيد حقوق شهروندي خود را در اين زمينه مطالبه كنيد تا از وقت و اعصاب‌تان، هزينه‌اي به هدر صرف نشود؟
بيش از همه پيش مي‌آيد شنيدن تفاوت در زمان انجام يك كار. شما ظرف يك هفته گواهي موقت فارغ‌التحصيلي از دانشگاه مي‌گيريد و دوست‌تان ظرف دوماه. بهانه معمول هم لزوم طي شدن روند اداري است كه نه فقط براساس ضوابط پيش مي‌رود، بلكه به سليقه و حوصله كارمندان هم وابسته است!
برنامه‌ريزي فراگير اجتماعي در اين شرايط كمي دشوار به نظر مي‌رسد. كارمندي براي انجام كاري براي چندمين روز متوالي مرخصي مي‌گيرد و کار شخص ديگري به خاطر نبود او در محل كارش، عقب مي‌ماند و شخص ثالثي هم با غيبت اين فرد دوم در محل كارش، معطل مي‌شود و... اين زنجيره ادامه پيدا مي‌كند و چه هزينه‌هاي مادي و غيرمادي كه در اين روزها صرف مي‌كنيم.