آثار روشنفكري ما بي‌مخاطب ‌مانده است

خيلي از كساني كه خود را روشنفكر مي‌دانند، كتاب‌هاي يكديگر را نمي‌خوانند. البته در مجموع هم نمي‌توان روشنفكري را از مردمي بودن جدا كرد

تيترآنلاين - ابراهيم زاهدي‌مطلق با اشاره به اينكه كتاب «معجون عشق» شامل چند مصاحبه با نویسندگان ادبیات عامه پسند، با زحمت زياد به ثمر نشسته، گفت: روشنفكري در جامعه امروز ما در مرحله‌اي است كه آثارش بي‌مخاطب مانده و از مردمي بودن دور شده است.

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران، زاهدي‌مطلق، در نشست نقد كتاب «معجون عشق» با بيان اينكه ترتيب دادن كار مصاحبه در روزنامه‌نگاري حتي با وجود داشتن سابقه دوستانه با مصاحبه شونده، كار آساني نيست، گفت: عليخاني در اين كتاب به سراغ كساني رفته كه آنان را نمي‌شناخته و از اين منظر اين كتاب با زحمت زيادي به ثمر نشسته است.

وي افزود: گاهي سراغ برخي كارها رفتن، جسارت‌هايي را مي‌طلبد. به اعتقاد من مصاحبه‌كننده در اين كتاب به دنبال آن بوده تا مصاحبه‌شونده را معرفي كند و واضح است كه در تلاش بوده تا وارد حيطه‌هاي شخصي و فضاهاي ذهني آن‌ها شود و اين هم كاري است كه سعي و جسارت خاصي را مي‌طلبد.

اين منتقد افزود: نويسندگان ژانر عامه‌پسند به نيازهاي مخاطبان پاسخ مي‌هند. در غير اين صورت تيراژ كتاب‌هايشان از هزار نسخه بیشتر نمي‌شد. به اعتقاد من خيلي از كساني كه خود را روشنفكر مي‌دانند، كتاب‌هاي يكديگر را نمي‌خوانند. البته در مجموع هم نمي‌توان روشنفكري را از مردمي بودن جدا كرد.

وي با اشاره به اينكه حافظ نيز آثارش در ميان اغلب مردم خواندني و جاودانه مانده است، توضيح داد: حافظ را هيچگاه نمي‌توانيم غيرمردمي بدانيم. با اين وجود هم هيچگاه نمي‌توانيم بگوييم به اين دليل فكر او در سطح عوام قرار گرفته؛ چرا كه حافظ تفكري متعالي دارد.

اين روزنامه‌نگار تصريح كرد: نويسندگان عامه‌پسند، جواب نياز مخاطبانشان را مي‌دهند. از سوي ديگر ما بايد ببينيم چرا آثار ميلان كوندرا يا كارور را مي‌خوانيم، ولي آثار نويسندگان خودمان را نمي‌خوانيم. يا مثلا چرا فيلم كريستوفر نولان را با وجود سختی‌هایی که تماشای اثری با زبان ديگر دارد، مي‌بينيم، ‌ولي آثار فيلمسازان خودي را كمتر نگاه مي‌كنيم. عليخاني در اين مصاحبه‌ها چنين نكاتي را مطرح مي‌كند.

وي در ادامه با اشاره به اينكه اگر اين كتاب در مراكز عمومي‌تر توزيع مي‌شد، با استقبال وسيع‌تري مواجه بود، گفت: در اين كتاب نويسنده مي‌توانست تعدادي عكس از اين نويسندگان نيز ارايه كند. اما از ديگر ويژگي‌هاي مثبتش اين است كه سوال‌هاي مصاحبه‌شونده از دل سوال‌هاي قبلي بيرون آمده است. اين كتاب مشكل توزيع داشته و گرنه حق مطرح شدنش بيش ‌از اين‌ها بود.

اين نويسنده در ادامه سخنانش با توضيح در اين باره كه نويسندگان عامه‌پسند به نياز روز مخاطب پاسخ مي‌دهند،‌ گفت: اين نويسندگان مانند اغلب نويسندگان غربي، به نياز روز مخاطبانشان پاسخ مي‌دهند، در حالي كه فضاي اغلب داستان‌هاي ما در اين سال‌ها كپي‌برداری است. نويسنده عامه‌پسند اعتقاد دارد كه نويسنده را نبايد از اثرش جدا كرد و اين مساله‌اي است كه نويسندگان روشنفكر ما هنوز آن را درنيافته‌اند.

وي در پايان خاطرنشان كرد: در نهايت بايد گفت كه براي اين كتاب زحمت كشيده شده و اين اثر بايد به دست مخاطب مي‌رسيد.

عليخاني، مولف کتاب «معجون عشق» نيز در ادامه اين جلسه درباره مراحل شكل‌گرفتن كتاب «معجون عشق» توضيحاتي داد و گفت: خيلي وقت‌ها شايد بسياري از ما در خفا آثار عامه‌پسند را بخوانيم. همچنان‌كه برخي اوقات با ديدن سريال‌هاي تلويزيون گريه‌مان مي‌گيرد. جرقه شكل گرفتن اين كتاب هنگام مطالعه كتاب «دالان بهشت» در ذهنم پيدا شد.

وي افزود: خبر اين كتاب را تا زمان انتشار مسكوت گذاشتم،‌ چون هراسم از اين بود كه ما به همديگر در جلساتمان تندي مي‌كنيم و تك بعدي و يك‌جانبه به برخي موضوعات نظر داريم. در چاپ اين كتاب، توهين‌هاي زيادي از ناشران شنيدم و با موانع بسياري مواجه بودم.

اين داستان‌نويس همچنين گفت: من عامه‌پسند را با مردم‌پسند و اين دو را با عنوان پر‌فروش برابر مي‌كنم. كتابي كه 5 يا 6 چاپ مي‌خورد، پرفروش است و من آرزو دارم وقتي كتابي مي‌نويسم، بگويند اين رمان عامه‌پسند است و عليخاني هم نويسنده‌اي عامه‌پسند به شمار مي‌آيد.

وي با بيان اينكه نويسندگان بيشتري بايد در اين كتاب معرفي مي‌شدند، توضيح داد: من در ابتدا با نگاهي منفي به عامه‌پسندها نگاه كردم و با آنان در همين دوره آشنا شدم. فتانه حاج سيدجوادي، زويا پيرزاد و فريا وفي و بعضي ديگر، از كساني بودند كه به دلايلي حاضر به گفت‌و‌گو نشدند؛ چرا كه برخي‌شان خود را در گروه عامه‌پسندها نمي‌پنداشتند.

عليخاني در ادامه تصريح كرد: تا به حال بيش از 500 جلد از اين كتاب فروخته نشده و بايد اعتراف كنم كه در بخش اقتصادي درباره اين كتاب شكست خورده‌ام و اعتراف ديگر آن است كه بسياري از جماعت روشنفكر و مخالف چاپ اين كتاب، آن را خواندند و تعريف كردند، ‌در حالي كه من آن را براي مخاطب عام آماده كرده بودم.

«معجون عشق» (مجموعه گفت‌و‌گوهای یوسف علیخانی با نویسندگان عامه پسند: ر. اعتمادی - فهیمه رحیمی - نازی صفوی - حسن کریم‌پور - مریم ریاحی - پرینوش صنیعی و ....)،‌سال گذشته (89) از سوي نشر آموت منتشر شد.

در اين نشست كه پنج‌شنبه (يكم ارديبهشت)، برگزار شد، نويسندگاني چون جواد محقق، رسول يونان، فريبا كلهر و جمعي از علاقه‌مندان، منتقدان و روزنامه‌نگاران حضور داشتند.