صنعت خودرو با انحصار و حمایت های دولتی به جایی نمی رسد

ناهید شمشیری

بعد از اظهارنظر وزیر صنعت درباره ارزان نشدن قیمت خودرو در بازار تا پایان سال، قیمت اکثر خودروها چه خودروهای ارزبر و چه خودروهای غیرارز با افزایش چشمگیری مواجه شده است

بسیاری از فعالان صنعت معتقدند دور تازه ای از حمایتها از صنعت خودروسازی کشور شکل گرفته اما اگرچه هدف از حمایت‌های دولت از خودروسازان داخلی حفظ و سرپا نگهداشتن صنعت خودروسازی است مثمر بودن این دست از حمایت‌ها و ایجاد انحصار داخلی و قابل توجیه بودن آن را با تردید مواجه کرده است. 

به گزارش پانا ، این شرایط امروز صنعت خودروسازی کشور است " پلت فرم هایی محدود و کیفیتی که چندان تغییری نمی کند" و برخلاف بسیاری از کشورها که خودروهای جدید بیش از دو یا سه سال در خطوط تولید باقی نمی مانند پلت فرم هر خودرو هر بار با اتاقی متفاوت به بازار ارایه میشود تا محصول متفاوت یک شرکت خودروسازی نام بگیرد . 

بسیاری از فعالان صنعت معتقدند دور تازه ای از حمایتها از صنعت خودروسازی کشور شکل گرفته اما اگرچه هدف از حمایت‌های دولت از خودروسازان داخلی حفظ و سرپا نگهداشتن صنعت خودروسازی است مثمر بودن این دست از حمایت‌ها و ایجاد انحصار داخلی و قابل توجیه بودن آن را با تردید مواجه کرده است.

بررسی برنامه شب گذشته "پایش" نیز نشان داد که در هفته گذشته و بعد از اظهارنظر وزیر صنعت درباره ارزان نشدن قیمت خودرو در بازار تا پایان سال، قیمت اکثر خودروها چه خودروهای ارزبر و چه خودروهای غیرارز با افزایش چشمگیری مواجه شده است.

به عنوان مثال قیمت سایپا 131 بین 500 تا 600 هزار تومان و پژو 405 یک میلیون تومان گران شده اند. قیمت خودروهای تندر90 نیز در همین مدت حدود یک میلیون تومان افزایش یافته است.

جمشید پژویان رییس شورای رقابت شب گذشته در برنامه پایش گفت : بازار خودروی ایران یک بازار انحصاری است، چون هر یک از دو خودروساز بزرگ کشور با تغییری هرچند اندک در حجم تولید خود، کاملا بر قیمت‌ها در بازار اثر می‌گذارند و تا زمان تبادل کامل اطلاعات بین وزارت صنعت و شورای رقابت هرگونه افزایش قیمت غیرقانونی است.

وی عنوان کرد: افزایش قیمت خودرو فقط منوط به تصمیم گیری شورای رقابت است و من هم در این شورا فقط یک رای دارم. این شورا از نمایندگان مختلفی تشکیل شده است. خودروسازان در گذشته سود چهار هزار میلیارد تومانی هم برده اند اما بعد از آن شوک های قیمتی در بازار به وجود آمد.

به گفته وی قرار است چهارشنبه این هفته با حضور وزیر صنعت در جلسه شورای رقابت موضوع قیمت خودرو بررسی می شود.

گلایه خریداران از کیفیت خودروهای تولیدی

گلایه خریداران از قیمت و کیفیت خودروهای تولیدی نیز به قصه ای تکراری بدل شده است و قانون ارتقای کیفیت خودرو نیز نتوانست تولیدات داخلی خودروسازی کشور را به سمت تولیداتی کیفی رهنمون شود .
الزام استاندارد به ارایه پلت فرم هایی جدید

در این میان نظام الدین برزگری چندی بیش از ارایه پلت فرم هایی جدید در صنعت خودرو در آینده ای نزدیک خبر داد و گفت خودروسازان به ارایه این پلت فرم ها ملزم شده اند .

کارشناسان اقتصادی می گویند اگرچه هدف از حمایت‌های دولت از خودروسازان داخلی حفظ و سرپا نگهداشتن صنعت خودروسازی است ولی مطالعات و بررسی‌های اقتصادی با گرایش هزینه، فایده سئوالی را مطرح کرده و مثمرثمر بودن این دست از حمایت‌ها و ایجاد انحصار داخلی و قابل توجیه بودن آن را با تردید مواجه کرده است.

دست اندرکاران این بخش می گویند حمایت‌های دولت از خودروسازان اثرات مثبت خود را در زمینه حفظ شغل‌های ایجاد شده در کارخانجات تولید خودرو و همچنین صنایع قطعه سازی بر جای گذاشته است، اما انحصار به وجود آمده پیشرفت فناوری تولید خودرو را در غیبت رقابت با تولیدات خارجی کند کرده است.

راحتی خیال خودروسازان داخلی در غیبت رقابت با تولیدات خارجی تمایل به بهبود مستمر کیفیت و ارتقاء فناوری را در اولویت خودروسازان قرار نمی‌دهد. نتیجه این طرز تفکر، تولید برخی خودروهاست که از نظر ویژگی‌های کیفی، ایمنی و زیست محیطی در سطح پایینی قرار دارند و قیمت ها نیز تناسبی با کیفیت ندارد.

علیرضا ملکی کارشناس بخش خودور می گوید : در عمر چهل و اندی سال صنعت خودروی ایران همه محصولات جدید خودروسازان داخلی که بتوان آن را محصول و نشان یک شرکت خودروساز داخلی خواند، تنها در سمند خلاصه می‌شود. 

وی در گفت وگو با پانا اظهارکرد: تولید خودروی ارزان قیمت برای اقشار کم درآمد از ابتدای تولید خودرو در ایران با شعارهایی مثل هر خانواده ایرانی یک خودرو پیکان، مطرح می‌شد و بعد از طی سال‌های زیاد و تکرار این گونه شعارها در هر مقطع زمانی، هنوز این شعار عملی نشده است.

محمدرضا نجفی منش دبیرانجمن قطعه سازان در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی پانا درباره وضعیت کنونی این صنعت گفت : تولید از ماههای گذشته به تدریج شرایط مطلوبتری یافته است .

وی درباره نقشه راه صنعت خودرو گفت : خودرو سومین صنعت بزرگ دنیاست و پس از نفت و بانکداری قرار داشته و نقش عمده ای در اقتصاد کشورها دارد .

تدوین نقشه راه صنعت خودرو ضروری است 

نجفی منش اظهار کرد: در حال حاضر 20 درصد تولیدات صنعتی کشور متعلق به خودروست و خودرو کالایی است که در بسیاری از امورات زندگی مورد استفاده قرار می گیرد و صنعتی نیست که هیچ دولتی بتواند از آن چشم پوشی کند ، بنابراین نقشه راه صنعت خودرو نیز ضروری است .

دبیرانجمن قطعه سازان بیان کرد:نخستین اقدام به این منظور رفع تحریم های داخلی شامل رفع مشکلات سیستم بانکی است .

دبیرانجمن قطعه سازان درباه گلایه های مشتریان و خریداران از کیفیت تولیدات داخلی ، خاطرنشان کرد: رشد صنعت خودروسازی به طور قطع وابسته به انتقادات مردمی است اما اظهارنظرها با بی انصافی همراه نباشد و بررسی های نشان می دهد که کیفیت تولیدات داخلی کشور روز به روز افزایش داشته است .

وی در پاسخ به این پرسش که به نظر می رسد وزیر صنعت ، معدن و تجارت با آزادسازی قیمت خودرو و حذف شورای رقابت موافق است ، آیا این روال به معنای افزایش قیمت خودرو نسبت به وضعیت کنونی خواهد بود ، عنوان کرد: قیمت خودرو در حال حاضر با دو شیوه کارخانه و بازار در حال تعیین بوده و قیمت های کارخانه با قیمت های کمتری در حال عرضه است و آزادسازی قیمت خودرو به معنای آن خواهد بود که خودروساز می تواند خودرو را با قیمت بازار به فروش و تفاوت قیمت های کارخانه و بازار صفر شود .

نجفی منش بیان کرد: آزادسازی قیمت خودرو از سویی دیگر موجب کاهش قیمت خودروهای وارداتی نیز خواهد شد چون درصورت آزادسازی قیمت خودرو تعرفه های واردات نیز کاهش خواهد یافت .

بخشنامه های بانکی میزان مطالبات معوق واحدهای قطعه سازی را افزایش دادند

وی با اشاره به بخشنامه سال 90 سیستم بانکی اظهار کرد: براساس این مصوبه هر شرکتی که حتی یک چک بانکی برگشتی داشت از ارایه تسهیلات بانکی محروم می شد و نتیجه اجرای این مصوبه آن شد که یک سال پس از این مصوبه میزان مطالبات معوق بانکی به نحو چشمگیری افزایش یافت .

بخشنامه های دولتی نیازمند بازنگری اند

نجفی منش خاطرنشان کرد: نباید با یک حکم واحد با واحدهای تولیدی و بنگاههای اقتصادی برخورد شود و بسیاری از بخشنامه های دولتی نیازمند بازنگری و تجدید نظر است .

وی عنوان کرد: در گذشته گشایش ال سی تنها با 10 درصد انجام می شد اما این میزان اکنون به صورت نقدی به علاوه 35 درصد اضافه پرداخت صورت می گیرد تا به عنوان تضمین واردات محسوب شود بنابراین مصوباتی از این دست به معنای تعطیلی تولید است .

تولید خودرو نسبت به سال 90 حدود 70 درصد کاهش یافت

نجفی منش تصریح کرد: بسیاری از تولید کنندگان نقدینگی لازم را برای اجرای چنین مصوباتی در اختیار نداشتند و نتیجه آن شد که تولید خودروسازان نسبت به سال 90 که اوج تولید محسوب می شد به حدود 30 درصد کاهش یافت .

نزولی 8 پله ای رتبه تولید

وی اضافه کرد:ادامه این روند موجب شد تا از سیزدهمین تولید کننده خودروی جهان به بیست و یکمین تولید کننده سقوط کنیم و اگر شرایط با روال گذشته ادامه یابد این رتبه با سقوط بیشتری مواجه خواهد شد .

دبیرانجمن قطعه سازان با اشاره به وجود 1200 قطعه ساز داخلی خاطرنشان کرد: اکنون بیش از 150 واحد قطعه سازی در کشور تعطیل شده اند و مابقی نیز با ضرر و زیان و ظرفیت بسیار پایین در حال تولید بوده و هر دو خودروساز کشور نیز در سال گذشته با زیان بسیار به تولید ادامه دادند .

وی عنوان کرد: بخشی از زیان خودروسازان به سال جاری منتقل شد و نتیجه این شرایط زیان کشور و ضربه به اشتغال شد .

نجفی منش با تاکید برضرورت کاهش وابستگی به واردات در تولیدات جدید ، اظهار کرد: مواد اولیه مورد نیاز خودرو به طور عمده از محل تولیدات پتروشیمی قابل تامین است و باید واردات قطعات به شدت محدوده شده و تلاش های لازم برای کسب بازارهای صادراتی جدید صورت گیرد .

دبیرانجمن قطعه سازان بیان کرد: فشارهای داخلی بر صنعت خودروسازی کشور باید کاهش یابد و انتقادات به گونه ای نباشد که موجب از دست رفتن برخی از بازارهای صادراتی کشور شود .

با برخی از انتقادات داخلی بخشی از بازار صادراتی از دست رفت

وی تصریح کرد:انتقادات و اظهارنظرهای متفاوتی که در مورد کیفیت تولیدات داخلی صورت می گیرد موجب از دست رفتن بخشی از بازار صادراتی عراق شده است .

نجفی منش عنوان کرد: صادرات خودروی ایران به عراق به شدت کاهش یافته است و اگر چه انتقاداتی به کیفیت تولیدات داخلی وارد است و اظهارنظرها موجب رشد و ارتقای این صنعت می شود اما باید مراقب تاثیراتی که این نظرات بر بازار صادراتی می شود نیز بود .

مخالف آزادسازی واردات خودرو نیستیم

وی با بیان اینکه خودروسازان مخالفتی با آزادسازی واردات خودرو ندارند ، تصریح کرد: وزیر صنعت ، معدن و تجارت با احیای شورای سیاستگذاری خودرو و برگزاری جلسات هر دو هفته یکبار بررسی چالشها و تصمیم گیری ها برای این صنعت را با روالی مناسب همراه کرده است .

دبیرانجمن قطعه سازان ضمن مخالفت با دخالت شورای رقابت و سازمان حمایت در مقوله قیمت گذاری خودرو خاطرنشان کرد: در هیچ کجای دنیا هیچ دولتی در قیمت گذاری خودرو مداخله نکرده و هیچ کشوری نیز از مداخلات داخلی ایران در قیمت گذاری خودرو پیروی نکرده است .

وی افزود: قیمت خودرو باید به صورت آزادانه توسط خودروسازان انجام شود و در آن شرایط خودروسازان نمی توانند قیمتی تعیین کنند که مطابق با واقعیت های اقتصادی جامعه نباشد به طور مثال قیمت پراید 100 میلیون تومان تعیین شود و طبیعی است که در آن صورت پراید خریداری نخواهد داشت .

تعرفه موثر واردات خودرو 28 درصد است

نجفی منش تصریح کرد: واردات خودرو در حال حاضر با تعرفه موثر 28 درصد در حال انجام است و این شرایط هم خود به خود قیمت ها را تعدیل می کند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا برنامه ای برای کاهش تعرفه واردات خودرو وجود دارد ، بیان کرد: هیچ برنامه ای برای کاهش تعرفه واردات وجود ندارد اما ورود خودروهای بالای 2500 سی سی ممنوع است که خودروسازان نیز با آن موافق نیستند .

دبیرانجمن قطعه سازان گفت : این احتمال وجود دارد که تعرفه خودروهای بالای 2500 سی سی افزایش یافته و واردات آنها آزاد شود که در دست بررسی است .

نجفی منش بیان کرد: تعرفه واردات خودرو 40 درصد است که با ارز 2500 تومان تعرفه موثر آن حدود 28 درصد است .

وی در خصوص احتمال تقلیل تحریم ها عنوان کرد: صنعت خودرو کشور از جولای 2013 تحت تحریم های شدیدی قرار گرفته و باید رفع تحریم خودرو و فلزات برداشته شود و درکنار آن با رفع تحریم نقل و انتقالات پولی زمینه بهبود شرایط تولیدات داخلی خودروسازی کشور برداشته شود .

دبیرانجمن قطعه سازان با بیان اینکه خودروسازان نیز موافق استفاده از ارز مبادله ای یا نرخ های پایین تر نیستند ،عنوان کرد:خودروسازان مایلند که از ارز صرافی استفاده کنند اما در قیمت گذاری نیز آزاد باشند و در آن صورت نیز قیمت ها با شرایط کنونی چندان متفاوت نخواهد بود .