طنزپردازی در دهه‌های اخیر با فضایی تنگ مواجه شد
6 آذر 1392 ساعت 8:35
طنز کار انسان را راه می‌اندازد و انسان را آینه‌ای قرار می‌دهد تا خود را ببیند
ابوالقاسم قاسم‌زاده در مراسم رونمایی از کتاب «جناب آقای دیو» محمدعلی علومی گفت: از اواخر دهه 30 تا 50 نویسندگان طنز مطبوعات فعالیت بسیاری در این حوزه داشتند، اما پس از انقلاب فضا برای طنزپردازی تنگ‌تر شد. این روزها با جامعه‌ای فاقد پرسش و فقیر در این حوزه روبه‌رو هستیم و جامعه‌ای با این ویژگی از فلسفه امور بی‌بهره است.
به گزارش ايبنا، مراسم رونمايي از رمان «جناب آقای دیو» تازه‌ترین اثر محمدعلی علومی عصر ديروز، یکشنبه، 26 آبان در سرای داستان برگزار شد.
در اين مراسم اسماعیل امینی یکی از کاستی‌های حوزه طنز را برداشت‌هاي متفاوت از معانی طنز در نگاه خاص و عموم مردم دانست و گفت: اهالی ادب و متخصصان، منظور متفاوتی از استفاده از كلمه طنز نسبت به عوام دارند. البته اين مساله در حوزه‌هاي ديگر نيز ديده مي‌شود. برای مثال از نظر یک فیزیکدان، ماشین اصطلاحی علمی است که برای همه اشیا با تعریفی خاص استفاده می‌شود، اما در نگاه عام، ماشین یعنی خودرو. همین مساله سبب شده که کتاب «طنز در تعزیه» نوشته استاد منوچهر احترامی که در زمان حیات ایشان چاپ شده بود، تا امروز از بیم دید عموم منتشر نشده است.
وی مسایلی مانند آیین‌های خاص فرهنگی، سینه‌زنی، روابط عاطفی بین انسان‌ها در کشور را تحت نفوذ شدید مسایل سیاسی دانست و گفت: به محض آن‌که از طنز می‌گوییم، تصور می‌شود که باید مساله‌ای درباره سیاست مطرح شده باشد. این مساله سبب می‌شود که آثار ارزشمندی مانند کتاب «جناب آقای دیو» دیده نشود، گفت‌وگویی پیرامون آن شکل نگیرد و تنها در میان خواص باقی بماند.
امینی موضوع طنز در همه دوره‌ها را انسان و وضعیت متناقض آن در جهان دانست و گفت: طنز کار انسان را راه می‌اندازد و انسان را آینه‌ای قرار می‌دهد تا خود را ببیند.
وی با بیان اینکه طنز بدون وارد شدن به حریم‌های ممنوعه، طنز نخواهد شد، ادامه داد: امروز می‌توانیم طنزهایی با موضوع دوران پهلوی بنویسیم اما این مساله در آن دوران در خط قرمز قرار داشت. البته امروز طنز با این موضوع، خنده ایجاد نمی‌کند زیرا دیگر محدودیتی وجود ندارد. طنزنویسی ورود به حریم‌ها و محدوده‌ها بدون اهانت به افراد است.
در ادامه این مراسم ابوالقاسم قاسم‌زاده، منتقد و استاد دانشگاه، جامعه‌ای بدون پرسش را جامعه‌ای بدون فلسفه دانست و گفت: نقصی که امروز در حوزه رمان‌نویسی می‌بینم، ریشه در گذشته‌ها دارد. در واقع یک نقص بزرگ این است که با جامعه‌ای فاقد پرسش و فقیر در این حوزه روبه‌رو هستیم و جامعه‌ای با این ویژگی از فلسفه بی‌بهره خواهد ماند.
وی معتقد است كه از اواخر دهه 30 تا 50 و به دلیل بازتر بودن فضای کار نویسندگان طنز، مطبوعات به میزان بسیاری در حوزه طنز فعالیت کردند، اما پس از انقلاب به خاطر ترس دولت‌ها از طنز، فضا تنگ‌تر شد.
قاسم‌زاده با اشاره به استفاده آسان نویسنده‌های انگلیسی از طنز، گفت: نویسندگان انگلیسی با توجه به این که نسبت به کشورهای دیگر اروپایی در جایگاه بالاتری قرار دارند اما خود را پایان تاریخ نمی‌دانند. متاسفانه این مساله در مورد كشور ما صادق نیست و اگر نویسنده‌ای با نگاه به مساله‌ای، اثری در حوزه طنز بنویسد، گویی به حیثیت ما توهین شده است. ولی انگلیسی‌ها حد تاثیر این مسایل را بر زندگی خود می‌دانند. آنان با توجه به این دو ویژگی به علاوه میزان آزادی در نوشتن، آثار موفقی در این حوزه ارايه می‌دهند. نبايد فراموش كرد كه طنز در جامعه‌ای رشد می‌کند که آزادی گل دهد، در غیر این صورت کارکرد طنز ادای طنز است نه خود طنز.
در ادامه این نشست احمد عربلو انتشار هر کتاب در حوزه طنز را مبارک دانست و گفت: من معتقدم که در رمان «جناب آقای دیو» قالب تازه و جدیدی رخ داده است و آقای علومی با استفاده از شکلی کلیشه‌ای در نوشتن داستان، از شیوه تکراری در این نوع آثار بیرون آمده‌اند.
وی افزود: طنز ژورنالیستی یکی از گونه‌های طنز است. به گمان من، زبان این اثر در مواقعی به طنز ژورنالیستی نزدیک شده که اگر این مساله وجود نداشت، با اثری بسیار یکنواخت و یکدست مواجه بودیم. البته نویسنده در نوشتن طنزی سالم بسیار موفق بوده است.
در ادامه این نشست محمدعلی علومی گفت: این روزها خنده‌دارترین ماجراها پیش روی ما اتفاق می‌افتد. برای مثال می‌گویند رشد اقتصاد، منفی است. رشد اقتصاد منفی باعث بیکاری می‌شود یا بیکاری اعتیاد را به بار می‌آورد. آیا در چنین مواقعی ما باید همه دور هم بنشینیم و الکی خوش باشیم و آیا این مسایل برای طنزپردازی کافی نیستند؟! ما در ظاهر زنده‌ایم و از نگاه‌دارندگان زبان فارسی هستیم اما در باطن بی‌پولیم!
«جناب آقای دیو» که نویسنده‌اش آن را طنزی کمیاب می‌داند، درباره داستان دیو سپیدی است که از دیار دیوها به تهران می‌آید، تبعید و با آدم‌ها مواجه می‌شود و سرانجام با ناله و افسوس و پریشانی به دیار دیوها بازمی‌گردد.
رمان «جناب آقای دیو»، در 260 صفحه، با شمارگان هزار و 100 نسخه، به قيمت 12 هزار تومان و از سوي انتشارات بنياد ادبيات داستاني ايرانيان روانه بازار كتاب شد.
کد مطلب: 6273
آدرس مطلب: http://titronline.ir/vdcj.aemfuqe8tsfzu.html?6273