تيترآنلاين - آنها تاریخ ما را بردند

کسی حاضر به چاپ کتاب ترجمه های فارسی انگلیسی گل نوشته های خوانده شده تخت جمشید نیست .

دکتر عبدالمجید ارفعی نخستین و تنها مترجم ایرانی فرمان کوروش گفت : کسی حاضر به چاپ کتاب ترجمه های فارسی انگلیسی گل نوشته های خوانده شده تخت جمشید نیست .
آنگاه که هرتسفلد باستان شناس آلمانی در تخت جمشید به کاوش پرداخت هرگز فکر نمی کرد ازدل خاک لوح هایی بیرون بیاید که از یک نظام اداری بسیار منظم در دوران هخامنشی خبر دهد. این گل نوشته ها آشکار کننده رازی بزرگ از صفحات تاریخ ایران بودند. اما این صفحات زرین تاریخ ایران زمین کجایند ؟
گویی گرچه زمین سینه چاک داده تا صدای سکوت را آشکار کند اما امانت دهندگان و امانت گیرندگان تاریخ را به فراموشی سپردند و گل نوشته ها در سفر به دانشگاه شیکاگو امریکا سخن از رفتنی بی بازگشت می دهند. شاید اگر گل نوشته ها می دانستند این سفر بی بازگشت است، هرگز از دل خاک بیرون نمی آمدند . نزدیک به هفت دهه پیش آن گاه که هرتسفلد به ایران آمد و در سالهای 1933-1934 در ایران و در تخت جمشید به کاوش پرداخت در باروی تخت جمشید تکه های گل خشک شده پیدا شد. تکه هایی که تعداد آنها بیش از 30 هزار قطعه بود . گل نوشته ها درون 2353 جعبه مقوایی شماره‌گذاری شده و درچند پیت فلزی (در پنجاه صندوق) به رسم امانت به دانشگاه شیکاگو برده شد . در سال ۱۹۴۸ جرج کامرون آمریکایی با داشتن درجه دکترا در زمینه خط های باستانی ایران شروع به خواندن گل نوشته ها کرد.پس از او ریچارد هلک پس از گذراندن دوره سربازی و بازگشت به دانشگاه شیکاگو، به مطالعه و خواندن این گل نبشته ها پرداخت و حاصل بیش از 40 سال تلاشش، رمزگشائی و خواندن 4530 گل نبشته است .ریچارد هلک 2087 عدد از این گل نبشته ها را خوانده و چاپ کرده (البته 143 عدد از این گل نبشته ها را پوبِل، کامرون و پیر پوروِ خوانده اند) و 2586 تای دیگر را هلک پیش از فوتش خوانده است .

کسی که وطن را می خواند
در این بین یک ایرانی هم وجود دارد که دل در گرو یادگارهای تخت جمشید داشته وسالها شاگرد هلک بوده و خود در حال خواندن تعدادی از این کتیبه هاست . کسی که به درخواست خانلری در شیکاگو به خواندن زبان عیلامی می پردازد .او توانست در سال 1353 از پایان نامه خود با عنوان «زمینه هاى جغرافیاى فارس براساس گل نبشته هاى تخت جمشید» در دانشگاه شیکاگو دفاع و درجه دکترای خود را از این دانشگاه اخذ کند. دکتر عبدالمجید ارفعی نخستین و تنها مترجم ایرانی « فرمان کوروش بزرگ » و تنها ایرانی است که در زبان های عیلامی و اَکَدی تخصص داشته و با زبان های سومری، پارسی باستان، اوستایی و پهلوی آشنایی دارد. کتاب « گِل نبشته های باروی تخت جمشید » به کوشش دکتر عبدالمجید ارفعی از سوی مرکز دائرة المعارف اسلامی منتشر شد . او از داستان تلخ گل نوشته های تخت جمشید می گوید:
" تا قبل ازاینکه کارم را درموزه ایران باستان شروع کنم متاسفانه حتی میراث فرهنگی هم از وجود این تعداد گل نوشته بی خبر بود . زمانی که اعلا درسال 1327 به عنوان سفیر ایران در امریکا پیگیر کتیبه ها در دانشگاه شیکاگو شد ،حدود 150 لوح به همراه خرده لوح ها در سه صندوق راهی ایران شدند.بعد از انقلاب در جریان دیوان لاهه، ایران با شمارش لوح ها تعداد لوح های فرستاده شده از طرف امریکا به ایران را 35 هزار عدد اعلام کرد.در حالیکه درگزارش نیمه رسمی تعداد لوح های فرستاده شده به امریکا 30 هزار قطعه بود. داستان به اینجا برمی گشت که همراه آن 150 لوح کامل، 35 هزار قطعه دیگرکه بیشترشان خرده‌ لوح بوده واز دید پروفسور هلک در آن زمان ارزشی نداشتند ، راهی ایران می شوند و لوح های اصلی در دانشگاه باقی می ماند . هنگام کار در موزه درخواست کردم که بعد از مرحوم استادم هلک ، من پیگیر کارخواندن لوح ها باشم اما میراث به من گفت لوح ها در ایران است و ما طلبی از امریکا نداریم. وقتی اصرار کردم که دردوران دانشجویی در شیکاگو نزدیک 2 هزار گل نوشته را خودم در کوره قرار داده ام و جرم زدایی کرده ام، گفتند باید ثابت کنی . با کمک دوتن از شاگردانم اسناد بردن الواح در 50 صندوق وتحویل گرفتن تعداد اندکی از آنها در 3 صندوق را به میراث ارائه کردم . آنگاه آنها از من خواستند با آمریکایی ها مذاکره کنم."

تاوان فراموشی
ارفعی با آمریکایی ها مذاکره می کند و قرار می شود آن تعداد از لوح هایی را که هلک ،استاد ارفعی خوانده برای عکسبرداری و چاپ کتاب به امانت نزد آنها باقی بماند وباقی به ایران برگردانده شود .امریکایی ها همچنین اعلام می کنند که هزینه رفت و برگشت برای تحویل کتیبه ها را تقبل خواهند کرد اماهزینه اقامت برعهده دولت ایران است . ارفعی گزارشی در 5 صفحه تحویل میراث داده ، و ادامه کار در همین جا متوقف شده و کسی پیگیر ما جرا نمی شود . بعد از مدتی ازسوی میراث به ارفعی خبر می دهند که قرار است با پرداخت 2 میلیون تومان به او برای ادامه مذاکرات راهی امریکا شود .ارفعی که به قول خودش این مبلغ پول خرج کرایه اتاقش هم نمی شد چه برسد به خورد و خوراکش ، ازرفتن سر باز می زند. یکی دو ماه بعد کپی نامه ای از شیکاگو به دستش می رسد که خطاب به میراث نوشته شده بود ما کتیبه ها را به کسی غیر از ارفعی تحویل نمی دهیم . ما می خواهیم با محقق این کار طرف باشیم .کتیبه ها باز نمی گردند تا اینکه در کنگره ای در ایران با حضور استادان شیکاگو آنها با میراث به توافق می رسند که کتیبه ها پس از عکس برداری در محموله های سیصد تایی به ایران برگردانده شود اما با آمدن محموله اول به ایران داستان دیگری برای کتیبه هارقم می خورد .

بیگانه ای در میان راه
قانونی در کشور آمریکا تصویب شده است که بر اساس آن، آسیب دیدگان از حملات تروریستی می‌توانند علیه کشورهای حامی تروریسم اقامه دعوی کنند و از آنان خسارت بگیرند. بر این پایه، در سال ۲۰۰۱ عده‌ای ازآسیب‌دیدگان و بازماندگان یهودی یک عملیات انتحاری در آرژانتین که آن را منتسب به حماس می دانستند ، علیه ایران اقامه‌ی دعوی کردند و دادگاهی دولت ایران را محکوم به پرداخت ۴۰۰ میلیون دلار به این افراد نمود. موکل آنها در سال ۲۰۰۴ بر روی لوحه‌های باقیمانده در دانشگاه شیکاگو دست گذاشت و ادعا کرد که این لوحه‌ها دارایی دولت ایران هستند و باید به نفع موکلانش مصادره شوند. ارفعی در این باره می گوید : ((هرچند این قانون اموال فرهنگی و نمایشی را مستثنی می داند اما دادگاه برپا می شود .دادگاه ازطریق مجاری سیاسی به وزرات امور خارجه اطلاع می دهد تا وکیل خودرا معرفی کنند اما از آنجا که ایران این دادخواست و دادگاه را قبول نداشته و به رسمیت نمی شناخت به درخواست پاسخ نداد .دانشگاه شیکاگو نیز با حضور در دادگاه به این دادخواست اعتراض می کند اما دادگاه ،دانشگاه را صرفا یک امانت دار دانسته و رای به نفع مدعیان صادر می شود . بعد از این جریان دولت ایران به دنبال یک وکیل حاذق می گردد که من ازادامه مذاکرات در این یک سال اخیر بی خبرم ))

گل نوشته های تخت جمشید چه می گویند
1-حقوق برابر زنان و مردان به عبارت دیگر در تخصیص مواجب هیچ گونه برتری جنسیتی در نظر گرفته نمی شده است.2- رعایت حقوق زنان بارداردر تعدادی از متون پرداخت یک بار مواجب ویژه به مادرانی که به تازگی زایمان کرده اند، گزارش شده که باید آن را به گونه ای تشویقی به شمار آورد.3- مواجب ویژه به عنوان مثال آرد به طور معمول به عنوان مواجب ( جیره ) سفر به مسافرانی که باید کارگزاران و کارگران دولتی بوده باشند، پرداخت شده است. مقصد یا مبداء بیشتر مسافران تخت جمشید و شوش است. 4- رعایت حقوق جانوران :از میان 129 متنی که به مواجب ماهانه جانوران اختصاص دارد 58 درصد به پرداخت های اسبان، 31 درصد به ماکیان و 10 درصد به جانوران دیگر اختصاص دارد.

آیا کسی در این سرزمین تاریخ را پاس می دارد
با 164 کتیبه خوانده شده توسط ارفعی حدود 5 هزار قطعه از کتیبه ها خوانده شد و خواندن حدود 11 هزار لوح دیگر باقی مانده. ارفعی 647 گل نوشته را عکس برداری کرده و می خواهد ترجمه فارسی و انگلیسی همه گل نبشته های تخت جمشید که در دانشگاه شیکاگو نگهداری و تاکنون منتشر نشده ،در یک مجموعه چهار جلدی به چاپ برساند .هر چند جلد اول کم و بیش آماده است اما کسی حاضر به چاپ آنها نیست. ارفعی هزینه چاپ را چیزی حدود 50 تا 60 میلیون تومان می داند . او ضمن استقبال از تقبل احتمالی هزینه های چاپ از سوی افراد و یا نهادها، تنها دلیل به تعویق افتادن چاپ این مجموعه ارزشمند را نداشتن بودجه کافی می داند .