تيترآنلاين - آیا بانک مرکزی به تنهایی‌کارساز است؟

قدر مسلم آن است که اقدامات آقای رییس کل نتوانست اوضاع را سامان دهد تا آنجا که این بار به جای وزیر بالاترین نهاد پولی کشور ساماندهی اوضاع را از بانک مرکزی خواستار شد

نوسانات و در واقع جهش‌های نرخ ارز در کشور همه را کلافه کرده تا آنجا که شورای پول و اعتبار از دست‌اندرکاران بازار پولی کشور در بانک مرکزی خواسته که به این نوسانات پایان دهند و یک بار برای همیشه این مشکل را رفع کنند.

پیش از این دستور‌، سید شمس‌الدین حسینی، وزیر امور اقتصادی و دارایی گفته بود که نظر دولت تعیین نرخ ارز واحد است و منتظر هستیم رییس کل بانک مرکزی اقدامات خود را انجام دهد‌ اما قدر مسلم آن است که اقدامات آقای رییس کل نتوانست اوضاع را سامان دهد تا آنجا که این بار به جای وزیر بالاترین نهاد پولی کشور ساماندهی اوضاع را از بانک مرکزی خواستار شد.

از نظر اقتصادی مشکل عمده بازار ارز آن است که در حال حاضر ارز به سه نرخ اصلی، فرعی و بازار آزاد خرید و فروش می‌شود و همین امر رانت بزرگی را پدید آورده است. در آسیب شناسی این پدیده ناظران می‌گویند وجود نقدینگی کنترل نشده و سرگردان و محدودیت هایی که از طرف غرب برکشورمان تحمیل می‌شود عمده ترین عوامل بروز این معضل آزار‌دهنده است. روشن است که در عرضه ارز از سوی بانک مرکزی مشکلاتی وجود دارد و عرضه و تقاضا هنوز به نقطه تعادل نرسیده است. مدیران بانکی می‌گویند تقاضای ارز غیر واقعی است و این تقاضا از سوی افرادی که نیاز به ارز ندارند ولی احساس می‌کنند با تبدیل پول خود به ارز سود خواهند برد، صورت می‌‌گیرد البته به این ادعا باید تقاضاهایی که در اثر نا مطمئن بودن وضعیت بازار وجود دارد و پول‌هایی که برای حفظ ارزش به ارز خارجی و بالاخص دلار تبدیل می‌شوند را اضافه کرد.از این رو برخی کارشناسان تاکید می‌کنند که نرخ سود سپرده‌ها باید واقعی شود تا صاحبان پول‌های خرد از میزان سود سپرده‌ها راضی شوند و پول خود را به جای سرمایه‌گذاری در بازارهایی مانند سکه و ارز ‌به بانک ها و نهاد‌های پولی برگردانند تا زمینه تقاضای ارز کاهش یابد.

مهم‌ترین مصوبه جلسه شورای پول و اعتبار در هفته‌ گذشته درخواست از بانک مرکزی برای تک‌نرخی کردن ارز و اجرای قانون در بخش نظام ارزی بود. در این‌باره گفته شد از آنجایی که در هفته‌های اخیر نظام ارزی کشور چند نرخی شده است‌، قرار شد بانک مرکزی به صورت جدی وارد بازار شده و نظام شناور مدیریت شده را پیاده و به سمت تک‌نرخی کردن ارز حرکت کند.

اما این کار تا چه حد امکان‌پذیر است؟ اگر بانک مرکزی بخواهد نظام چند نرخی را حذف کند باید ابتدا به تمام تقاضاها از جمله تقاضاهای واقعی و غیر واقعی پاسخ دهد و عرضه و تقاضا را به تعادل برساند که در این صورت باید دست و دلبازانه ارز بیشتری وارد بازار کند. در عین حال مدیران نظام پولی کشور می‌دانند که یکی از عناصر تاثیرگذار روی نظام پولی و ارزی کشور‌‌ مجموعه تحولاتی است که در خارج کشور و علیه نظام جمهوری اسلامی ایران تمهید می شود‌. قابل درک است که ظالمانه بودن این تصمیم ها باعث بی‌اثر شدن‌شان نمی‌شود با این حال مدیران یادشده با توجه به قراین موجود می‌دانند که باید برای وقوع شرایط جدید هم آماده باشند به همین دلیل ممکن است برای تزریق دست و دلبازانه ارز ریسک نکنند. به این ترتیب احتمالا کارگزاران نظام پولی کشور ابتکار قابل اتکایی برای تغییر تحولات بین‌المللی یا پاسخ‌دهی عاجل و پایدار به تقاضای ارز در کشور را ندارند.
در چنین شرایطی موظف کردن بانک مرکزی آن هم در حالی که سایر عوامل کنار کشیده یا به انتظار اقدام مقامات پولی نشسته‌اند‌، آیا سودمند خواهد بود؟