معروف‌ترین مجسمه‌های ایران را چه کسی ساخته است؟
سمیرا زال‌پور
ايسنا , 21 آذر 1392 ساعت 19:28
بیستم آذر ماه سال‌روز درگذشت ابوالحسن صدیقی(شاگرد کمال الملک)، استاد هنر مجسمه‌سازی ایران است
بیستم آذر ماه سال‌روز درگذشت ابوالحسن صدیقی(شاگرد کمال الملک)، استاد هنر مجسمه‌سازی ایران است. کسی که با ساخت مجسمه‌ها و تندیس‌های منحصربه‌فرد از شخصیت‌ها و مشاهیر ایرانی، سهم بزرگی در حافظه و خاطرات دیداری مردم ایران داشته است.
اولین مجسمه‌ای که توسط صدیقی ساخته شد، نمونه‌ای از مجسمه‌ی ونوس دومیلو بود که آن را از روی عکس مجسمه ساخت و به احمدشاه قاجار هدیه داد. پس از آن مجسمه‌های زیادی توسط این استاد ساخته شد که از آن‌ها می‌توان به مجسمه گچی فردوسی، مجسمه‌های نیم‌تنه و تمام قد امیرکبیر، مجسمه الیاس دوره‌گرد، دلاک حمام و مجسمه سیاه نی‌زن (حاج مقبل) اشاره کرد.
پس از تبعید خودخواسته‌ی کمال‌الملک، صدیقی برای ادامه‌ی تحصیل به فرانسه را رفت و به مدت چهار سال در مدرسه عالی ملی هنرهای زیبای پاریس زیر نظر آنژالبر به فراگیری و کسب تجربه در مجسمه‌سازی و حجاری مشغول شد. در این زمان او بیشتر وقت خود را صرف نقاشی می‌کرد که خلق تابلوهای بسیار حاصل این دوران است. صدیقی پس از بازگشت به ایران در دانشکده ریاست دپارتمان حجاری را بر عهده گرفت. پس از این دوره بود که این هنرمند در ایران و ایتالیا به فعالیت هنری خود ادامه داد و مجسمه‌هایی از شخصیت‌ها و مفاخر ایرانی ساخت که تبدیل به معروف‌ترین مجسمه‌های ایرانی شدند.
مجسمه فردوسی
مجسمه فردوسی
تاکنون تندیس‌ها و مجسمه‌های بسیاری از حکیم ابوالقاسم فردوسی توسط هنرمندان مجسمه‌ساز ساخته شده، اما معروف‌ترین آن‌ها مجسمه‌ای است که ابوالحسن صدیقی آن را ساخته و در میدانی به نام این شاعر در تهران نصب شده است. این مجسمه که در سال 1338 ساخته شده از جنس سنگ مرمر کارارا و به ارتفاع سه متر است. این تندیس در ۱۷ خرداد ۱۳۳۸ طی مراسمی توسط فریدون صدیقی، فرزند این مجسمه‌ساز، در میدان نصب شد. از مهم‌ترین اتفاقاتی که برای این مجسمه افتاده، جدا شدن سر آن در بحبوحه‌ی انقلاب بود که بعدها مرمت شد.
انجمن حفظ آثار و میراث ملی در سال 1337 پیشنهاد ساخت آن را به ابوالحسن‌خان صدیقی داد. صدیقی از این پیشنهاد استقبال می‌کند و کار ساخت آن را در مدت یک سال به پایان می‌رساند. در کنار پای پیکر فردوسی، مجسمه‌ی کودکی است که درباره‌ی اینکه هدف صدیقی از ساخت آن چه بوده بین افراد مختلف اختلاف نظر وجود دارد، اما به گفته‌ی فرزند استاد این مجسمه پیکر کودکی زال از شخصیت‌های شاهنامه تصویر شده است و چون زال روی کوه قاف بزرگ شده، بنابراین پایه مجسمه به صورت یک تخته‌سنگ طبیعی طراحی شده که حکایت از داستان زندگی زال دارد.
البته مجسمه‌ی نصب شده در میدان فردوسی تنها تندیس ساخته شده از این شاعر ایرانی توسط صدیقی نیست و او مجسمه‌های دیگری هم فردوسی ساخته که در مکان‌های مختلفی از ایران و جهان نصب شده است.
مجسمه نادر شاه افشار
مجسمه نادر شاه افشار
بیشتر کسانی که برای زیارت و سیاحت به شهر مشهد سفر می‌کنند، پس از زیارت آرامگاه امام رضا (ع)، سری هم به آرامگاه نادرشاه افشار، پادشاه قدرتمند ایرانی می‌زنند. این بنا در باغی به مساحت ۱۴۴۰۰ متر مربع ساخته شده است. در مجاورت قبر نادر، سکویی مرتفع تعبیه شده که مجسمه‌ی برنزی نادرشاه سوار بر اسب و سه تن از سربازان او قرار گرفته است. این مجسمه از معروف‌ترین ساخته‌های ابوالحسن صدیقی است.
صدیقی این مجسمه را در ایران طراحی کرد و در زمان اقامتش در ایتالیا کار ساخت آن را انجام داد و به مشهد منتقل کرد. آنچه که در ساخت این مجسمه مورد توجه صدیقی قرار گرفت تلاش نادرشاه برای متحد کردن ایران و گسترش این سرزمین و همچنین قدرت و صلابت نادر در زمان حکومتش بود.
مجسمه امیرکبیر
مجسمه امیرکبیر
یکی از جالب‌ترین اتفاقاتی که برای آثار صدیقی افتاده است، داستان ساخت مجسمه‌ی میرزا تقی خان امیرکبیر و انتقال آن به ایران است. مجسمه امیرکبیر در سال 1356 به سفارش انجمن مفاخر ملی ایران در کشور ایتالیا ساخته شد و به دلیل همزمانی ساخت و آماده شدن آن با روزهای پیروزی انقلاب، انتقال آن به ایران 32 سال به تاخیر افتاد. در سال 1388 و با پیگیری اسناد ساخت این مجسمه محل نگه‌داری آن شناسایی و با طی مراحل قانونی در سال 89 وارد ایران شد.
جنس مجسمه‌ی امیرکبیر برنز، ارتفاع آن سه متر و 10 سانتیمتر و وزنش 450 کیلوگرم است. این مجسمه پس از انتقال به ایران در پارک ملت تهران تصب شد.
مجسمه ابوعلی سینا
مجسمه ابوعلی سینا
ابوالحسن صدیقی را بیشتر به عنوان استاد مجسمه‌سازی در ایران می‌شناسند، اما او کار هنری خود را با هنر نقاشی و شاگردی کمال‌الملک آغاز کرد. برای همین بود که تصویری که او از ابوعلی سینا با قلم سیاه کشیده بود، در بیست‌ویکمین جلسه‌ی هیأت مؤسسان انجمن آثار ملی به تصویب رسید و تصمیم بر آن شد که مجسمه‌ای هم برای یادبود این دانشمند و پزشک ایرانی توسط استاد صدیقی ساخته شود.
حاصل کار صدیقی مجسمه‌ای ایستاده از ابن‌سینا به ارتفاع سه متر و 10 سانتیمتر شد که در ساخت آن از سنگ مرمر سفید استفاده شده بود. این مجسمه نزدیک به هشت دهه است که بر روی پایه‌ای در میدان بوعلی شهر همدان قرار دارد. در قسمت شمالی پایه‌ی مجسمه لوحی از سنگ سفید قرار گرفته که بر روی آن نام ابوعلی سینا و تاریخ تولد و وفات او به خط نستعلیق حک شده است.
از طرح نیم‌رخی که ابوالحسن صدیقی از چهره‌ی ابوعلی سینا طراحی کرده بود بعدها برای تهیه‌ی تمبر یادبود و مدال و موارد دیگر استفاده شد.
مجسمه خیام
مجسمه خیام
مجسمه‌ی خیام پارک لاله یکی از معروف‌ترین کارهای ابوالحسن صدیقی است. به گفته‌ی فریدون صدیقی، پدرش این مجسمه و مجسمه‌ی فردوسی را بسیار دوست می‌داشت. مجسمه‌ی خیام در سال 1351 به سفارش انجمن آثار ملی با سنگ مرمر کارارا در ایتالیا ساخته شد. پس از انتقال به ایران آن را در پارک لاله تهران نصب کردند و امروز به یکی از نمادهای این بوستان تبدیل شده است. به دلیل نوع قرار گرفتن و در دسترس بودن این اثر، بارها آسیب‌هایی به پیکره‌ی آن وارد شد که توسط فریدون صدیقی مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
در جریان انقلاب هم این مجسمه آسیب دید و به دلیل پرتاب سنگ، بخشی از صورت و انگشتان دستش شکست. چند سال پیش نیز به دلیل افزایش آسیب‌دیدگی‌های این مجسمه و ترک‌های آن، تصمیم گرفته شده بود که آن را از پارک لاله خارج کنند و در محل دیگری نصب کنند که رایزنی‌ها در این زمینه به نتیجه نرسید و مجسمه در اقامتگاه 40 ساله‌ی خود باقی ماند.
مجسمه یعقوب لیث‌صفاری
مجسمه یعقوب لیث‌صفاری
تندیس یعقوب لیث صفاری در ورودی شهر دذفول نیز یکی از زیباترین مجسمه‌هایی است که توسط ابوالحسن صدیقی ساخته شده است. این مجسمه که تندیس یعقوب لیث را سوار بر اسب نشان می‌دهد، در سال ۱۳۵۶ ساخته شد. یعقوب از پادشاهان معروف ایرانی است که برای متحد کردن اقوام ایرانی تلاش کرد و از طرفداران زبان فارسی بود، به طوری که به شاعران مدیحه‌سرا دستور داده بود جز فارسی به زبان دیگری شعر نگویند.
آرامگاه یعقوب لیث در 12 کیلومتری شهر دزفول در منطقه تاریخی جندی شاپور قرار دارد و مجسمه‌ی برنزی او یکی از نمادهای شهر دذفول و از قدیمی‌ترین مجسمه‌هایی است که برای یادبود شخصیت‌های ملی ساخته و نصب شده است.
مجسمه سعدی
مجسمه سعدی
این تندیس که از روی تصویر اخیر سعدی به قلم ابوالحسن صدیقی طرح و ترسیم شده و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی آن را مانند صورت سعدی قبول کرده است . صدیقی از سنگ مرمر تراشیده و سه متر و یک دهم، ارتفاع آن است.
این مجسمه‌ساز مدت یکسال و نیم در تهیه‌ی آن صرف وقت کرده و در شهر شیراز در میدانی بیرون دروازه اصفهان که به نام سعدی نامیده شده نصب شده است.
ابوالحسن صدیقی، نقاش و مجسمه‌ساز ایرانی در سال 1273 در محله عولادجان تهران متولد شد. او پس از گذراندن دوران ابتدایی به مدرسه آلیانس رفت و به تحصیل نقاشی پرداخت. او برای ادامه کار در کلاس‌های کمال‌المک در مدرسه صنایع مستظرفه رفت و با هنرش او را تحت تاثیر قرار داد. مدتی بعد صدیقی به مجسمه‌سازی علاقه‌مند شد و تصمیم گرفت آن را به صورت حرفه‌ای دنبال کند. پیش از صدیقی هیچ استادی در این زمینه در ایران فعالیت نمی‌کرد.
مجسمه فردوسی در "ویلا بورگز" شهر رم
ابوالحسن صدیقی در طول عمر خود بیش از 80 مجسمه ساخت و تابلوهای نقاشی بسیاری را از خود به جا گذاشت.
گوستینوس آمبروزی، مجسمه‌ساز ایتالیایی در دیدار از مجسمه فردوسی که در "ویلا بورگز" شهر رم قرار گرفته است، گفته بود:«دنیا بداند، من خالق مجسمه فردوسی را «میکل آنژ شرق» شناختم. میکل آنژ بار دیگر در مشرق زمین متولد شده‌است.»
پدر مجسمه‌سازی ایران سرانجام در 20 آذر ماه سال 1374 و پس از یک عمر فعالیت هنری درگذشت.
کد مطلب: 6302
آدرس مطلب: http://titronline.ir/vdcc.xqea2bq1ila82.html?6302
تيترآنلاين
http://titronline.ir