تيترآنلاين - شربت ترياک مدل ايراني درمان اعتياد

عرضه شربت ترياك در سطح جامعه نكات منفي و نگراني‌هاي جدي هم دارد كه مهم‌ترين آن اين است كه شربت ترياك به دست افرادي بيفتد كه براي درمان از آن استفاده نمي‌كنند

تيترآنلاين - چند سال پيش بحثي در ستاد مبارزه بامواد مخدر مطرح شد که تبعات آن تا به امروز هم ادامه دارد، در آن جلسه يکي از کارشناسان با اشاره به توزيع ترياک درپيش از انقلاب توسط دولت گفته بود: " حداقلش اين است که دست قاچاقچيان کوتاه مي شود و معتادان به ترياک را جذب برنامه‌هاي خودمان مي کنيم ". اين صحبت سرآغازي شد براي طرحي که امروز به نام " شربت ترياک" شناخته مي شود.
به گزارش تيترآنلاين به نقل از خبرگزاري شهر، در دي ماه سال 88 ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام کرد: ترياک با 29 درصد مصرف پس از شيشه بيشترين ماده مصرفي ميان معتادان است. وقتي طرح شربت ترياک مطرح شد خيلي ها خوشبين بودند که با جايگزيني آن اندکي از آسيب هاي اين بلاي خانمانسوز کم شود اما آنچه که مشاهده شد اين باور را تقويت کرد که اين طرح چندان هم بي حاشيه نيست. اينکه شربت ترياک پس از حدود 3 سال از آغاز مراحل آزمايش باليني آن به صورت گسترده توزيع نشده است خود نشان از وجود مخالفت هاي جدي با اين طرح دارد. چنان که در تابستان سال 88 مسوولان ستاد مبارزه با مواد مخدر خبر از توزيع و آغاز درمان شربت ترياک از ابتداي زمستان داده بودند اما وقتي روزهاي پاياني سال نزديک شد يکي از مديران ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام به تعويق افتادن اين طرح را مخالفت وزارت بهداشت اعلام کرد.

وزارت بهداشت بله را گفت
هر چند در آخرين روزهاي دي ماه وزير بهداشت پس از کم لطفي ها و عدم پاسخگويي به سوالات خبرنگاران و رسانه ها در اين خصوص سرانجام به حرف آمد و گفت: " توزيع شربت ترياک تا پايان امسال در برخي مراکز به صورت محدود انجام خواهد شد اما، بايد توجه داشت که حتما در کنار مصرف اين شربت، دستگاه‌هايي به عنوان مشاوران روانپزشکي و روان شناسي در اختيار افرادي که اين شربت را مصرف مي کنند قرار بگيرد و با آزمايش هايي که وزارت بهداشت انجام داده است مشخص شده که 70 درصد افرادي که اين شربت را مصرف کرده اند اگر ازحمايت خوب مشاوره اي برخوردار شوند ديگر به اعتياد بر نمي گردند ولي اگر تحت مشاوره قرار نگيرند دوباره به سمت اعتياد برخواهند گشت". از سوي ديگر خانم دستجردي علت تامل وزارتخانه مطبوعش را درباره اين طرح چنين عنوان کرد: " علت تامل وزارت بهداشت براي توزيع شربت ترياک آماده کردن مراکز توزيع آن است که در حال حاضر 250 نفر از اعضا و مرتبطان با اين مراکز آموزش لازم را ديده اند و تعداد بيشتري هم در حال آموزش هستند در واقع 250 مرکز هماهنگي کامل شده و آمادگي لازم را براي توزيع داشته اند که اگر به تعداد مناسبي برسند کار توزيع را آغاز خواهيم کرد" . پس از مدت ها چالش و عدم پاسخگويي، اين گفته هاي وزير بهداشت حسن ختامي بود بر بحث مخالفت اين وزارتخانه و بخشي از دولت با طرح توزيع شربت ترياک. خانم دستجردي دليل اين تغيير رويکرد را نظر مثبت کميته مبارزه با مواد مخدر وزارت بهداشت درخصوص مصرف شربت ترياک توسط معتادان و موفقيت در آزمايش هاي انجام شده توسط اين کميته عنوان کرد.

بهانه كارشناسان
اما کارشناسان وزارت بهداشت دليل ترديد اين وزارتخانه و ديگر مخالفان اين طرح را با توزيع شربت ترياک در داروخانه ها، از بين رفتن قبح استفاده از چنين ماده اي که از ترياک خالص تشکيل شده است در ميان نسل جوان عنوان مي کنند. در واقع توزيع همراه با نظارت در مراکز تعريف شده در حالي به عنوان شروط وزارت بهداشت براي اجرايي شدن پروتکل درماني شربت ترياک " اپيوم تينکچر" مطرح مي شود که به گفته محمد باقر صابري زفرقندي مديرکل اداره کل اداره سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت " در ايران با بيش از يک ميليون معتاد شاهد سوء مصرف فراوان داروهاي آرامبخش و مخدري چون استامينوفن کدئين و ترامادول هستيم به نحوي که مسوولان نظام سلامت بارها نسبت به آن هشدار داده و حتي درباره فروش بدون نسخه اين گونه داروها محدوديت هايي نيز تعيين کرده اند ". اما سعيد صفاتيان مديرکل درمان و بازپروري ستاد مبارزه با مواد مخدر درخصوص مشگل اعلام شده از سوي وزارت بهداشت معتقد است: " شربت ترياک فقط براي درمان نگهدارنده معتادان به ترياک مفيد است و خاصيت ضد درد براي براي ساير بيماري ها ندارد. درصد مورفيني که در شربت ترياک است تفاوت بسياري با داروهاي ضد درد مورفين دار دارد و مردم عادي نمي توانند و نبايد از آن با عنوان داروي ضد درد استفاده کنند. درواقع شربت ترياکي که در کارخانه ساخته مي شود از لحاظ مورفين درصد خاصي دارد حرف ما اين است که اين دارو فقط مي تواند به عنوان درمان نگهدارنده اعتياد به ترياک باشد و براي ديگر بيماري ها مصرف چنداني ندارد ". صفاتيان درباره احتمال ورود شربت ترياک به بازار سياه که به گفته منتقدان اين طرح به عنوان يکي از اشکال هاي جدي اين داروي ضد اعتياد است مي گويد: " وزارت بهداشت مسوول اين موضوع است و حتما اين وزارتخانه برنامه اي براي جلوگيري از آن دارد. من بايد به اين گفته ها که ادعا مي شود ، توزيع شربت ترياک قبح مصرف ترياک را در جامعه از بين مي برد ، هم بگويم اين موضوع انتخاب بين بد و بدتر است. همانطور که در مورد متادون وتوزيع سرنگ بين معتادان هم چنين است. بايد راهي يافت تا عارضه را کمتر کرد.

براساس نتايج اعلام شده از سوي چند مرکز غير دولتي ترک اعتياد مانند جمعيت آفتاب و کنگره 60، بهترين راه براي ترک اعتياد کم کردن مصرف و کاستن از حجم مصرف روزانه به صورت تدريجي است.نکته‌اي که مهمترين مشخصه آن است ، فرد در حال ترک مي تواند در هر روز با افزودن مقداري آب به شيشه شربت از غلظت آن کم کند تا جايي که در روزهاي آخر مصرف آنچه در شيشه شربت باقي مانده، فقط آب است.

يکصد مرکز ارايه دهنده شربت ترياک
فرهاد اقطار مديرکل دفتر پيشگيري و امور اعتياد سازمان بهزيستي در گفتگو با خبرنگار شهر، از يكصد مرکز ارايه دهنده شربت ترياک نام برد. وي اعلام کرد در جلسات برگزاري شده قرار شد تا 50 مرکز از سوي بهزيستي، 50 مرکز از سوي وزارت بهداشت و يک مرکز از سوي سازمان زندان ها براي توزيع شربت ترياک آغاز به کار کند. وي مي‌گويد: فعلا در اين مراکز توزيع شربت ترياک آغاز شده تا پس از اعلام نتايج در مورد افزايش اين مراکز تصميم گيري شود. البته بهزيستي مراکز تحت نظر خود را مشخص کرده و هم اکنون در انتظار جواب وزارت بهداشت هستيم تا پس از آن آمادگي خود را براي اجراي طرح آغاز کنيم. وي تصريح كرد: روانگردان ها با روش شربت ترياك و آمفتامين ها جواب نمي دهد و كساني كه شيشه خالص مصرف مي كنند روش هاي ياد شده در مورد آنها بي اثر است.

شربت ترياک جايگزين خوبي براي متادون است
عضو شوراي عالي داروخانه هاي ايران دراين زمينه اظهار داشت شربت ترياک از محلول الکلي ترياک توليد مي شود که مي تواند جايگزين خوبي براي متادون باشد.
دکتر رهبر مژدهي آذر در ارتباط با اينکه شربت ترياک مي تواند به عنوان داروي ترک دهنده معتادان ترياکي جايگزين متادون شود گفت اين سئوال را متخصصان امر بايد پاسخ دهند که آيا مي توانيم افرادي که به انواع مواد مخدر اعتياد دارند را با اين ماده ترک دهيم.

البته در جوامع خيلي پيشرفته هم افرادي وجود دارند که معتاد به مواد مخدر هستند که جاي ترديد در ترک اعتياد آنان وجود دارد، زيرا به مرور و با بالا رفتن سن افراد، وابستگي آنان بيشتر خواهد شد و اين مسئله از نظر ژنتيکي اثبات شده است.
عضو شوراي عالي داروخانه هاي ايران درباره عوارض ناشي از مصرف شربت ترياک و احتمال سوء استفاده از مصرف آن تصريح کرد: به نظر مي رسد علم به آن مرحله نرسيده که دارويي کشف شود که بدون هيچ گونه عوارضي ، کارآيي صددرصدي داشته باشد.

چه‌كساني مي‌توانند شربت ترياك مصرف كنند؟
محمدرضا شانه ساز مديركل داروي وزارت بهداشت اعلام كرد شربت ترياك قرار نيست در اختيار عموم مردم قرار داده شود، توزيع آن از ابتداي امسال در مراكز مورد تأييد وزارت بهداشت و ستاد مبارزه بامواد مخدر كه پزشكان آنها پروتكل درمان با شربت ترياك را آموزش ديده‌اند عرضه شده است و معتادان واجد شرايط تحت شرايط خاصي در اين مراكز تحت درمان با شربت ترياك قرار مي‌گيرند. تشخيص اينكه كدام معتاد بايد تحت درمان با شربت ترياك قرار گيرد با پزشك آموزش ديده است زيرا در پروتكل مصوب وزارت بهداشت، موارد مصرف و «انديكاسيون» افرادي كه مي‌توانند تحت درمان با شربت ترياك قرار بگيرند مشخص شده است. شربت ترياك از نظر وزارت بهداشت يك داروست و در فهرست دارويي كشور نيز قرار گرفته است ما به عنوان داروي ترك اعتياد به آن نگاه مي‌كنيم و اگر شيوه درماني آن مطابق پروتكل مصوب دنبال شود با كاهش دوز مصرف مي تواند به ترك اعتياد معتادان منجر شود. شربت ترياك تحويل بيمار و معتاد نمي‌شود، اين شربت بر عكس شربت‌هاي دارويي ديگر در شيشه‌هاي كوچك نيست بلكه در شيشه‌هاي بزرگ است بنابراين امكان خارج كردن يك pet يا شيشه بزرگ شربت ترياك از يك مركز مجاز بسيار كم است.
تمام جوانب لازم براي جلوگيري از ورود شربت ترياك به بازار آزاد ديده شده است با اين حال در مورد اين نوع داروها هميشه نگراني درباره ورود اين داروها به بازار آزاد وجود دارد ولي با پيش‌بيني‌هايي كه انجام شده، سعي مي‌كنيم اين اتفاق نيفتد يا در حداقل ميزان ممكن باشد.

اثرات منفي ومثبت شربت ترياك
شربت ترياك يا دارويي كه به نام «اپيوم تينگچر» معروف است،‌ مراحل پژوهش آن با حمايت ستاد مبارزه با مواد مخدر در مركز ملي مطالعات اعتياد دانشگاه علوم پزشكي تهران انجام شده است. براساس پژوهش هاي انجام شده استفاده از شربت ترياك در جامعه به حداقل يك سال زمان نياز دارد، در زمان حاضر يك گروه محدود 60 تا 70 نفره از افرادي كه تحت درمان در DIC ها (مراكز درمان گذري اعتياد) هستند به اضافه چند نفر در خود مركز مطالعات اعتياد تحت درمان با شربت ترياك هستند تا نكات مثبت و منفي آن از نظر درماني، اجتماعي و اقتصادي بررسي شود.

نكات مثبت شربت ترياك
يكي از نكات مثبت شربت ترياك اين است كه معتادان به مواد افيوني خيلي راحت به مصرف اين ماده منتقل مي‌شوند و چون شناخت كاملي از اين ماده دارند از مصرف آن احساس رضايت مي‌كنند، به همين علت ماندگاري روي اين ماده براي اين معتادان بالاست و قطعاً زماني كه اين ماده عرضه شود، تعداد زيادي از معتادان علاقه‌مند خواهند بود كه آن را مصرف كنند و روي اين درمان مي‌مانند. نكته مثبت ديگر شربت ترياك اين است كه تنظيم دوز مصرف آن خيلي راحت است، طول عمر، خواص ماده و عوارض آن خيلي شبيه ماده ترياك است به همين علت اكثر معتادان با آن آشنا هستند، ضمن اينكه عوارض جانبي متادون مثل خواب آوري را ندارد. گر چه گروه هدف متادون، معتادان ترزيقي و گروه هدف شربت ترياك معتادان به ترياك است.

نگراني مسوولان از دسترسي غير معتادان به شربت ترياك
عرضه شربت ترياك در سطح جامعه نكات منفي و نگراني‌هاي جدي هم دارد كه مهم‌ترين آن اين است كه شربت ترياك به دست افرادي بيفتد كه براي درمان از آن استفاده نمي‌كنند، بلكه به منظور تفريح و تفنن آن را سوء‌مصرف مي‌كنند و اين جاست كه مسئله نظارت بسيار دقيق در توزيع اين شربت مطرح مي‌شود. مسئله بعدي تبعات اجتماعي توزيع شربت ترياك در جامعه است، اينكه توزيع اين دارو چه تغييري در ذهنيت مردم درباره اعتياد به وجود مي‌آورد و آيا ممكن است حساسيت و نگراني مردم از اعتياد در محله شان كم شود كه در اين صورت ضرر است يا اينكه نگرش معقول تري پيدا مي‌كنند. اندازه‌گيري نگرش مردم درباره اعتياد پس از توزيع شربت ترياك نيازمند يك تحقيق ميداني دقيق است و كار راحتي نيست.

توزيع شربت ترياك آري يا خير؟
پس از مخالفت ها و موافقت هاي متعددي كه با اجراي طرح توزيع شربت ترياك به وجود آمد سرداراسماعيل احمدي مقدم دبير كل ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام كرد در خصوص توزيع شربت ترياك منتظر اعلام وزارت بهداشت هستيم و كارهاي اوليه انجام شده است. بر همين اساس طاهري قائم مقام دبيركل ستاد مبارزه با مواد مخدر هم در روزهاي اخير در اظهار نظري عنوان كرد: طرح پايلوت اين شربت در چند مركز محدود به اتمام رسيده است و قرار است درهفته مبارزه با مواد مخدر به صورت سراسري به اجرا درآيد. اين در حالي است كه صفاتيان مديركل درمان و پيشگيري ستاد مبارزه با مواد مخدر در فروردين ماه در مصاحبه‌اي اعلام كرد «طرح پايلوت شربت ترياک به اتمام رسيده است وحداکتر تا 10 روز آينده زمان اجرايي شدن طرح پايلوت شربت ترياک مشخص مي‌شود.»
همچنين رييس پليس مبارزه با مواد مخدر ناجا در گفتگو با خبرنگار شهر در 26 فرودين امسال از توزيع شربت ترياك از ماه آينده در كشور خبر داده بود. حال بايد ديد سرنوشت اين طرح پس از فراز و فرودهاي بسيار و مخالفت ها و موافقت هاي فراوان در اين هفته به صورت رسمي مشخص مي شود يا همچنان در پرده اي از ابهام باقي مي ماند.

تهيه كننده :مهناز اعتدالي