تيترآنلاين - وزارت کار برخلاف آیین‌نامه دولت براي دوركاري كاركنان متوسل به زور شد

وزارت کار برخلاف آیین‌نامه دولت براي دوركاري كاركنان متوسل به زور شد

وزارت کار برخلاف آیین‌نامه دولت دست به دامن اجبار شد و وزیر کار و امور اجتماعی با اشاره به استقبال نشدن مناسب از طرح دورکاری گفت: «از این پس به صورت دستوری 50 درصد کارمندان این وزارتخانه را موظف به دورکاری خواهیم کرد»

سومین شوک دولت به کارمندان با اجرای طرح دورکاری در دستگاه‌های دولتی تکمیل شد. هنوز ابهامات اجرای طرح هدفمند کردن یارانه غبارروبی نشده بود که انفجار جمعیتی شهر تهران بهانه‌ای برای انتقال دستگاه‌ها به شهرهای دیگر شد و حال کارمندان دولت نگران از بُر خوردن در طرح انتقال با طرح دیگری مواجهند که هنوز تصویر روشنی از آن برایشان ترسیم نشده است.

اگرچه آلودگی هوا دستاویزی برای نگاهی جدی‌تر به طرح دورکاری شد اما پیشینه آن به شش ماه قبل بر می‌گردد و حالا با تاکید بر اجرای 30 درصد از طرح دورکاری تا پایان سال قرار است جامه اجرا به تن کند. جامه‌ای که اگر به درستی بر قامت دستگاه‌های اجرایی پوشانده نشود چیزی جز عریانی به دنبال نخواهد داشت...

پنج وزارتخانه دورکاری را شروع کرد

هنوز یک روز به شروع تابستان 89 باقی مانده بود که آیین‌نامه دورکاری با تایید هیات دولت ابلاغ شد. همان آیین‌نامه‌ای که محمود احمدی‌نژاد از سه ماه پیش‌تر بر تدوین آن تاکید کرده بود و ماده دو آن تکلیف دستگاه‌های اجرایی برای تحقق دورکاری را مشخص کرد.

بر اساس ماده دو این آیین‌نامه، دستگاه‌های اجرایی موظف شدند با چارچوبی که معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ريیس جمهور مشخص‌‌ می‌کند، فعالیت‌های دورکاری خود را تعیین کنند و سپس در چارچوب این آیین‌نامه، کار دورکاری انجام شود.

در همان زمان فروزنده، معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ريیس جمهور از عزم و باور جدی اعضای هیات دولت درباره اجرای طرح دورکاری در دستگاه‌ها خبر داد و گفت: «امیدواریم بتوانیم این طرح را عملیاتی کنیم. در این باره از همه صاحبنظران، کارمندان و مدیران ‌‌می‌خواهیم نظر خود را از طریق پایگاه اینترنتی معاونت به ما اعلام کنند تا بتوانیم طرح دورکاری را که به نظر ‌‌می‌رسد کار خوب و اساسی است، پیگیری کنیم.»

اما آیین‌نامه دولت تا چند ماه پس از ابلاغ‌، چندان مورد توجه قرار نگرفت و رسانه‌ها آن را مورد وارسي قرار ندادند تا اینکه در بحبوحه تصویب برنامه پنجم توسعه، مجلس با تصویب ماده 71 برنامه مبنی بر دورکاری مهر تثبیتی بر آیین‌نامه دولت زد و دولت اطلاع‌رسانی خود را گسترده‌تر کرد. به طوری که احمدی‌نژاد در دور سوم سفرهای استانی به استان تهران در جمع مدیران استان تهران گفت: «به نحوی برنامه‌ریزی کنید که تا پایان سال 40 درصد از کارمندان و کارکنان شما از طریق دورکاری و در خانه‌هایشان به انجام خدمات بپردازند.»

با افزایش آلاینده‌های سربی در هوا دورکاری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت تا آنجا که فروزنده 20 آذرماه مجددا به ابلاغ آیین‌نامه دورکاری اشاره کرد و گفت: «طرح دورکاری را به دستگاه‌ها ابلاغ کرده‌ایم؛ امیدواریم کارکنان هم با دولت همکاری کنند تا بتوانیم بحث دورکاری را جدی دنبال کنیم که به طور‌ یقین در کاهش آلودگی هوای تهران تاثیر خواهد گذاشت.»

او سازمان ‌میراث فرهنگی، وزارت کار و وزارت رفاه و تامین اجتماعی را دستگاه‌های موفق در این عرصه بر شمرد و گفت: «بعضی از دستگاه‌ها در حال برنامه‌ریزی هستند تا بخشی از نیروهای خود را به خارج از تهران منتقل کنند. در زمینه دورکاری هم سه دستگاه اقدامات بسیار خوبی انجام داده‌اند. سازمان‌‌میراث فرهنگی نزدیک به 500 نفر از کارکنان خود را از طریق دورکاری ساماندهی کرده است. وزارت کار هم حدود 60 درصد از سیستم خود را به صورت دورکاری اداره ‌‌می‌کند. وزارت رفاه و تامین اجتماعی هم بخشی از کارهای نیروهای خود را به صورت دورکاری تنظیم کرده است.»

از سوی دیگر هفته گذشته مسعود ‌‌میرکاظمی وزیر نفت بخشنامه ویژه‌ای را برای دورکاری به تمامی معاونان چهار شرکت مادرتخصصی، روسای ستادی و معاونان وزارت نفت ابلاغ کرد‌: «تا اطلاع ثانوی 40 درصد از کارکنان پایتخت‌نشین صنعت نفت به صورت دورکار به فعالیت‌های کاری خود ادامه دهند.»

در این بخشنامه ‌یکی از مهم‌ترین دلایل اجرای طرح دورکاری مقابله با آلودگی هوای تهران عنوان شده است.

همزمان با استقبال چهار دستگاه مذکور برای دورکاری، وزارت بازرگانی نیز به تکاپو برخواست و اجرای طرح دورکاری در وزارت بازرگانی را آغاز کرد. فریدون احمدی معاون وزیر بازرگانی در گفتگو با مهر گفت: «بر اساس جلسه وزیر بازرگانی و معاون ريیس جمهور با کارکنان، زوایای طرح دورکاری کارکنان وزارت بازرگانی بررسی شد و در نهایت طرح دورکاری از ابتدای هفته جاری در وزارت بازرگانی اجرایی شده است.»

اگرچه دولت 29 دستگاه را موظف به اجرای طرح دورکاری کرده اما هنوز لیست کاملی از مشاغلی که انجام آنها از طریق دورکاری ممکن است ارايه نشده است. پیش از این، احمد بزرگیان معاون تحول اداری معاونت منابع انسانی رییس جمهور در خصوص لیست مشاغل مشمول دورکاری به ما گفت: «الان با دستگاه‌ها در این خصوص که کدام شغل را‌‌ می‌توان به صورت دورکاری انجام داد در تعامل هستیم. دو نوبت جلسه گذاشتیم. در نوبت اول آموزش‌هایی به آنها داده شد و آنها بررسی‌های خود را انجام دادند. در جلسه دوم نتایج را مطرح کردند و گزارش دادند. الان کارگروه‌ها مشخص شده است. مشاغلی که می‌تواند از طریق دورکاری انجام شود در دستگاه‌ها احصا ‌‌می‌شود.»

از سوی دیگر و از آنجا که لطف‌الله فروزنده اعلام کرده است که 29 دستگاه باید به اجرای طرح دورکاری بپیوندند تا از ‌اين طریق بتوان 30 درصد از کل مشاغل عمومي ‌کشور را در قالب دورکاری انجام داد، خبرگزاری مهر برآورد کرده است که احتمالا بیش از 619 هزار کارمند دولتی شامل این طرح جدید شوند. چراکه بر اساس آمارهای موجود، تعداد کارکنان نظام اداری در پایان سال 1388 بیش از دو‌ ‌میلیون و 65 هزار نفر اعلام شده است که اگر 30 درصد‌ اين رقم را محاسبه کنیم، رقم بیش از 620 هزار نفر به دست‌ می‌آید. بر همین اساس، احتمالا بیش از 620 هزار نفر شامل طرح دورکاری ‌‌می‌شوند.

وزارت کار به زور متوسل شد

با وجود جدیت دولت دهم برای پیشبرد طرح دورکاری، در آیین‌نامه دولت اجباری برای دورکاری در نظر گرفته نشده است. بزرگیان نیز در این خصوص به خبرنگار ما گفت: «این کار اختیاری است. برخی سازمان‌ها که در برنامه انتقال هستند چنانچه افرادی در سازمان‌ آنها وجود داشته باشد که نمی‌خواهند منتقل شوند ‌یکی از راهکار‌هایی که ريیس سازمان ‌‌می‌تواند به آنها پیشنهاد دهد بحث دورکاری است.»

با وجود این، وزارت کار برخلاف آیین‌نامه دولت دست به دامن اجبار شد و وزیر کار و امور اجتماعی با اشاره به استقبال نشدن مناسب از طرح دورکاری گفت: «از این پس به صورت دستوری 50 درصد کارمندان این وزارتخانه را موظف به دورکاری خواهیم کرد.»

توسل غیرقانونی وزارت کار به اجبار برای دورکاری در حالی صورت‌‌ می‌گیرد که بسیاری از کارمندان دولتی با زوایای طرح دورکاری بیگانه و از اجرای آن هراسناک هستند و معتقدند دورکاری به معنای حذف و خانه‌نشینی آنها است.

احسان ارکانی مدیرکل روابط عمومی وزارت کار در این خصوص گفت: «وزارت کار تلاش می‌کند تا در مدت زمان معین و به صورت ضربتی وضعیت 50 درصد از نیروهای خود را به صورت دورکار تبدیل کند و برخلاف نظر برخی رسانه‌ها که از خانه‌نشینی بخشی از کارمندان خبر داده‌اند این افراد در منزل نیز ‌‌باید کار کنند و خانه‌نشین نیستند.»

برخی از کارمندان نیز معتقدند آنها در شرایطی ناگزیر به دورکاری مي‌شوند که امکاناتی مانند اینترنت و... برای آنها فراهم نیست.

اما مدیرکل روابط عمومی وزارت کارگفته است: «در مدت باقیمانده تا اجرای کامل طرح دورکاری برای بخشی از کارکنان وزارت کار، سعی‌‌ می‌شود تا زمینه و زیرساخت فعالیت آنها در منزل فراهم شود. به عنوان مثال باید رایانه و اینترنت تهیه و از امکان کارایی این وسایل اطمینان حاصل کرد. در طرح دورکاری نیز بخش آی‌تی موظف به ایجاد زمینه و زیرساخت‌ها است و در حین انجام دورکاری نیز در صورت بروز مشکل ارتباطی مثل بروز خرابی در سیستم‌های کامپیوتری یا اینترنت به کارکنان خدمات‌رسانی می‌کند.»

از سوی دیگر دلهره کاهش حقوق دورکاران دغدغه دیگری است که وزیر کار به این دغدغه اینگونه پاسخ داده است: «كساني كه دوركار مي‌شوند، علاوه بر صرفه‌جويي هزينه‌اي كه روزانه به عنوان رفت و آمد و ساير هزينه‌ها مي‌پردازند، حقوق آنها افزايش مي‌يابد. بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته از محل صرفه‌جويي هزينه‌هاي زايد در طرح دوركاري- كه مبلغ قابل توجهي خواهد بود- بخشي به عنوان پاداش به دوركاران پرداخت مي‌شود.»

فروزنده نیز پیش از این گفته بود: «برای اینکه بتوانیم دورکاری‌ یا کار در خانه برای کارمندان را دنبال کنیم امتیازاتی قائل شده‌ایم که نخستین آن بحث اضافه کار، مسايل رفاهی و ... است که پس از ارزیابی کار انجام شده، به کارمندان پرداخت ‌‌می‌شود.»

از سوی دیگر چندی پیش سه عضو کابینه دولت آخرین تمهیدات و امتیازات در نظر گرفته شده برای توسعه دورکاری در کشور را تشریح کردند و وعده افزایش سه تا پنج درصدی حقوق کارمندان دورکار را دادند!

فنلاند، پیشگام دورکاران

دورکاری بدین معنا است که فرد، وظایف خود را بدون حضور فیزیکی در محل اداره انجام دهد. در این طرح کارمند به اداره نمی‌آید و کار خود را در جایی دور از آن، مثلا خانه، انجام‌‌ می‌دهد. ارتباط کارمند با اداره از طریق اینترنت، تلفن، ایمیل و امثال آن برقرار ‌‌می‌شود.

دورکاری مفهومی است که به شدت با تکامل فناوری‌های انفورماتیکی و توسعه شبکه‌های اینترنت و اینترانت گره خورده است. طبق آمارهایی که توسط اتحادیه اروپا جمع‌آوری شده است، فنلاند در بین تمام کشورهای عضو این اتحادیه رتبه اول را در بخش دورکاری دارد.

بر این اساس استفاده از فناوری اطلاعات در اشکال مختلف اولین شرط موفقیت این کشور در توسعه دورکاری است. به طوری که در فنلاند 8/16 درصد از نیروی کار از شیوه دورکاری مبتنی بر زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده ‌‌می‌کنند.

در واقع فنلاند امکان استفاده از اینترنت حداقل یک مگابیت بر ثانیه را حق مسلم تمام شهروندان خود‌‌ می‌داند و از جولای 2010 در این کشور 96 درصد شهروندان به اینترنت خانگی با سرعت حداقل ‌یک مگابیت برثانیه دسترسی پیدا کرده‌اند.

این کشور همچنین در تلاش است تا سال 2015 اینترنت پرسرعت با پهنای باند 100 مگابیت برثانیه را در اختیار تمام شهروندان خود قرار دهد. بالا بودن سرعت اینترنت در فنلاند تاثیر مهمی در گسترش سطح دورکاری در این کشور سردسیر دارد.

دورکاری؛ تلخ یا شیرین؟

به گزارش عصر ارتباط، واقعیت این است که حفظ بهره‌وری مناسب در دورکاری بسیار مشکل است. اجرای طرح دورکاری فقط به فراهم کردن ساز و کار تکنولوژیک آن نیست. مهم‌ترین عامل موفقیت دورکاری، فراهم کردن ساز و کار نرم‌افزاری و فرهنگی است و اگر چه طرح دورکاری طرحی تجربه شده و موفق در بسیاری از کشورهای دنیا محسوب می‌شود اما به نظر می‌رسد که در صورت اجرای نادرست، نیمه‌کاره و فراهم نکردن تمهیدات لازم می‌تواند تجربه تلخی را به یادگار بگذارد.

سعید معصومی در مقاله‌ای تحت عنوان تله‌ورکینگ در سایت الف به برخی از عوامل موثر در موفقیت دورکاری و موانع اجرای آن در ایران اشاره کرده و نوشته است: در وهله نخست مردم باید خود را بخشی از سیستم بدانند و عمیقا نسبت به انجام وظایف خاص خود احساس مسوولیت کنند. به عنوان مثال این مساله در کشور آلمان وجود دارد. در آلمان مطالعات اولیه و زمینه‌سازی برای یک طرح جدید شهری سال‌ها طول‌‌ می‌کشد. وظایف هر فرد و هر مساله در ارتباط با آن مشخص‌ و سپس آن افراد نسبت به وظایف خود توجیه ‌‌می‌شوند.

از سوی دیگر در دورکاری باید سیستم نظارتی قوی برای مانیتور کردن کارمند از راه دور وجود داشته باشد. همچنین سیستم ارزشیابی قوی برای تعیین کیفیت کار باید مشخص شود. او به یک مورد دیگر در دورکاری موفق اشاره می‌کند و می‌نویسد: باید اجرای کار به صورت خصوصی، پروژه‌ای و درصدی انجام شود. کار به صورت کارمندی و حقوق‌بگیری با دورکاری سازگاری ندارد!