تيترآنلاين - تخريب محيط زيست به چه قيمت؟

براساس گزارش شاخص عملکردي محيط‌زيست (EPI) ايران از ميان 132 کشور جهان با کسب نمره 73/42 در مقام 114 جهان قرار گرفته است.

براساس گزارش شاخص عملکردي محيط‌زيست (EPI) ايران از ميان 132 کشور جهان با کسب نمره 73/42 در مقام 114 جهان قرار گرفته است. اين در حالي است که کشور ما در سال 2010 با کسب نمره 60 در مقام 78 جهان و در سال 2008 ميلادي با نمره 9/76 در رتبه 67 جهان قرار داشته است.همچنين، کشور ما رتبه دهم تخريب محيط زيست را دارا است و اگر چه به لحاظ تاريخي، ما از اولين ملت‌هايي بوديم که قوانين زيست محيطي وضع کرديم، اما در حال حاضر، تنها 9 کشور وضعيت محيط زيستي بدتر از ما دارند. اما چه اتفاقي افتاده که ما به اين مرحله ناخوشايند رسيده ايم؟

فرسايش خاک، يکي از مهمترين عواملي است که ما را به رتبه دهم تخريب محيط زيست رسانده است. بر اساس آمارهاي رسمي، ايران با داشتن تلفات سالانه دو ميليارد تن خاک، رتبه نخست فرسايش خاک در جهان را دارد. رقمي که معادل 7.7 درصد فرسايش جهاني خاک است. با يک محاسبه ساده مي‌توان دريافت که اين ميزان، شش برابر ميانگين جهاني است. مهمترين دليل اين اتفاق تغيير کاربري اراضي است... اراضي جنگلي به اراضي کشاورزي تغيير کاربري داده مي‌شوند يا اراضي کشاورزي به طور غير اصولي و غير فني به اراضي مسکوني يا صنعتي تغيير کاربري داده مي‌شوند. اين تغيير کاربري فشار بيش از حدي را به سرزمين وارد و ضريب هرز آب را تشديد مي‌کند. فشار بيش از حد دام‌ها به مراتع و اراضي جنگلي عامل ديگري است که تخريب بيش از حد پوشش‌هاي گياهي و جنگلي در اراضي مرتعي کشور را در بر دارد و نتيجه آن برهنگي سرزمين و آسيب پذيري آن است. خشک شدن تالاب‌هاي کشور عامل ديگري است که موجب فرسايش خاک مي‌شود.

آلودگي هوا، دليل ديگري است که ما را به اين رتبه رسانده است. ما در آلودگي هوا نيز داراي مقام جهاني هستيم و آمارها نشان مي‌دهد ايران جزو 11 كشور نخست منتشركننده گاز‌ دي‌اكسيدكربن است و روند توليد و انتشار گازهاي گلخانه‌اي در ايران از سال 1990 تاكنون بيش از 100 درصد رشد داشته است. آلودگي هوا به دلايل مختلف از جمله استفاده بي حد از سوخت‌هاي فسيلي اتفاق مي‌افتد. تا پيش از اجراي كامل طرح سهميه بندي بنزين، متوسط مصرف سوخت خودروهاي بنزيني در كشورمان حدود 11 ليتر در روز بوده است در حالي كه متوسط مصرف سوخت در كشورهاي ديگر نظير آلمان و ژاپن 5/2، در انگليس 5/3، در فرانسه 9/1، در كانادا 5/6 و در كشور آمريكا 3/7 ليتر در روز است.

بر اساس اين تحقيقات و در صورت ادامه روند، هر 10 سال يك بار ميزان مصرف سوخت در ايران 2 برابر مي‌شود، در حالي که اين نرخ رشد در مقياس جهاني يك تا 2 درصد بيشتر نيست و ميزان سوخت مصرفي جهان در حدود هر 40 سال يك بار 2 برابر مي‌شود. يعني رشد مصرف سوخت در ايران در مقايسه با ميانگين جهاني 4 برابر بيشتر است.

هم‌اكنون 3 درصد سوخت‌هاي فسيلي جهان در ايران و توسط تنها يك درصد جمعيت جهان مصرف مي‌شود.

اما وضعيت ما در مورد آب شايد از خاک و هوا وخيم‌تر است. سال گذشته و بعد از گذشت 10 سال از هشدارهاي متعدد در مورد شرايط آب، بالاخره به طور رسمي شرايط بحران آب در کشور اعلام شد. در شرايط بحران سرانه آب تجديد شونده به مقدار کمتر از 1700 متر مکعب مي‌رسد.

اتلاف بيش از 30 درصد آب کشاورزي، يکي از مهمترين عوامل است. استفاده نابجا و نابخردانه از سفره‌هاي زيرزميني براي مصارف غير متعارف، دليل ديگري است که شرايط برخي نقاط کشور را به شکل نگران کننده‌اي شکننده کرده است.

***

رتبه دهم در تخريب محيط زيست، نتيجه بي‌مبالاتي همه ما به سرزمينمان است. سرزميني که قرار است بعد از ما نيز آيندگان بر آن زندگي کنند. ما به دليل نا آگاهي، برخي کوته بيني ها و شايد خودخواهي، دانسته و نادانسته به سرعت در حال از ميان بردن سرزمينمان هستيم. آيا تا کنون با خود فکر کرده‌ايم که در قبال اين تخريب‌هاي وسيع و دهشتناک و رسيدن به اين نقطه، چه چيزي به دست آورده ايم؟ رشد اقتصادي ويژه‌اي داشته‌ايم؟ در کشاورزي اعجاز کرده‌ايم؟ در صنعت برتر شده ايم؟ پس چرا...