14 استفتاء از 9 مرجع تقليد درباره ضرورت و نوع حفظ حجاب و عفاف

برخي گمان مي کنند که حجاب و عفاف مختص بانوان است ولي در بسياري از آيات و روايات مذهبي و کلام بزرگان تأکيد شده که اين امر مهم ديني و انساني، فقط براي زنان نيست و مردان نيز بايد در حفظ حجاب و عفافشان بکوشند

حجاب و عفاف از ضروريات دين مبين اسلام محسوب شده و علما و بزرگان دين نيز بر حفظ آن تأکيد دارند؛ پاسخ 9 مرجع تقليد شيعيان جهان به 14 استفتاء درباره ضرورت و نوع حفظ حجاب و عفاف در مردان و زنان نيز نکات مهمي را بيان کرده است. 

به گزارش مهر؛ 21 تيرماه در تقويم رسمي جمهوري به عنوان روز حجاب و عفاف نامگذاري شده؛ روزي که شوراي فرهنگ عمومي کشور به مناسبت سالروز قيام مردم مشهد عليه کشف حجاب و حمله رضاخان قلدر به متحصنان متدين در مسجد گوهرشاد، همجوار حرم رضوي، 21 تير را به اين نام انتخاب کرده است.
قيام مردم مشهد و واقعه مسجد گوهرشاد در مقابله با کشف حجاب، مصداق بارز مبارزه با منکري است که هنوز متأسفانه آثار شوم آن در کشور وجود دارد.

برخي گمان مي کنند که حجاب و عفاف مختص بانوان است ولي در بسياري از آيات و روايات مذهبي و کلام بزرگان تأکيد شده که اين امر مهم ديني و انساني، فقط براي زنان نيست و مردان نيز بايد در حفظ حجاب و عفافشان بکوشند.

مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد

مسئول شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي شهرستانهاي استان تهران از اواخر دهه 1370 هجري شمسي با ابتکاري جديد، کتابي ارزشمند به بازار نشر کشور ارائه کرد که با استقبال بي سابقه اي روبرو شد و خيلي زود به چاپهاي دهم و بيستم رسيد که همين استقبال باعث شد تا مجلدات بعدي اين کتاب در سالهاي بعد نيز وارد چرخه نشر کشور شود.

حجت الاسلام سيدمحسن محمودي در جلدهاي ششگانه کتاب "مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد" که آخرين آنها در آذرماه سال 90 منتشر و مجلدات گوناگون آن به سه زبان اردو، عربي و انگليسي ترجمه شده، در مورد بيش از 712 موضوع مربوط به جامعه امروزي از مراجع عظام تقليد مسلمانان جهان فتوا گرفته است.

امام جمعه موقت ورامين که پژوهشگر و محقق برجسته و عضو هيئت علمي دانشگاه نيز هست،با توجه به اهميت حجاب و عفاف در جامعه امروزي و معضلات فرهنگي و اجتماعي که از اين بابت به مردم تحميل مي شود، در خصوص حجاب و عفاف در مردان و زنان استفتائاتي از 9 مرجع تقليد در سالهاي دور و نزديک داشته که در اين مجال کوتاه، تنها 14 استفتاء از مجلدات ششگانه "مسائل جديد از ديدگاه علما و مراجع تقليد" به همراه فتاواي حضرات آيات عظام خامنه اي، صافي گلپايگاني، تبريزي، سيستاني، مکارم شيرازي، نوري همداني، سبحاني و آيات فقيد عظام مرحوم بهجت و فاضل لنکراني در معرض ديد علاقه مندان قرار مي گيرد:

1- آيا حجاب از ضروريات دين است؟ حکم کساني که به آن بي اعتنايي مي کنند، چيست؟

آيت الله خامنه اي:اصل حجاب، ضروري دين محسوب است و بي اعتنايي به اصل حجاب و عدم رعايت آن معصيت و گناه است.

آيت الله صافي گلپايگاني: اصل وجوب حجاب في الجمله از ضروريات اسلام است و منکر آن مرتد است ولي بي اعتنايي به آن با عدم انکار وجوب آن، فسق است.

آيت الله تبريزي: اصل حجاب براي زنان از ضروريات دين است و حکم کساني که به آن بي اعتنايي نمايند حکم بي اعتنايي به ساير تکاليف ديني است.

آيت الله سيستاني: اصل حجاب از مسلّمات شريعت است و در قرآن آمده است ولي کساني که توجه به وضوح آن ندارند، انکار آنها مستلزم انکار نبوت نيست و بي اعتنايي، عملي گناه است.

آيت الله مکارم شيرازي: آري حجاب از ضروريات دين است ولي انکار آن براي کساني که از ضروري بودن آن آگاهي ندارند، موجب ارتداد نمي شود.

آيت الله بهجت(ره): بي اعتنايي به حجاب گناه است و داشتن حجاب واجب است.

2- امروز حرکت خزنده اي بر عليه چادر که يک حجاب ملي و سنتي است آغاز شده است، خواهشمنديم نظر مبارک را در اين مورد مرقوم فرماييد.

آيت الله فاضل لنکراني(ره): سزاوار است خانمها از چادر استفاده کنند چون چادر در کشور اسلامي ايران از مظاهر و شعائر اسلام مي باشد و با حفظ اين شعار سعي کنند بانوان محترم حرکت مورد سئوال را خنثي کنند.
آيت الله صافي گلپايگاني: چادر بهترين پوشش براي خانمها است، چون تمامي مفاتن بدن را مي پوشاند. خانمهاي مسلمان بايد آداب و سنن اسلامي را در لباس پوشيدن مراعات کنند و از تجدد گرايي مضر پرهيز کنند.
آيت الله بهجت(ره): چادر حجاب پسنديده است.

آيت الله سيستاني: چادر حجاب بهتر است و سزاوار نيست زنهاي مؤمن بدون چادر خارج شوند.

آيت الله مکارم شيرازي: حجاب يکي از قوانين مسلّم اسلام است و اساس آن، پوشاندن بدن و موها غير از صورت و دستها تا مچ است ولي بي شک، چادر حجاب برتر است.

آيت الله تبريزي: پوشيدن بدن بر زن واجب و بهترين نوع پوشش واجب، همان چادر مشکي است که زنهاي مؤمنه خود را با آن مي پوشانند.

3- عده اي همراه با تبليغات فرهنگي دشمن در روزنامه ها و سخنراني هايشان مي گويند چادر مشکي براي بانوان مکروه است و بايد پوشش جديد مانند مانتو و کت و دامن با رنگهاي متنوع جايگزين چادر مشکي شود؛ آيا چنين حرف و اقدامي صحيح است يا خير؟

آيت الله خامنه اي: اين صحبت صحيح نيست و بهترين حجاب پوشش چادر است و چادر سياه هم بي اشکال است و کراهت ندارد.

آيت الله تبريزي: زن بايد بدن خود را در غير وجه و کفين، از نامحرم بپوشاند و نيز بايد زينت خود را بپوشاند و لباسي که زينت حساب مي شود بايد آن را هم بپوشاند و با چادر بهتر مي تواند بدن و زينت را بپوشاند و چادر سياه مثل عباي سياه کراهت ندارد.

آيت الله بهجت(ره): اين اقدام باطل است.

آيت الله صافي گلپايگاني: نظر مذکور صحيح نيست و مفاسد بسيار دارد. متأسفانه در اين زمان عده اي اصرار بر آشکار شدن مفاتن زن و خروج او از ستر و عفاف که حفاظ شخصيت و ارزش و متانت اوست، دارند؛ مع الاسف مي خواهند اين امر را اسلامي جلوه دهند، در حالي که اسلامي نيست.

آيت الله فاضل لنکراني(ره): چادر مشکي بهترين نوع حجاب است و پوشيدن لباسهايي که جلب توجه کند، حرام است.

آيت الله مکارم شيرازي: با توجه به اينکه در حال حاضر رنگ مشکي براي حفظ پوشش زنان بهتر است، کراهت آن ثابت نيست.

4- الف) پوشيدن جوراب نازک و بدن نما براي خانمها در بيرون از منزل و انظار نامحرمان چه صورتي دارد و بيرون گذاشتن موهاي سر از چادر در مقنعه توسط خانمها در ديد نامحرمان چگونه است؟

آيت الله خامنه اي:پوشيدن بدن از نامحرمان بر زن واجب است و چنين جورابهايي براي حجاب شرعي واجب کفايت نمي کند و پوشيدن تمام موي سر در برابر نامحرمان واجب است.

ب) آرايش زنان در خيابانها و بيرون گذاشتن مقداري از موها و پوشيدن جوراب بدن نما و لباسهاي محرک چه صورتي دارد؟

آيت الله فاضل لنکراني(ره): حرام است.

آيت الله بهجت(ره):حرام است.

آيت الله صافي گلپايگاني:حرام است.

آيت الله مکارم شيرازي:بدون شک جايز نيست.

آيت الله تبريزي:جايز نيست.

آيت الله سيستاني:جايز نيست.

ج) پوشيدن جوراب نازک براي خانمها در مقابل نامحرم چه صورتي دارد؟ آيا با پاي بدون جوراب، حضور در مقابل نامحرم جايز است؟

آيت الله خامنه اي: جوراب نازک اگر به گونه اي باشد که جوراب محسوب نمي شود، حضور با چنين جورابي در حضور نامحرم جايز نيست.

آيت الله بهجت(ره): خير، جايز نيست.

آيت الله مکارم شيرازي: الف: اگر به قدري نازک باشد که پاي آنها معلوم باشد براي پوشيدن کافي نيست.ب: سزاوار است کف و روي پاي خود را نيز بپوشاند.

آيت الله صافي گلپايگاني: هيچ يک از دو مورد جايز نيست.

آيت الله سيستاني: جايز نيست.

آيت الله سبحاني: جايز نيست.

5- در صورتي که زن مي داند مرد نامحرم به قصد لذت به صورت و دستهاي معمولي زينت نشده او نگاه مي کند، در اين فرض پوشاندن صورت و دستها لازم است يا خير؟

آيت الله خامنه اي: در فرض مذکور بايد حتي وجه و کفين خود را هم بپوشاند.

آيت الله بهجت(ره): پوشاندن دست و صورت مطلقاً بنا بر احتياط لازم است.

آيت الله تبريزي: بلي در اين صورت بنا بر احتياط، پوشاندن لازم است.

آيت الله صافي گلپايگاني: دست و صورت بنا بر احتياط واجب بايد پوشيده شود(جامع الاحکام 2/165).

آيت الله فاضل لنکراني(ره): بلي پوشاندن آن لازم است.

6-الف) پوشيدن مانتوهاي کوتاه، تنگ و رنگارنگ با رنگهاي روشن که جلب نظر نامحرم را مي کند چه صورت دارد؟ متأسفانه در برخي شهرها آموزش و پرورش پوشيدن مانتوها با رنگ روشن را توصيه مي کند.

آيت الله بهجت(ره): هر چه جلب نظر نامحرم کند، جايز نيست.

آيت الله صافي گلپايگاني: با فرض اينکه نظر نامحرم را جلب کند در مرآ و منظر نامحرم جايز نيست.

آيت الله تبريزي: چنانچه زن لباسي بپوشد که زينت حساب شود، بايد آن لباس را هم از نامحرم بپوشاند.

آيت الله سيستاني: لازم است که آن را از نامحرم بپوشانند.

آيت الله مکارم شيرازي: در صورتي که تنگ و چسبان و زينتي نباشد و تمام بدن زن به جز گردي صورت و دستها تا مچ پوشيده باشد، اشکالي ندارد ولي چادر حجاب برتر است.

ب) پوشيدن مانتوهاي تنگ و کوتاه توسط زنان که حجم بدن آنها پيداست، از نظر شرعي چه صورتي دارد؟

آيت الله خامنه اي: اگر موجب جلب توجه نامحرم يا باعث فساد و ارتکاب حرام گردد جايز نيست.

آيت الله بهجت(ره): اگر موجب ريبه باشد حرام است.

آيت الله مکارم شيرازي: جايز نيست.

آيت الله صافي گلپايگاني: پوشيدن مانتو به نحو متعارف امروز کافي نيست علاوه بر اينکه مانتو مفاتن بدن و برجستگيهاي آن را نمي پوشاند و در انظار اجانب مَعرَضيَّت براي فساد دارد و صورت و دست هم پوشيده نمي شود و بهترين پوشش چادر است که تمام مفاتن بدن را از نظر نامحرمان حفظ مي کند.

آيت الله سيستاني: پوشاندن آن از نامحرم لازم است.

آيت الله سبحاني: حجم بدن زن بايد پوشيده باشد.

7- حضور زنان در کوچه و بازار، بدون وجود ضرورت و سر و کار داشتن بيش از حد با نامحرمان چگونه است؟

آيت الله فاضل لنکراني(ره): مناسب نيست، بلکه در بعضي موارد جايز نيست.

آيت الله صافي گلپايگاني: خلاف سنن اسلامي و التزام به عفت و پرهيز از اختلاط با بيگانه است.

آيت الله تبريزي: مقتضاي عفت آن است که از صحبت با نامحرم در غير موارد حاجت پرهيز نمايد و نيز در کوچه و بازار در صورتي که در معرض نگاه نامحرم باشد به غير از مقدار حاجت و ضرورت مکث ننمايد.

آيت الله بهجت(ره): جواز و عدم جواز، دائر مدار اشتمال بر حرام و عدم آن است.

آيت الله سيستاني: اگر با رعايت احکام شرع باشد اشکال ندارد اگر چه بهتر ترک است.

آيت الله مکارم شيرازي: در برخورد و گفتگو با نامحرمان به گفتگوهاي عادي اکتفا کنند.

8- در مجالس عروسي و زنانه، زنان لباسهايي را مي پوشند که نيمه عريان بوده و روز به روز هم اين پوششها رقيق تر و نامناسب تر مي گردد. پوشش اين لباسها که غالباً الگوگيري از مدلهاي غربي و کفار مي باشد اگر تشبه به کفار محسوب شود، چه صورتي دارد؟

آيت الله مکارم شيرازي: اين گونه پوششها از نظر شرعي اشکال دارد حتي اگر در مجالس زنان باشد.

آيت الله فاضل لنکراني(ره): اگر عرفاً تشبه به کفار باشد حرام است و الا مناسب نيست که زنان حتي در بين خود از اين لباسها که باعث از بين رفتن حيا مي شود، استفاده کنند.

آيت الله سبحاني: هر گاه مايه فساد و يا ترويج فساد است خودداري کند. توصيه اين است که انسان از غربزدگي به جايي نمي رسد و پوشيدن لباس غربيان مايه ترقي نيست، سبب ترقي، علم و ايمان است.

آيت الله نوري همداني: تقليد از غرب کار صحيحي نيست و بر زنان لازم است مسئله پوشش اسلامي را کاملاً رعايت نموده و خود را از نامحرم حفظ نمايند.

9- اگر مردي همسرش را به حجاب اسلامي ملزم نکند آيا فاسق محسوب مي شود؟

آيت الله خامنه اي: في نفسه موجب فسق نيست.

آيت الله فاضل لنکراني(ره): طبق شرايط و مراحل امر به معروف و نهي از منکر عمل کند.

آيت الله صافي گلپايگاني: اگر در اين خصوص بي تفاوت باشد فاسق است.

آيت الله مکارم شيرازي: واجب است امر به معروف و نهي از منکر را در اين زمينه عمل کند.

آيت الله تبريزي: وظيفه هر شخصي است که اهل و عيال خود را از گناهان باز دارد و بدون احراز عدم عذر با احتمال صحت نمي توان کسي را فاسق دانست.والله العالم.

آيت الله سيستاني: صرف عدم الزام موجب فسق نيست.

آيت الله بهجت(ره): اگر در حجاب نداشتن او شريک باشد مثل اينکه به او اجازه خروج از منزل را بدهد، بله فاسق مي شود.

10-آرايش زنانه توسط مردان مثل زير ابرو برداشتن يا بند انداختن صورت و امثال آن چه صورت دارد و کسب درآمد از اين راه چگونه است؟

آيت الله فاضل لنکراني(ره): اگر عرفا آرايش جنس مخالف تلقي شود جايز نيست و درآمد آن هم جايز نيست.

آيت الله صافي گلپايگاني: جايز نيست و اجرتش نيز حرام است.

آيت الله مکارم شيرازي: همه اينها حرام است.

آيت الله تبريزي: آرايش زن توسط مرد حرام است و اگر مرد خودش را همانند زنان بيارايد، بايد بداند که از اموري که به فساد جامعه و دعوت به گناه و پستي مؤمن و احياناً مَعرَضيَّت انجام کبائر يا عمل برخلاف احتياط واجب مي انجامد، بايد پرهيز شود و درآمد آن کار حلال نيست.

آيت الله بهجت(ره): تشّبه مرد به زن جايز نيست و درآمد آن هم به حکم آن است.

آيت الله سيستاني: جايز نيست.

11- آرايش سر و صورت توسط مردان با الگوگيري از مدلهاي غربي و ماهواره اي چه صورتي دارد و کسب درآمد آرايشگران از اين راه چگونه است؟

آيت الله مکارم شيرازي: اين گونه کارها از نظر شرعي خالي از اشکال نيست.

آيت الله فاضل لنکراني(ره): اگر عرفاً تشبّه به کفار باشد يا مفسده ديگري بر آن مترتب شود جايز نيست.

آيت الله سبحاني: هر گاه عنوان تشبّه به کافران پيدا کند حرام است.

آيت الله نوري همداني: تشبّه به آنان کار صحيحي نيست، مسلمانان نبايد از غرب تقليد کنند.