معضلی به نام كمبود سرویس های بهداشتی در جنوب تهران

مسئله سرویس‌های بهداشتی عمومی در كلان شهرتهران هنوز حل نشده باقی مانده است و مدیریت شهری تهران باید برای رفع این مشكل برنامه های مشخصی برای احداث سرویس‌های بهداشتی جدید و نظارت بر سرویس‌های موجود داشته باشد

دسترسی آسان، سریع و با كیفیت به \'سرویس های بهداشتی\'، كمترین توقع شهروندان از مجموعه خواسته ها و انتظارات آنها در بحث حقوق شهروندی است كه می طلبد مسوولین شهری به آن اهمیت ویژه ای دهند.

در حالی كه بیشتر كشورهای دنیا، به كمبود سرویس های بهداشتی عمومی، به عنوان یك معضل مهم كه ارتباط مستقیمی با سلامت و بهداشت شهروندان دارد، نگریسته و بر همین اساس برای رفع این معضل برنامه ریزی های گسترده ای را در دستور كار قرار داده اند، اما در كشور ما بحث كمبود سرویس های بهداشتی عمومی، سالهاست خودنمایی می كند.

دراین گزارش با یك نگاه اجمالی به مناطق جنوب تهران، متوجه می شویم كه تجهیز جنوب شهر تهران به سرویس های بهداشتی عمومی درحد قابل قبولی نیست و شواهد و قرائن، نشان از كمبود شدید سرویس های بهداشتی عمومی در این منطقه از تهران دارد كه در میان هزاران مشكل ریز و درشت شهری كه شهروندان و مسوولان حوزه شهری با آن مواجهند، آنچنان كه باید، با اهمیت به نظر نمی رسد.

خانم \'صابری\' یكی از شهروندان منطقه 20 در این ارتباط، می گوید: متاسفانه مسوولین شهری اصلا به فرهنگ توسعه سرویس های بهداشتی عمومی توجه ندارند.

به گفته وی، در منطقه جوانمرد و میدان نماز شهرری كه از محله های بزرگ شهرری می باشند، تنها یك سرویس بهداشتی عمومی وجود دارد كه آن هم بصورت كانكس در میدان نماز واقع شده كه تنها در هنگام اذان مغرب، آن را باز می كنند و در بقیه اوقات روز بسته است.

\'رضا خانلری\' نیز كه دانشجوی روانشناسی می باشد، درایستگاه متروشهرری دراین باره می گوید: نبود سرویس های بهداشتی عمومی در سطح شهر، بخصوص برای كودكان و سالمندان به معضل بزرگی تبدیل شده است.

به گفته وی، از بین ایستگاه های متروشهری، 3 یا 4 ایستگاه، امكان استفاده از سرویس های بهداشتی عمومی را برای مردم فراهم كرده اند. مسوولان مترو تنها به فكر ساختن پاساژ و مغازه بوده اند تا ساخت یك سرویس بهداشتی عمومی برای استفاده مردم!

به اعتقاد این شهروند، نگاه مسوولان شهری در ساخت فضای ایستگاه های مترو، تنها نگاه درآمدزایی بوده است و سلامت و بهداشت مردم برایشان اهمیتی نداشته است.

\'مصطفی نادری\' یكی دیگر از شهروندان می گوید، متاسفانه این معضلی است كه همه شهرنشینان با آن درگیرند، برای مثال شما وقتی گرسنه یا تشنه می شوید می توانید به راحتی چند ساعت صبر داشته باشید، اما آیا هنگامی كه دریك مكانی از شهر، به یك سرویس بهداشتی نیاز دارید، می توانید برای آن چند ساعت صبر كنید؟ بالاخره مجبور می شوید در كوچه و خیابان ها سرگردان شوید، تا یك سرویس بهداشتی را به هر قیمتی پیدا كنید و اگر آن شخص خانم باشد، وضعیت بدتر است چرا كه خانم ها مثل آقایان نمی توانند به هرجایی مراجعه كنند و به نحوی مشكلاشان را حل كنند!

وی می افزاید: برای مثال در پاساژهای شهرتهران، با این همه مشتری روزانه كه دارند، سرویس بهداشتی عمومی مناسب وجود ندارد و اگر هم وجود دارد مختص استفاده شخصی خودشان است.

وی با ذكرسوالی ادامه می دهد: آیا ساخت یك سرویس بهداشتی عمومی و احترام به سلامت و بهداشت مراجعین، توسط این همه واحد تجاری كه از مراجعه مشتریان سود می‌برند چیز زیادی است؟ آیا مسوولین شهری نمی دانند كه یك پاساژ تجاری باید حداقل دارای یك سرویس بهداشتی عمومی باشد و بعد به آن جواز ساخت بدهند؟

** سرویس های بهداشتی یا سرویس های غیربهداشتی؟

آن چه كه امروزه در اذهان شهروندان تهرانی از سرویس‌های بهداشتی عمومی شكل گرفته، فضایی كثیف، بدبو، غیرقابل استفاده و محلی برای رفتارهای بزهكارانه است.

\'خان محمدی\' شهروند كارمند، به خبرنگار ایرنا می گوید: امروز بسیاری از مردم تهران در نقاط مختلف دسترسی به توالت‌های تمیز ندارند و با توجه به شدت این مشكل در جامعه، لازم است كه از طرف مسوولان شهری توجه جدی به این مساله شود.

وی می گوید: اگر به پارك‌های سطح شهرری سری بزنید، می‌بینید یا سرویس بهداشتی وجود ندارد یا تعداد كمی هم كه وجود دارد، قابل استفاده نبوده و یا حتی قفل است كه معمولا دلیل قفل بودن این سرویس های بهداشتی را، ورود افراد معتاد ذكر می كنند.

به گفته این شهروند، به غیر از كمبود سرویس های بهداشتی عمومی ، بوی آزار دهنده سرویس های موجود نیز از نكات بسیار مهمی است، كه به آن توجه نمی شود و این بوی بد، معمولا تمام محوطه اطراف سرویس‌های بهداشتی را نیز در بر می‌گیرد.

**درمنطقه 16 تهران 369 چشمه سرویس بهداشتی برای استفاده شهروندان وجود دارد

معاون امور شهری شهرداری منطقه 16 درگفت وگو با ایرنا، اظهارداشت: درحال حاضر تعداد 40 سرویس بهداشتی فعال با 369 چشمه درمنطقه 16 وجود دارد كه خدمات بهداشتی به شهروندان ارائه می دهند.

\' اسماعیل دهقانی\' این آمار را مربوط به كل سرویس های بهداشتی سطح منطقه 16 با احتساب پارك ها و فضای سبز منطقه، برشمرد و افزود: در هفته های گذشته با پیگیرهای انجام شده از طریق پیمانكاران، نواقص همه این سرویس های بهداشتی رفع شده و از ساعت 7 تا 19 به مردم خدمات می دهند.

معاون امورشهری شهرداری منطقه 16، گفت: البته درمكان هایی درسطح منطقه كه این سرویس ها مورد نیاز باشد، درصدد نصب و توسعه سرویس های بهداشتی پرتابل ( نصب كانكس) هستیم .

وی تاكید كرد: درحال حاضر، نصب سرویس های بهداشتی عمومی مكانیزه در منطقه 16، به دلیل مشكل اجرا و نگهداری آن، امكان پذیر نمی باشد.

گفتنی است درمنطقه 16 تهران كه دارای 6 ناحیه می باشد، تنها دو سرویس بهداشتی عمومی خارج از پارك ها و فضای سبز وجود دارد كه در ناحیه 2 شهرداری این منطقه واقع شده و مورد استفاده قرار می گیرد و این درحالی است كه در پنج ناحیه دیگر منطقه، سرویس بهداشتی عمومی وجود ندارد.

** نبود سرویس بهداشتی عمومی در بیش از نیمی از پارك های منطقه 15

منطقه 15 شهرداری تهران با توجه به قرار گرفتن در یك موقعیت خاص جغرافیایی از گذشته های دور همواره غبارمحرومیت را بر چهره داشته است، این منطقه دارای 22 محله و 90 هزار خانوار و هشت ناحیه شهری است.

براساس گزارش دریافتی از روابط عمومی شهرداری منطقه 15، این منطقه دارای 459 چشمه بهداشتی است كه تمامی چشمه های آن در محدوده پارك ها و فضای سبز این منطقه ساخته شده است.

براساس همین گزارش، تنها 101 چشمه بهداشتی از آمار ارائه شده، مربوط به بوستان آزادگان است و تعداد چشمه های بهداشتی خارج از پارك ها صفر است.

جالب تر اینكه، منطقه 15 دارای 98 بوستان شهری است و از این تعداد، 56 بوستان به طور كلی فاقد سرویس بهداشتی عمومی است.

از جمله بوستان های بزرگ منطقه 15 كه فاقد سرویس بهداشتی عمومی بوده می توان به بوستان های \' جویبار با 30 هزارمتر مربع\'،\' انارگل با 25 هزار مترمربع\' ،\' زیتون با 11 هزار مترمربع\'،\' آوینی با 22 هزار متر مربع\'، \' آلاله با 14 هزار متر مربع \' \'گل نرگس با 15 هزارمترمربع\'،\' لاله با 17 هزار متر مربع\'،و بوستان آزالیا با 25 هزارمترمربع، اشاره كرد.

** درمنطقه 20 تهران 308 چشمه سرویس بهداشتی وجود دارد

معاون امور شهری شهرداری منطقه 20 در گفت وگو با ایرنا، اظهارداشت: درحال حاضر تعداد 308 چشمه سرویس بهداشتی در این منطقه وجود دارد كه از این تعداد، 290 چشمه مربوط به پارك ها و فضای سبز این منطقه است.

\' علیرضا جوادی\' افزود: تعداد 22 چشمه سرویس بهداشتی منطقه نیز به صورت سرویس بهداشتی ثابت و سیار( كانكس) در اطراف حرم حضرت عبدالعظیم (ع) وجود دارد.

\'ابراهیم بیات\' كارشناس ارشد امور شهری، دراین زمینه درگفت وگو با ایرنا، اظهارداشت: متاسفانه تعداد سرویس بهداشتی موجود در شهر بزرگی مثل تهران با توجه به وسعت این كلان شهر به هیچ وجه كافی نیست.

وی افزود: درحال حاضر شهر تهران با حداقل 10 میلیون جمعیت، به هزار و 500 سرویس بهداشتی عمومی مجهز و كامل نیازمند است، اما پایتخت در حال حاضر به غیر از پارك ها و اماكن فضای سبز، تنها 200 سرویس بهداشتی عمومی دارد كه این نشان‌دهنده این است كه وضعیت موجود با وضعیت ایده‌ال فاصله بسیار زیادی دارد.

به اعتقاد این كارشناس امورشهری، مدیریت شهری علاوه برپیگیری احداث سرویس‌های بهداشتی عمومی مجهز و كارآمد، فعلا می تواند، از پتانسیل‌هایی نظیر ساختمان‌های عمومی و دولتی، مساجد، پاركینگ‌ها، مراكز تجاری ونظایر اینها برای رفع كمبود سرویس‌های بهداشتی بخصوص در مناطق پر ازدحام، بهره ببرد.

به گفته وی، طرح احداث سرویس بهداشتی مكانیزه متوقف شده، اما نمونه سرویس های بهداشتی مكانیزه را در میدان های مختلف تهران از جمله ونك، می توان دید.

وی اضافه كرد: سرویس های بهداشتی مكانیزه دیگری نیز در دیگر مناطق شهر تهران ساخته و نصب شد كه در بدو ورود به دلیل بهره مندی از فناوری روز دنیا، شیك و به روز و تمیز و پاكیزه بودن با استقبال مواجه شده اند، اما مسوولان سازمان زیباسازی شهر تهران، ساخت سرویس های بهداشتی مكانیزه را به صرفه نمی دانند، چراكه معتقدند این سرویس ها به دلیل استقبال شهروندان در استفاده از آنها و بهره مندی از فناوری روز، هزینه زیادی را برای نگهداری، نظافت و تعمیرات احتمالی به شهرداری، تحمیل می كنند.

براساس این گزارش، دسترسی آسان و سریع شهروندان به امكانات و خدمات بهداشت شهری، یكی از مهمترین وظایف مدیریت شهری در هرشهری و با هر تعداد جمعیتی است .

البته درحال حاضر، وضعیت بهداشت سرویس‌های بهداشتی در اماكن عمومی نسبت به 10سال گذشته بهتر شده است، اما هنوز با آنچه كه باید باشد و مورد انتظار است، فاصله داریم.

با نگاه اجمالی به سطح شهر تهران، متوجه این نكته می شویم كه می‌بایست مكان‌یابی سرویس‌های بهداشتی در سطح شهر براساس یك برنامه و یك الگوی مشخص انجام شود و به عنوان كشوری اسلامی، بایستی توجه ویژه ای به مقوله نظافت داشته باشیم.

در اردیبهشت ماه سال 83، شورای شهر تهران، برای اولین بار موضوع احداث سرویس‌های بهداشتی شهر را مطرح كرد كه بر این اساس شهرداری تهران موظف شد، برنامه بازسازی و احداث سرویس‌های بهداشتی عمومی را به همراه مكان‌یابی آن با توجه به نقاط پرتراكم شهر، در دستور كار خود قرار دهد.

اما مسئله سرویس‌های بهداشتی عمومی در كلان شهرتهران هنوز حل نشده باقی مانده است و مدیریت شهری تهران باید برای رفع این مشكل برنامه های مشخصی برای احداث سرویس‌های بهداشتی جدید و نظارت بر سرویس‌های موجود داشته باشد.