نقاره‌خانه تاريخي پايتخت زير بتون مدفون شد

فاطمه علي‌اصغر

آثار تازه کشف شده از تنها نقاره‌خانه تاريخي تهران و پايه‌هاي دروازه ميدان ارگ، زير خروارها بتون محو شد تا به جاي آن موتور آب و تلمبه‌خانه ساخته شود

آثار تازه کشف شده از تنها نقاره‌خانه تاريخي تهران و پايه‌هاي دروازه ميدان ارگ، زير خروارها بتون محو شد تا به جاي آن موتور آب و تلمبه‌خانه ساخته شود. شهرداري منطقه 12 مدعي است که مسئولان سازمان ميراث فرهنگي تهران کاملا در جريان اجرايي شدن اين پروژه هستند. اما مديران سازمان پاسخي به تماس‌هاي مکرر خبرنگار CHN نمي‌دهند.

نقاره‌خانه تهران که مدفون شد

به گزارش خبرگزاري ميراث فرهنگي شهرداري منطقه 12، روي آثار به دست آمده از پايه‌هاي نقاره‌خانه تاريخي تهران به منظور تامين آب حوضچه تازه تاسيس رو به روي کاخ گلستان تلمبه خانه و موتور آب مي‌سازد. شهردار اين منطقه مي‌گويد که در هماهنگي کامل با سازمان ميراث فرهنگي تهران است اما پيگير‌ي‌ از رييس جديد سازمان ميراث فرهنگي تهران بي نتيجه مي‌ماند و تنها متولي آثار تاريخي در برابر نابودي اين گنجينه ملي پاسخگو نيست.

مشاهدات خبرنگار CHN، از شرايط کنوني اين سايت تاريخي که تا 2 هفته پيش باستان شناسان سازمان ميراث فرهنگي در حال انجام حفاري علمي روي آن بودند، نشان مي‌دهد که درست روي تن پوش‌هاي سفالي لوله‌هاي آب دوران قاجاري و پايه‌هاي تاريخي نقاره‌خانه که به تازگي از زير خاک بيرون آمده بود، مصالح سيمان و بتون ريخته شده و در اين فضاي بتون مقدمات براي استقرار موتور آب و تلمبه‌خانه فراهم شده‌است.

پروژه بهسازي کف پوش‌هاي ميدان ارگ چند ماه است که آغاز شده و در اين مدت به گفته دوستدارن ميراث فرهنگي بسياري از آثار ارزشمندي که در اين محوطه تاريخي وجود داشت، به طور کامل از بين رفته است. به عنوان مثال آثار تاريخي حوضچه قديمي کامل تخريب شده و درست روي همان آثار حوض جديدي ساخته شده است.

سجاد عسگري، مسئول روابط عمومي کانون حافظان ميراث فرهنگي وضعيت کنوني اين محوطه تاريخي را باورنکردني عنوان مي‌کند و مي‌گويد: «باور آن سخت است که درست روي سايت تاريخي و روي آثار ارزشمند به دست آمده که نشان از دوره‌هاي مختلف تاريخي مي‌داد، موتورخانه ساخته شده است.»

او مي‌گويد: «تاکنون بارها و بارها در مورد اهميت اين آثار تاريخي هشدار داده شده است اما نه مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و نه کارکنان شهرداري گوششان بدهکار نيست. آن‌ها کار خود را انجام مي‌دهند. به سراغ مسئولان ميراث‌فرهنگي مي‌رويم مي‌گويند اين تخلف شهرداري است و وقتي از مسئولان شهرداري مي‌پرسيم، تنها پاسخ‌شان اين است که در هماهنگي کامل با ميراث فرهنگي هستند و مدارک آن هم موجود است.»

پيشتر، کارشناسان ميراث فرهنگي گفته بودند که اين سايت تاريخي نياز به حفاري‌هاي علمي بيشتري دارد و گنجينه‌اي از تاريخ و يادمان‌هاي دوره‌هاي مختلف در دل آن جاي گرفته است؛ با اين حال به نظر مي‌رسد که قرار نيست اين آثار حفظ شود.

«احمد محيط طباطبايي»، پژوهشگر تهران قديم و رئيس کميته ملي موزه هاي ايران دراين باره به CHN مي‌گويد: «حفظ و خواناسازي در کنار بهسازي مي‌تواند يک گام به جلو باشد اما اگر حفاظت از ياد رفته و تنها بهسازي انجام شود، عين بي‌عدالتي است.»

به گفته او، آثار تاريخي به دست آمده در مقابل ارگ قديم که شامل دروازه قديم تهران و پايه هاي نقاره‌خانه مي‌شود، زماني مجموعه‌اي عظيم بوده است و بايد از سوي مسئولان مربوطه در حفاظ‌هاي شيشه‌اي حفظ شود و تا بعدها نشانگر دوره‌هاي تاريخي مختلف باشد.

چندي پيش به رغم هشدار کارشناسان ميراث فرهنگي در مورد وجود محوطه تاريخي در ارگ قديم تهران، بيل مکانيکي‌هاي شهرداري منطقه 12 به منظور بهسازي کف پوش‌هاي اين ميدان، فعاليت‌شان را آغاز کردند.

شهردار اين منطقه اعلام کرد که آغاز اين پروژه با هماهنگي سازمان ميراث فرهنگي تهران بوده است و رييس سابق سازمان ميراث فرهنگي تهران نيز در گفت و گو با CHN در مورد هماهنگي کامل اين سازمان با شهرداري خبر داد.

اما هنوز از آغاز فعاليت شهرداري در ميدان ارگ چند روزي نگذشته بود که مطابق با پيش بيني کارشناسان ميراث فرهنگي، تيغه اين بيل‌مکانيکي‌ها به آثار تاريخي برخورد کرد؛ آثاري که نشان کف پوش‌هاي دوره‌هاي مختلف تاريخي صفويه، زنديه، قاجاريه بود. اما با اينکه دوستداران ميراث فرهنگي خواستار توقف فعاليت‌هاي کارکنان شهرداري شدند اما باز هم اين ساخت و سازها ادامه پيدا کرد.

تا اينکه در قسمت جنوبي خيابان 15 خرداد، تيغه بيل مکانيکي‌ها اين‌بار به آثاري گير کرد که به گفته کارشناسان ميراث فرهنگي پايه‌هاي نقاره‌خانه قديم تهران است. بنابراين کار شهرداري متوقف شد و باستان شناسان براي مطالعه بيشتر روي آثار تاريخي راهي ارگ قديم شدند.

حفاري‌ها آغاز شد و به نتايج بسيار مهمي رسيد اما اين نتايج به رغم تماس‌هاي مکرر با پژوهشکده باستان شناسي هرگز اطلاع‌رساني نشد تا اينکه سرانجام پايه‌هاي دروازه‌قديم تهران و نقاره خانه زير بتون‌ها مدفون شد.