ايران و 1+5 به چه توافقي دست خواهند يافت؟

تحليل ها و گمانه زني هاي جديد در آستانه نشست آتي گروه 1+5 و ايران در ژنو، طي روز هاي اخير در رسانه هاي دنيا و محافل سياسي شدت يافته است

در آستانه نشست ژنو شاهد تحليل ها و گمانه زني ها جديد درباره دور جديد مذاکرات ايران با گروه 1+5 هستيم. 
تحليل ها و گمانه زني هاي جديد در آستانه نشست آتي گروه 1+5 و ايران در ژنو، طي روز هاي اخير در رسانه هاي دنيا و محافل سياسي شدت يافته است.

دستيابي به يک توافق نسبي
روزنامه آمريکايي وال استريت ژورنال نوشت که ايران مي خواهد غني سازي 20 درصدي را متوقف کند، فوردو را تعطيل کند و نظارت گسترده تري را بر فعاليت هاي هسته اي اش بپذيرد، اما يک شرط دارد و آن هم لغو تحريم هاي مالي و نفتي است که اقتصاد ايران را به شدت تحت تاثير قرار داده است.
برخي گزارش ها به نقل از مقامات تهران نيز حاکي از آن است که ايران بيش از ظرفيت مورد نيازاش اورانيوم غني شده توليد کرده و آماده مذاکره در اين زمينه است.
اما هر دو خبر مربوط به تعطيلي فوردو و مذاکراه بر سر اورانيوم غني شده مازاد نياز ايران، اندکي بعد از سوي برخي اعضاي مجلس شوراي اسلامي تکذيب شد. در جبهه مقابل نيز رسانه ها - عمدتا اسرائيلي - از توافق پنهاني آمريکا و ايران خبر دادند و مدعي شدند تهران و واشينگتن پيشرفت خوبي در مذاکرات هسته اي محرمانه داشته اند.
از سوي ديگر انگليس و فرانسه نيز در محافل خصوصي به تل آويو اطمينان داده اند که توافق هسته اي با ايران ميسر است.
اين در حالي است که مايکل مان، سخنگوي کاترين اشتون، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا که در مذاکرات هسته اي هفته آينده با ايران حضور دارد، مي گويد هنوز بسته پيشنهادي جديدي از ايران دريافت نکرده است. اشتون، مانند جان کري، وزير خارجه آمريکا مي گويند همچنان در انتظار پاسخ تهران به بسته پيشنهادي به سر مي بردندکه در جريان مذاکرات بهمن ماه گذشته در آلماتي ارايه شد. البته اشتون ماه گذشته خاطرنشان کرد در صورتي که ايران پاسخي براي اين بسته ندارد، بايد بسته جديدي روي ميز بگذارد.
گروه 1+5 (آمريکا، انگليس، فرانسه؛ چين، روسيه و آلمان) در مذاکرات آلماتي به ايران پيشنهاد دادند غني سازي 20 درصدي را متوقف کرده و فوردو را مهر و موم کند تا امتياز لغو تحريم هاي پتروشيمي و تجارت طلا را دريافت کند.
هرچند که يک ديپلمات غربي مي گويد احتمالا با توجه به تحريم هاي جديد آمريکا که از ماه جولاي اعمال مي شود،ديگر امتياز لغو تحريم هاي تجارت طلا و فلزات ارزشمند ديگر مطرح نيست.

ايران پيشنهاد هاي جديدي ارايه مي کند
رويترز به نقل از يک ديپلمات غرب مي نويسد، روشن است که تحريم ها تهران را نگران کرده است و جمهوري اسلامي مي خواهد تحريم ها لغو شوند، اما پرسش اين است که آيا ايران مي خواهد هزينه لغو تحريم ها را بپردازد؟ اين پرسشي است که جامعه بين المللي هنوز پاسخ آن را نمي داند.
اين در حالي است که حسن روحاني، رئيس جمهور جديد ايران و محمد جواد ظريف، وزير خارجه او در جريان سفر ماه گذشته به نيويورک تلاش کردند آمادگي تهران براي حل مجادله هسته اي را نشان دهند. روحاني گفت مي خواهد بحران هسته اي را 3 يا نهايتا 6 ماهه حل کند و ظريف نيز مي گويد مساله هسته اي يک ساله حل مي شود. يک ديپلمات غربي که در نيويورک با ظريف ملاقات داشته است، مي گويد: در نيويورک شاهد رد و بدل شدن لبخندهاي زيادي بوديم، اما معني اين لبخندها چيست؟ اين به معني توافق هسته اي است؟
با اين حال گاهي رفتار سمبوليک نيز اهميت دارد. يکي از مهمترين نشانه هاي اين رفتار سمبوليک ، مکالمه تلفني روحاني و اوباما بود که در تاريخ جمهوري اسلامي سابقه نداشت. اين تماس تلفني، تابوي گفت و گوي روساي جمهور ايران و آمريکا را شکست. اما حتي اين مکالمه نيز نمي تواند روشن کند که ايرانيان در نشست هفته آينده چه رفتاري خواهند داشت. برخي بر اين باورند که ايران پيشنهاد هاي جديدي را ارايه مي دهد. اين دسته از تحليلگران مبناي پيش بيني خود را اظهارات روحاني قرار مي دهند که مي گويد طرحي براي حل بن بست هسته اي دارد.

1+5 بسته پيشنهادي جديدي روي ميز مي گذارند
در مقابل برخي تحليلگران نيز بر اين باورند که ايران پيشنهاد جديدي در ژنو نخواهد داشت و گروه 1+5، بسته پيشنهادي جديدي روي ميز مي گذارند. آنها با اشاره به اظهارات ظريف مي گويند، وزير خارجه ايران اخيرا گفته است گروه 1+5 بايد با پيشنهاد جديدي به مذاکرات ژنو بيايد. يک منبع آگاه که در نشستي با ظريف حضور داشته ادعا مي کند در صورتي که اينگونه نباشد و غرب پيشنهاد جديدي ارايه نکند، بهترين نتيجه، تعيين زماني براي نشستي ديگر است.
در همين حال جاستينا پاولاک خبرنگار خبرگزاري رويترز در گزارشي از بروکسل از قول ديپلمات هاي اروپايي گفته است که گروه 1+5 رايزني هايي را براي تدوين يک بسته جديد به منظور ارائه در مذاکرات ژنو آغاز کرده است.
وي مي نويسد: «ديپلمات هاي نزديک به برنامه ريزي ها براي مذاکرات ايران و گروه 1+5 در ژنو گفتند اگرچه جو ممکن است بهبود يافته باشد اما مذاکره کنندگان انگليس، آلمان، فرانسه، روسيه، چين و آمريکا با پيشنهادي وارد مذاکرات ژنو خواهند شد که کمي بيشتر از پيشنهادهاي مطرح شده در نشست هاي 19 ماه گذشته خواهد بود».
يک ديپلمات غربي مطلع از اين مذاکرات که خواست نامش فاش نشود به رويترز گفته است: «اين خطر وجود دارد که جو مثبت بوجود آمده را از دست بدهيم».
رويترزادامه مي دهد: «ديگر ديپلمات هاي غربي مي گويند پيشنهاد قبلي آنها به ايران بايد پايه اي براي گفت وگوهاي آينده باشد اما مي تواند بر اساس آنکه ايران تا چه حد مايل به مصالحه است، گسترش يابد».
يک ديپلمات غربي ديگر به اين خبرگزاري مي گويد: «ما قصد نداريم با يک اقدام اعتماد ساز اصلاح شده پا به مذاکرات ژنو بگذاريم. ما به اين مذاکرات خواهيم آمد تا واکنش متناسب ايران را به آنچه در گذشته ارائه شده است بشنويم».

آمريکا آماده لغو تحريم ها است
پايگاه اينترنتي دبکا فايل، هم که به سرويس اطلاعات نظامي اسراييل (امان) نزديک است، از تماس محرمانه امريکا با اسراييل درباره مذاکرات ژنو خبر داده است.
اين پايگاه خبري رژيم صهيونيستي نوشت: آمريکا تصميم دارد که به زودي برخي از تحريم هاي اقتصادي وضع شده عليه ايران را کاهش دهد.
پايگاه خبري دبکا به نقل از منابع ويژه خبري خود، با تاکيد بر صحت اين خبر ادامه داد: باراک اوباما رئيس جمهوري آمريکا طي روزهاي اخير با ارسال پيامي به بنيامين نتانياهو نخست وزير اسرائيل اظهار داشته که قصد دارد به شکل تدريجي تحريم هاي ايران را کاهش دهد.
به نوشته اين پايگاه، اوباما در اين پيام تاکيد کرده است که در اين برنامه برخي تحريم هاي اساسي ايران، اما بدون اهميت در رابطه با برنامه هسته اي را کاهش مي دهد.
دبکا در اين باره نوشت: اسرائيل به عنوان همپيمان مهم آمريکا در منطقه، اين پيام را به شکل ويژه و با تفصيل فراوان در خصوص تسويه حساب هاي ميان آمريکا و ايران دريافت کرده و پيام مشابهي براي کشورهاي عربي به ويژه عربستان و کشورهاي اروپايي ارسال نشده است.
اين پايگاه با اشاره به اين که اين اقدام اوباما با خواسته هاي سران رژيم صهيونيستي در تناقض است، نوشت: کاخ سفيد هنوز ضمانت عملي به اسرائيل ارائه نداده است.
اين پايگاه اينترنتي درباره مذاکرات اسراييل و اروپا درباره ايران مي نويسد: «شماري از ديپلمات هاي بلند پايه انگليسي، فرانسوي و چند کشور اروپايي ديگر براي گفتگو در مورد آخرين تحولات در مورد ايران پنج شنبه شب وارد اسرائيل شدند. اما هدف واقعي آنها کشف محتواي پيام اوباما به نخست وزير اسرائيل بود. مقامات بلند پايه اسرائيلي و ديپلمات هاي اروپايي روز چهارشنبه گفتند انگليس و فرانسه رسيدن به يک توافق موقت با تهران را که منجر به کاهش تحريم هاي بين المللي بر ضد ايران در ازاي کاهش فعاليت هاي غني سازي و افزايش نظارت بر تاسيسات هسته اي اين کشور خواهد شد غيرمحتمل نمي دانند».
به نوشته دبکا فايل، يک ديپلمات اروپايي گفت انتظارات اسرائيل در مورد اين که توافق با ايران منجر به پايان غني سازي در اين کشور شود و اين که تحريم ها تا زماني که برنامه هسته اي ايران به طور کامل متوقف نشود کاهش نيابد، انتظاري غيرواقعي است.
وي افزوده است که اگر پيشنهاد تهران در ژنو مانند آن چه که روزنامه وال استريت ژورنال در گزارش خود نوشته بود باشد، مي توان آن را معقول دانست.

آمريکا آماده توافق هسته اي با ايران است
دستيار وزير خارجه آمريکا در امور کنترل تسليحاتي نيز با تاکيد بر ضرورت آگاهي از فرصت‌هاي بالقوه تاريخي در قبال ايران، اعلام کرد: دولت واشنگتن آماده مذاکره و اتخاذ رويکرد ديپلماتيک پيچيده است تا با ايران به توافق هسته‌اي برسد.
خبرگزاري فرانسه نوشت : رز گوته مولر با حضور در کميته خلع سلاح سازمان ملل اعلام کرد که دولت واشنگتن آماده مذاکره و به دقت گوش کردن در گفتگو با ايران است.
اين مقام آمريکايي خطاب به اعضاي اين نشست که ديپلمات هاي ايراني نيز در آن حضور داشتند، اعلام کرد: ما بايد از فرصت هاي بالقوه تاريخي آگاه و در عين حال درباره آنها محتاط باشيم؛ ما بايد به اعمال فشار خود براي برگرداندن ايران به مسير تعهدات بين المللي هسته اي اش ادامه دهيم.
گوته مولر افزود: آمريکا آماده مذاکره است؛ ما آماده ايم که به دقت گوش دهيم؛ ما آماده تلاش سخت هستيم و اميدواريم که هر کشوري که در اين اتاق (منظور در نشست کميته خلع سلاح سازمان ملل است) حضور دارد، آمادگي اين را داشته باشد که همين کار را انجام دهد.
اين مقام ارشد آمريکايي همچنين گفت: مسير انجام اقدامات بعدي ممکن است براي ما آشنا نباشد و نيازمند مذاکرات سخت و ديپلماسي پيچيده است.

احتمال پذيرش غني سازي 5 درصد در انتهاي مذاکرات
خبرگزاري رويترز در گزارشي به قلم فردريک دال و جاستاينا پاولاک از بروکسل، خبر داده است که ديپلمات هاي غربي عقيده دارد ايران در انتهاي مذاکرات مي تواند غني سازي 5 درصد را حفظ کند.
اين دو در گزارش خود نوشته اند: «6 قدرت جهان و ايران هفته آينده زماني که مذاکرات خود را در‌خصوص برنامه هسته‌اي اين کشور از سر مي‌گيرند، به دنبال مصالحه‌هايي بين محدود کردن غني‌سازي اورانيوم، موافقت با بازرسي‌هاي سرزده و لغو تحريم‌هاي فلج‌کننده، خواهند بود».
پاولاک و دال با تاکيد بر اين که غرب مي داند اصلي ترين عاملي که ايران را پاي ميز مذاکرات آورده تحريم هاي اقتصادي است، درخواست هاي غرب از ايران را چنين فهرست کرده اند:
1- فوري‌ترين نگرانيهاي غرب متمرکز بر تلاش‌هاي ايران براي غني‌سازي اورانيوم تا درجه خلوص 20 درصد است. مذاکره‌کنندگان غربي مي‌گويند بايد به اين مسئله در چارچوب توافقي مقدماتي براي اعتمادسازي، پرداخته شود.
2- اگر مذاکره‌کنندگان ايراني مي‌خواهند سريع‌تر اقدام کنند و به کاسته شدن بيشتر از شدت تحريم‌ها دست يابند، ممکن است همچنين مجبور شوند به مسئله غني‌سازي در سطح پايين‌تر بپردازند. يک راه براي برطرف کردن نگراني هاي غرب مي‌تواند محدود کردن توليد و ذخيره اورانيوم 5 درصد ايران باشد.
3- احتمال دارد ايران با نگه داشتن ذخايرش کمتر از سطحي خاص يا محدود کردن سرعت نصب سانتريفوژهاي مورد استفاده به منظور غني‌سازي اورانيوم، موافقت کند.
4- کشورهاي غربي همچنين نگران ديگر فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران از جمله يک رئاکتور تحقيقات آب سنگين در دست ساخت نزديک شهر اراک در غرب اين کشور هستند.
5- ديپلمات‌ها و کارشناسان مي‌گويند براي اينکه هر گونه توافق ديپلماتيک شانس موفقيت داشته باشد، آژانس بين‌الملي انرژي اتمي بايد به اختيارات بيشتري براي بازرسي سرزده دست يابد تا مطمئن شود که اين توافق اجرا مي‌شود و اينکه ايران هيچ گونه فعاليت اتمي مخفيانه ندارد. اين مستلزم آنست که ايران در چارچوب پروتکل الحاقي، با اعطاي حق بازرسي‌هاي سرزده خارج از تاسيسات هسته‌اي اعلام شده خود، به آژانس بين‌المللي انرژي اتمي موافقت کند.
6- قدرت‌ها همچنان خواهان آن هستند که ايران قوانيني را اجرا کند (کد 1/3 از ترتيبات فرعي پادمان) که اين کشور را ملزم مي‌کند آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را پيشاپيش از هر گونه طرحي براي ساخت تاسيسات هسته‌اي جديد، نه فقط 6 ماه قبل از قرار دادن مواد هسته‌اي در تاسيسات همانطور که هم اکنون اينگونه است، مطلع کند.
7- غرب همچنين مايل است آژانس به تاسيسات پارچين دسترسي پيدا کند. جايي که بنابر ادعاي رويترز اين سازمان گمان دارد ايران شايد يک دهه پيش، انفجارهاي مرتبط با فعاليت هسته‌اي در آن انجام داده است.
پاولاک و دال در انتهاي اين گزارش درباره توافقي که نهايتا مي تواند ميان ايران و 1+5 حاصل شود نوشته اند: «جزئيات يک توافق نهايي به هيچ وجه مشخص نيست. شوراي امنيت سازمان ملل در يک رشته قطعنامه‌ها، از ايران خواسته است غني سازي اورانيوم را به‌طور کامل به حال تعليق دربياورد ولي ديپلمات‌هاي غربي به‌طور خصوصي اذعان مي‌کنند که ايران بايد اجازه داشته باشد تحت نظارت بسيار شديد و با محدوديت‌هايي در زمينه ظرفيت توليد و ذخيره‌سازي، برخي فعاليت‌هاي غني‌سازي را انجام دهد».

مرجع : آريا