تيترآنلاين - منوچهر متكي عزل شد. تعداد كلمات اين خبر اگرچه به انگشتان يك دست هم نمي‌رسد، اما شوك بزرگي حداقل در عرصه سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران است.
پيش از اين نيز رئيس جمهور در اقدامات غافلگيرانه چند تن از وزرا را بركنار كرده بود كه باعث تعجب سياسيون و نمايندگان مجلس و حتي مردم شده بود. اما اين بار بركناري متكي، غافلگيري از نوع ديگري بود.
عزل متكي از وزارت خارجه به اين سرعت ابهامات بسياري به همراه داشته و پازل اين بازي قطعات گم شده بسياري دارد. از جمله پاسخ اين سوال كه چه اتفاق مهمي افتاده كه محمود احمدي‌نژاد متكي را در حين انجام ماموريت كاري در خارج از كشور و آن‌هم زماني كه وي در حال تقديم پيام شخص رئيس جمهوري به همتايش در سنگال است، او را عزل مي‌كند؟

اختلاف نظر متكي با سياست‌هاي خارجي دولت
اختلاف نظر منوچهر متكي با شخص محمود احمدي‌نژاد رئيس جمهوري كشورمان حداقل به آخرين روزهاي دولت نهم باز مي‌گردد، زماني كه احمدي‌نژاد از معاون اولي مشايي حمايت مي‌كرد و برخي از وزرا از جمله متكي منتقد جدي اين انتصاب بودند.
اين اختلاف آنقدر بود كه احمدي‌نژاد نمي‌خواست متكي را براي دومين بار جهت كسب راي اعتماد به مجلس معرفي كند، اما برخي رايزني‌ها رئيس جمهوري را متقاعد كرد كه يك دوره ديگر از وي در راس وزارت خارجه استفاده كند.
البته برخي منابع آگاه مي‌گويند، احمدي‌نژاد اميدوار بود مجلس به متكي راي اعتماد ندهد، اما حساب رابطه شخصي وزير خارجه سابقش با مجلسيان كه چند دوره با هم همكار بودند را نكرده بود.
به همين دليل شروع دومين دوره وزارت خارجه منوچهر متكي در همان روزهاي نخست با اما و اگرهايي همراه بود تا اينكه حوادث پس از انتخابات 88 به اوج خود رسيد و در اين ميان نقش وزارت خارجه براي برخورد با كشورهايي كه دولت مدعي دخالت در امور داخلي ايران بودند، پررنگ تر شد.
در همان دوره برخي از حاميان احمدي‌نژاد معتقد بودند كه وزارت خارجه برخورد قاطعي با كشورهاي غربي دخالت‌كننده در امور داخلي ايران نداشته و از اين رو انتقادهايي را به عملكرد متكي وارد مي‌كردند.
به هر حال اين حوادث و همچنين اوج‌ گيري اختلافات ايران با 1+5 موجب شد تا دولت‌مردان اختلافات خود حداقل در عرصه سياست خارجي را علني نكنند، اما اين سياست چندان به طول نينجاميد و احمدي‌نژاد در يك اقدام بي‌سابقه رحيم مشايي، حميد بقايي، آخوندزاده و ظهره‌وند را به عنوان نمايندگان ويژه خود در امور خاورميانه،‌ آسيا، درياي خزر و افغانستان منصوب كرد.
انتخاب افراد فوق نشانگر اين بود كه احمدي‌نژاد براي پيشبرد برنامه‌هاي دولتش در امور بين‌المللي چندان اميد و اتكايي به وزارت خارجه ندارد.
از سوي ديگر بلافاصله منوچهر متكي به اين انتصاب‌ها انتقاد كرد و حتي انتقادات خود را با اعتراض به عملكرد بقايي رسانه‌اي كرد و گفت: "مشخص نیست که آقای بقائی بر اساس کدام مسئولیت و از چه جایگاهی این سخنان نسنجیده را بیان می‌کند. در حالی که هنوز آثار منفی اظهارات اخیر ایشان که موجب بروز مشکل در روابط خارجی شد، از بین‌نرفته است. اشاره متکی به سخنانی بود که بقایی درباره کشتار ارامنه در ترکیه گفته بود و اسباب زحمت دستگاه دیپلماسی کشور را فراهم آورده بود.
متکی همچنین با لحنی دیپلماتیک بدون اشاره به تعیین نمایندگاه ویژه توسط شخص احمدی نژاد اینگونه گفت که تضعیف دستگاه دیپلماسی کشور، به ویژه در شرایط کنونی، آن‌هم توسط برخی از اعضای دولت، مصداق بارز بر شاخه نشستن و بن بریدن است."
اين اعتراض واضح متكي منجر شد كه خبر عزل متكي از وزارت خارجه در محافل خصوصي سياسي مطرح و حتي از سعید جلیلی و یا مجتبی ثمره هاشمی به عنوان جانشين وي نام برده شود.اين حوادث را اگر در كنار انتقادات برخي نمايندگان مجلس به ويژه اعضاي فراكسيون اقليت قرار دهيم،‌ در مي‌ِيابيم كه طي روزهاي اخير متكي جايگاه چندان محكمي در وزارت خارجه نداشته است.
ضمن آنكه انتقادهاي بسياري طي روزهاي اخير به متكي و مجموعه وزارت خارجه در محافل خصوصي مطرح شد مبني بر اينكه چرا دستگاه ديپلماسي كشورمان در مقابل اظهارات سايمون گس سفير انگليس در ايران واكنش نشان نمي‌دهد؟
حتي برخي از نمايندگان مجلس در گفتگوهايي با خبرنگاران پارلماني به اين موضوع به شدت اعتراض كرده‌اند.

سرانجام كار منوچهر متكي در وزارت خارجه
با اين وجود كمتر كسي تصور مي‌كرد كه منوچهر متكي به اين صورت از وزارت خارجه كنار گذاشته شود، آن‌هم زماني كه وي براي تسليم پيام احمدي‌نژاد به سنگال سفر كرده و خبر عزل خود را در زمان انجام ماموريت شنيده است.
به طور قطع عزل اينگونه منوچهر متكي كه بسياري او را متين‌ و خوش‌برخوردترين فرد كابينه و تنها وزيري كه پله‌هاي ترقي را از سطوح پايين مديريتي تا رسيدن به كسوت وزارت يك به يك طي كرده است مي دانند، بايد دليل ويژه‌اي داشته باشد و شايد هم اين تصميم احمدي‌نژاد از جنس همان تصميماتي است كه كارشناسان و خبرگان عرصه سياست انتقادهاي بسياري به آن دارند.

متكي كيست؟
منوچهر متكي پس از انقلاب به عنوان كارمند به وزارت خارجه رفت و در سال 1363 رياست اداره هفتم سياسي اين وزارتخانه را بر عهده گرفت. يك سال بعد به عنوان سفير كشورمان به تركيه رفت و بيش از سه سال در اين سمت باقي ماند. يعني تا پايان جنگ تحميلي.
متكي پس از بازگشت به كشور در وزارت خارجه بازهم ارتقاي درجه يافت و ابتدا به عنوان مديركل اروپاي غربي و خيلي سريع به عنوان معاون امور بين الملل منصوب شد.
وي تا پيش از رياست جمهوري سيدمحمد خاتمي و برقراري دولت اصلاحات يك دوره معاونت (معاون حقوقي، كنسولي و امور مجلس) و يك دوره سفارت ( سفير جمهوري اسلامي ايران در ژاپن) را تجربه كرد، اما پس از آغاز به كار دولت خاتمي ناگهان تا حد مشاور وزير خارجه ستاره اقبالش افول كرده و به همين دليل از اين وزارتخانه رفت و شد معاون ارتباطات سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي.
وي در انتخابات مجلس هفتم همراه با ليست اصولگرايان از تهران به مجلس راه يافت و با توجه به سابقه‌اي كه داشت رياست كميته روابط خارجي كميسيون امنيت ملي را برعهده گرفت. تا اينكه با روي كار آمدن دولت محمود احمدي‌نژاد مجددا دروازه‌هاي وزارت خارجه به روي وي باز شد و از ابتداي دولت نهم به عنوان وزير خارجه در كابينه احمدي‌نژاد حضور داشت. 

سرانجام اينكه
سرانجام اينكه عزل متكي در چنين شرايطي سوالات بسياري در جامعه ايجاد كرده است كه هيچ پاسخي براي آن يافت نمي‌شود. مهمترين سوال اين است كه آيا دولت تا زمان اتمام سفر متكي به سنگال نمي‌توانست صبر كند؟