تيترآنلاين - مسئله وجود نیترات در آب تهران و چالشهایی که طرح‌این موضوع از سوی وزیر بهداشت‌ایجاد کرد ما را بر آن داشت در گزارشی به تعریف نیترات و استانداردهای جهانی آبهای آشامیدنی و در نهایت مشکلات ناشی از غیراستاندارد بودن آن بپردازیم.وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صراحتا تاکید کرد که میزان نیترات آب تهران در برخی نقاط بالاتر از حد استاندارد است و به همین دلیل به زنان باردار و کودکان شیرخوار توصیه می‌کنیم از آب بطری استفاده کنند و آب لوله کشی نخورند.

دکتر مرضیه وحید دستجردی در پاسخ به سئوال مهر در مورد گزارش وزیر نیرو از وضعیت آب تهران گفت: گزارش وزیر نیرو در مورد آب تهران را از طریق رسانه‌ها شنیده‌ام. میزان نیترات آب در برخی از نقاط تهران بالاتر از استاندارد است که وزارت نیرو تلاش می‌کند‌این آب را با آبهایی که نیترات کمتری دارند رقیق کند.وزیر بهداشت اضافه کرد: برای جلوگیری از عوارض مصرف آب شرب با نیترات بالا به خانمهای باردار و کودکان شیرخوار توصیه می‌کنیم از آب بطری استفاده کنند و آب لوله‌کشی نخورند.

دستجردی تاکید کرد: ‌گزارش وزارت نیرو در مورد آب تهران قبلاً به وزارت بهداشت اعلام شده بود.موضوع آبهای آلوده با تکذیب استاندار تهران و وزیر نیرو به یک مسئله چالش برانگیز تبدیل شد اما وزیر بهداشت روز ‌پنجشنبه در اظهار نظر متفاوتی اعلام کرد که آب تهران اصلا آلودگی ندارد! با توجه به تاثیر قابل توجه آب آشامیدنی بر سلامت شهروندان در گزارشی ابتدا به تعریف نیترات، سپس به اهمیت آن در مواد غذایی، سطح استاندارد برای جلوگیری از بروز مشکلات در آبهای معدنی و آشامیدنی معمولی و مشکلاتی که غیر استاندارد بودن آب می‌تواند داشته باشد می‌پردازیم. 

نیترات چیست؟
نیترات ترکیبی از نیتروژن (N) و اکسیژن (O) است. گیاهان از نیتروژن برای سنتز پروتیئنهای لازم برای رشد خود استفاده می‌کنند و‌این ماده را با جذب مستقیم از زمین و به شکل نیترات یا در ترکیب با سایر مواد به دست می‌آورند.نیتراتی که در زمینهای کشاورزی به عنوان کود ریخته می‌شود سبب افزایش‌این ماده در خاک و آبهای جاری می‌شود. از طریق آبهای جاری و غذاها، نیترات به بدن انسان وارد می‌شود.‌این ماده به طور کلی بی ضرر است اما افزایش سطح آن در مواد غذایی و آب آشامیدنی موجب می‌شود که به ترکیبات دیگری چون نیتریت و نیتروسامین تبدیل شود که‌این ترکیبات سمی‌و برای سلامت بدن خطرناکند. 

نیترات در گیاهان
تمرکز‌این ماده در گیاهان به فاکتورهای متنوعی بستگی دارند. به طوری که گیاهانی در زمینهای کشاورزی کشت می‌شوند نسبت به گیاهان گلخانه‌ای نیترات کمتری دارند.همچنین میزان نیترات در سبزیجات تابستانی کمتر از سبزیجات زمستانی است. گیاهانی که پس از غروب آفتاب جمع آوری می‌شوند نسبت به گیاهانی که در صبح برداشت می‌شوند نیترات کمتری دارند. گیاهان نیترات را در‌اندازه‌های مختلف جمع آوری می‌کنند و بنابراین گیاهان با میزان کم، متوسط و بالای نیترات وجود دارند.گیاهان با نتیرات بالا: کاهو، شاهی، کلم قرمز، اسفناج، کاهو پیچ، ریشه خردل و ریواس‌.گیاهان با نیترات متوسط: کلم، کاسنی، رازیانه، کلم پیچ، کرفس، کلم سفید و کدو سبز. گیاهان با نیترات کم: بادمجان، لوبیا سبز، گل کلم، کلم بروکلی، کلم بروکسل، نخود، خیار، سیب زمینی، هویج، فلفل، قارچ، پیاز و گوجه فرنگی. 

اهمیت نیترات در مواد غذایی
سطح نتیرات یک پارامتر بسیار مهم به خصوص در رژیم غذایی نوزادان و کودکان است. نیتراتها موادی هستند که به طور طبیعی تمرکز آنها در حداقل است و بنابراین خطرناک نیستند اما سطح بیش از حد‌این ترکیب نیتروژن دار می‌تواند مانعی جدی در انتقال اکسیژن در خون باشد و نتایج خطرناکی را به خصوص برای نوزادان داشته باشد. به همین دلیل در تولید آبهای معدنی دو استاندارد دوز نیترات در نظر گرفته می‌شود:45‌میلی‌گرم / لیتر در آبهای معدنی معمولی. 10‌میلی‌گرم / لیتر در آبهای معدنی ویژه مصرف کودکان. توصیه می‌شود که میزان نیترات موجود در آب مورد مصرف کودکان نباید بالاتر از 25‌میلی‌گرم / لیتر باشد. 

نیترات در آب آشامیدنی و تاثیرآن بر سلامت انسان
نیترات یکی از موادی است که به وفور در آب زیرزمینی مناطق روستایی پیدا می‌شود. نوشیدن زیاد آب با نیترات زیاد می‌تواند سبب بروز بیماری ‌متاهموگلین‌ یا ‌بیماری کودکان آبی‌ شود. 

نیترات و سازمان جهانی بهداشت
پس از اجلاس سازمان جهانی بهداشت سال 1970 در ژنو استانداردهای آب آشامیدنی تعیین و خطرات ناشی از حضور نیترات بیش از‌این استانداردها به شرح زیر اعلام شد. ماده نیترات (NO3).سطح استاندارد برای جلوگیری از بروز مشکلات در آبهای معدنی و آشامیدنی معمولی.توصیه شده: زیر 50‌میلی‌گرم/ لیتر. قابل قبول: از 50 تا 100‌میلی‌گرم/ لیتر. خطرناک: بالاتر از 100‌میلی‌گرم/ لیتر. مشکلاتی که می‌توانند بروز یابند متاهموگلوبین کودکی اگر‌این آب توسط کودکان مصرف شود. با توجه به اهمیت رعایت استانداردهای جهانی در آب آشامیدنی و تاثیر مستقیم آن بر سلامت شهروندان به نظر می‌رسد مسئولان کشور باید واقعیت موجود در‌این زمینه را اعلام کنند و در صورت آلوده بودن آبهای آشامیدنی راهکاری برای رفع آلودگیها اجرا کنند.