تيترآنلاين - بازخواني سندي از كشف حجاب

گفته شده به وسيله روساي ادارات وسايل تشويق خانم‌ها را فراهم آورده كه مجامعي نه به عنوان رفع حجاب بلكه به عناوين ديگر ولي براي همين منظور تشكيل گردد

اسنادي كه از كشف حجاب برجاي مانده، بسيار زياد است. در غالب اين اسناد رد پاي خشونت‌ورزي در بي‌حجاب كردن زنان قابل ملاحظه است و در بين‌شان اسنادي به چشم مي‌آيد كه در زمره نوادر و عجايب دوران جاي مي‌گيرند، از جمله اسنادي كه نشان مي‌دهند دولت پهلوي اول مايل بوده تا از مذهب و مبلغان مذهبي براي كشف حجاب بهره جويد. براي نمونه در هفتم دي‌ماه 1314 يعني يك هفته پيش از اعلام رسمي كشف حجاب، والي ايالت خراسان در نامه‌اي محرمانه به حكومت نيشابور، حكم رياست‌الوزرا مبني بر چگونگي كشف حجاب را ابلاغ كرد.

در بند اول از اين دستورالعمل 6 ماده‌اي آمده است: بدوا به وسيله معارف در مدارس به عنوان پيشاهنگي و ورزش دختران به طوري كه در همه اقدام شده [؟] اعلام شود. سپس گفته شده به وسيله روساي ادارات وسايل تشويق خانم‌ها را فراهم آورده كه مجامعي نه به عنوان رفع حجاب بلكه به عناوين ديگر ولي براي همين منظور تشكيل گردد.

اما از اين مهم‌تر مواد سوم و چهارم اين دستورالعمل است كه اشعار مي‌دارد: 3 وعاظ و پيشوايان محل را وادار كنيد كه نتايج حاصله از اين منظور را به مردم بفهمانند و ثابت كنند كه اين عمل نه‌تنها خلاف مذهب نيست، بلكه روح اسلام از اين ترتيب حجاب دور است. 4 اگر كسي از وعظ‌كنندگان يا غيره مخالفتي يا اظهاراتي بر ضد رفع حجاب نمايد فورا توسط شهرباني جلب و تنبيه شود.

هرچند سندي در دست نيست كه نشان دهد وعاظ و روحانيون تمكيني نسبت به اين خواسته داشته‌اند و اينان خود از پيشوايان خيزش عليه كشف حجاب بوده‌اند، اما فكر استفاده از روحانيون براي ترويج عملي كه برخلاف آموزه‌هاي پذيرفته شده اسلامي است، در نوع خود جالب است.

در خاطرات علي‌اصغر حكمت، وزير فرهنگ وقت نيز به اشاراتي از اين دست برمي‌خوريم كه وي مايل بوده با استفاده از آموزه‌هاي ديني حجاب را امري غيرلازم معرفي كند و آن را مغاير روح مذهب جلوه دهد.

همچنين در هيچ‌يك از سخنراني‌هاي مربوط به كشف از سخنراني رضاپهلوي گرفته تا افراد جزء هرگز گفته نمي‌شد كه مذهب در مقرر داشتن حجاب زنان ره به خطا برده است، بلكه چنين استدلال مي‌شد كه اساسا حجاب (به معناي پوشش موي سر و بدن) در دين اسلام جايگاهي ندارد و حجاب مورد نظر اسلام همانا عفاف و پاكدامني ذاتي زنان است كه در قالب چادر مورد تحريف قرار گرفته است. در ادامه دستورالعمل، گفته شده: خانم‌هاي روسا و مأمورين بايد در اجراي اين منظور پيشقدم بوده و با طرز پسنديده و معقول و با ساده‌ترين لباس‌ها به تجدد نسوان كمك نمايند. در آخر كار و در حالي كه پيش‌تر سخن از جلب و تنبيه وعاظ مخالف كشف حجاب به ميان آمده، چنين مي‌خوانيم كه اين اقدامات بايد خيلي عاقلانه و با متانت بدون آن كه كسي را عنفا مجبور به كشف حجاب نمايند، مجري گردد. *

پي‌نوشت:
*سازمان اسناد ملي ايران، سند شماره ك‌135007 سري ج.