تيترآنلاين - عوامل داخلی و بین المللی منشأ افزایش قیمت سکه و دلار

عوامل داخلی و بین المللی منشأ افزایش قیمت سکه و دلار

وقتی دورنمای اقتصادی به هم بریزد سرمایه ها به سمت بازار مطمئن یا فضایی می رود که بتواند تورم را پوشش بدهد که در اصلاح به آن ریسک گریزی می گویند

عوامل بین المللی و داخلی که شامل وقایع اقتصادی واقعی و روانی در هر دو حوزه است،عامل اصلی افزایش ۵۸ درصدی نرخ دلار و رشد ۶۱ درصدی قیمت سکه طی یکسال منتهی به تیرماه جاری در ایران است.

به گزارش پارسی بانک،قیمت سکه از ابتدای سال 1390 شاهد دو جهش عمده بوده است. اولین جهش عمده در اواسط مرداد تا اوایل شهریور 1390 رخ داد. طی این دوره قیمت سکه از 450 هزار تومان به فراتر از 600 هزار تومان و به رشدی معادل 27 درصد رسید جهش دوم در اواخر دی ماه و روزهای ابتدای بهمن رخ داد که طی آن قیمت سکه از حدود 600 هزار تومان به فراتر از 1 میلیون تومان در سوم بهمن 1390 رسید و رشد 43 درصدی را تجربه کرد.

در همین حال دلار بالاترین قیمت را در بهمن ماه سال گذشته ثبت کرد و از مرز 2 هزار تومان گذشت. این افزایش در نهایت رشدی 61 درصدی را طی 12 ماهه منتهی به تیرماه جاری ثبت کرد.

عوامل بین المللی و داخلی منشأ مشکلات بازار سکه و دلار

در این میان سوال اینجاست که چرا در حالی که انس طلا طی یک سال تنها 5 درصد رشد قیمت داشته اما دلار و سکه رشد حدود 60 درصدی را تجربه کرده اند.

دکتر شاهین شایان آرانی کارشناس بانکی در گفتگو با پارسی بانک مسائل بین المللی و داخلی را یکی از علل افزایش قیمت سکه و دلار طی یکسال منتهی به تیرماه جاری ایران می داند و می افزاید: هر دو عامل بین المللی و داخلی که شامل وقایع اقتصادی واقعی و وقایع اقتصادی روانی می شوند، در افزایش قیمت سکه و دلار دخیل است.

وی درخصوص علل نوسان قیمت طلا می گوید: به طور کلی چه در داخل و چه در خارج کشور همیشه فضای توأم با ابهام،جنگ،مشکلات سیاسی و عدم امکان پیش بینی آینده عامل اصلی افزایش قیمت طلاست. وقتی دورنمای اقتصادی به هم بریزد سرمایه ها به سمت بازار مطمئن یا فضایی می رود که بتواند تورم را پوشش بدهد که در اصلاح به آن ریسک گریزی می گویند.

این کارشناس بانکی ادامه می دهد: مسائل منطقه یورو،بحران مالی آمریکا عامل اصلی واقعی و مسائل روانی اقتصادی هم عامل دیگری برای افزایش قیمت طلاست.

شایان آرانی با اشاره به بازار داخلی طلا در ایران تشریح می کند: بخشی از قیمت سکه در داخل برگرفته از مسائل بین المللی در اثر افزایش یا کاهش قیمت انس و اقتصاد واقعی است و بخشی دیگراز مسائل روانی اقتصادی سرچشمه می گیرد. علاوه بر این متلاطم شدن قیمت دلار اتفاق دیگری بود که در این میان باعث افزایش قیمت طلا شد و این افزایش قیمت روی طلا نیز تأثیرگذار بود.

این کارشناس بانکی می افزاید: بخشی از افزایش قیمت طلا به افزایش قیمت این فلز گرانبها در سطح بین المللی برمی گردد و بخش دیگر آن به افزایش نرخ برابری دلار به ریال مربوط می شود. علاوه بر این پدیده های روانی اقتصادی مانند تحریم بانک مرکزی و تشدید فشار بر ایران،ریسک گریزی وحرکت به سوی بازارهای مطمئن یکی دیگر از عوامل افزایش قیمت طلاست.

وی همچنین در خصوص بحث دلار و افزایش قیمت آن در ایران می گوید: نرخ برابری دلار به ریال نشأت گرفته از ارزش دلار در سطح بین المللی است. در داخل کشور نیز قدرت اقتصادی به نسبت افزایش نرخ دلار پایین می آید و عواملی چون تحریمٰ،وحشت از اثرات بحران های حاصله و ریسک گریزی شاخصه مهمی برای افزایش قیمت دلار می شود. معمولا عوامل روانی در بخش دلار تأثیرگذاری بیشتری در ایران دارد.

این کارشناس و پژوهشگر بانکی هدفمندی یارانه ها را در ایجاد التهاب موجود در بازار موثر می داند و می افزاید: هدفمندی یارانه ها و تب تورم ناشی از آن و همچنین نگرانی از نحوه اجرای این قانون و وحشت از تورم احتمالی باعث حرکت به سوی بازارهای مطمئنی مانند طلا می شود.

شایان آرانی در بخش دیگری از سخنانش به سیاست های بانک مرکزی اشاره می کند و تصریح می کند: وظیفه بانک مرکزی مهار و کنترل تورم است و بانک مرکزی به دلیل ناتوانی در مهار قیمت ارز و تک نرخی شدن آن و همچنین وابستگی به دولت و عدم استقلال نتوانسته است موفق عمل کند.

این کارشناس بانکی در پایان این باره بیان می کند: ارزش پول ملی هر کشور وابسته به سیاست های اقتصادی دولت و تورم موجود در جامعه است، هرچقدر تورم بالاتر برود از ارزش پول ملی نیز کاسته می شود.

کاهش و نوسان ارزش پول ملی مخصوصا در خرداد و دی‌ماه سال 1390 موجب شد، مردم، واسطه‌ها و حتی برخی شرکت‌ها برای سودآوری و حفظ ارزش دارایی‌های خود به تقاضا و خرید شمش و سکه طلا روی بیاورند. این امر در کنار سایر دلایل جهانی موجب شد قیمت طلا در ایران بیش از سطح جهانی افزایش یابد.

عوامل اصلی صعود ناگهانی قیمت طلا در سال 90

گزارش پارسی بانک حاکیست عوامل اصلی صعود ناگهانی قیمت طلا در سال 90 عبارتند از: خروج نقدینگی از بانک‌ها، کاهش فشار تقاضا در بازار مسکن، افزایش قیمت جهانی طلا (که با افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش پول ملی در ایران تشدید شد)، مزایده‌ای عمل کردن بانک کارگشایی و لیزینگ‌های غیررسمی طلا و جواهر.
در این میان همچنین کاهش نرخ سود سپرده‌ها و اوراق مشارکت و مزایده‌های بانک کارگشایی از جمله عوامل دیگر افزایش قیمت طلا بود. به علاوه کم‌رونق بودن بازار مسکن و بی‌ثباتی بورس اوراق بهادار و تشدید نگرانی‌های ناشی از اعمال تحریم‌های سریالی را از دیگر علل موثر به روند صعودی قیمت طلاست.
براین اساس، اگرچه افزایش قیمت جهانی طلا را نیز در روند صعودی قیمت این فلز در ایران بی‌تاثیر نمی‌داند، اما معتقد است در افزایش ناگهانی قیمت سکه (که حدود 15 درصد بیش از افزایش جهانی بوده) عوامل داخلی تاثیر بسزایی داشته‌اند.

بر اساس این گزارش، خروج نقدینگی از بانک‌ها به دلیل کاهش نرخ سود سپرده‌ها در سال 90 و به دنبال آن کاهش نرخ سود اوراق مشارکت موجب شد که مردم به خاطر حفظ ارزش زمانی پول (مقابله با تورم) و کسب یک حاشیه گسترده برای کسب سود مورد انتظار،‌ به سمت بازار طلا هدایت شوند.

راهکارهایی برای کنترل بازار طلا

این گزارش نشان می دهد سطح افزایش قیمت سکه و طلا در ایران، قابل مقایسه با بازارهای بین‌المللی نیست و بر این اساس عواملی غیر از افزایش جهانی قیمت طلا در روند رو به رشد و ناگهانی نرخ طلا در بازارهای ایران موثر بوده‌اند. در ادامه این گزارش راهکارهای حل مشکل افزایش ناگهانی قیمت سکه و طلا در ایران را به این شرح ذکر می‌کند:
الف) تاسیس بورس فلزات گرانبها در داخل کشور که می‌تواند علاوه بر استفاده از فرصت‌ها از بروز بحران و شوک قیمتی در معاملات سکه و طلا جلوگیری کند.
ب) اعمال مدیریت شناور در خرید و فروش طلا همانند ارز به نحوی که سیستم فروش مزایده‌ای از میان برداشته شود؛ زیرا مزایده خود به مفهوم افزایش قیمت می‌باشد.
ج) ایجاد سازوکارهای لازم در بازار سرمایه و به خصوص بورس اوراق بهادار، جهت جلب اعتماد ملی، به طوری که موجب حذف حباب قیمتی در بازار شود. از این جمله می‌توان به پیش‌فروش سکه اشاره کرد.
د) توجه جدی به تشویق و هدایت بخش خصوصی به سمت امور تولیدی و تلاش در رفع موانع تولید که عاملی اصلی جذب نقدینگی به سمت بخش تولیدی جامعه محسوب می‌شود (بهبود فضای کسب و کار).
ه) افزایش امنیت سرمایه‌گذاری در بخش تولید و بورس اوراق بهادار.
و) خرید طلا توسط بانک مرکزی جهت اثرگذاری و دخالت در بازار طلا در مواقع بحرانی از محل بخشی از مازاد درآمد نفتی به عنوان تادیه بخشی از بدهی‌های دولت به بانک مرکزی و اجازه ضرب سکه طلا توسط نهادهایی غیر از بانک مرکزی و نظارت بر کم و کیف سکه توسط اتحادیه صنف طلا و سلب امتیازو مجوز ضرب سکه توسط بانک مرکزی و نظارت بر آن.
ز) علاوه بر سکه طلا جایگزین دیگری مثل شمش طلا با وزن‌های 1 تا 10 گرمی با عیار مشخص در تعداد زیاد تحت نظارت صنف طلا و کنترل استاندارد آن توسط آن صنف عرضه گردد؛ به نحوی که به مرور زمان متقاضیان بتوانند این‌گونه شمش‌ها را در اموری مانند مهریه ازدواج و پس‌انداز خانوارها جایگزین سکه طلا نمایند.