تيترآنلاين - روسیه، به کجا چنین شتابان؟

به باور بسیاری سیاست های دولت اوباما در قبال مسکو کاملا جواب داده است. در این یک سال مواضع مسکو در قبال مسائل مختلف، به خصوص ایران، آن چنان تغییر کرد که کمتر کسی انتظارش را داشت.

تيترآنلاين- یک سال و اندی از آغاز به اصطلاح “ری سِت” (reset) روابط روسیه و آمریکا می گذرد. پس از سالها تنش در روابط دو کشور، در نهایت کاخ سفید تصمیم گرفت تا ظاهر سیاست های خود در قبال روسیه را تغییر داده و این بار تعامل را جایگزین تقابل نماید. البته قبل از فروپاشی شوروی نیز در برهه ای کاخ سفید سیاست تنش زدایی را نسبت به این کشور در پیش گرفته بود که در نهایت به تضعیف شوروی و مقابله آمریکا با این کشور منجر شد.

به گزارش تيترآنلاين به نقل از روسيران، به باور بسیاری سیاست های دولت اوباما در قبال مسکو کاملا جواب داده است. در این یک سال مواضع مسکو در قبال مسائل مختلف، به خصوص ایران، آن چنان تغییر کرد که کمتر کسی انتظارش را داشت. باید گفت از روسیه ای که زمانی خود را ابرقدرت می پنداشت و در هر موضوعی می خواست تا قدرت رقیب خود، آمریکا را به چالش بکشد، امروز دیگر خبری نیست. روسها دیگر خودشان نیز باور کرده اند که در بسیاری از حوزه ها، به ویژه از نظر اقتصادی فرسنگها با آمریکا فاصله دارند. اگرچه هنوز روسیه به لطف دو میراث مهم شوروی، حق وتو و تسلیحات هسته ای، و نیز منابع سرشار نفت و گاز خود در جامعه بین الملل نقشی انکار ناپذیر داشته و دقیقا، به همین خاطر است که کاخ سفید به این نتیجه رسیده که بدون تعامل با کرملین نمی تواند برخی از اهداف خود را محقق سازد.

یکی از این اهداف متوقف ساختن برنامه های هسته ای ایران است. کاخ سفید که نتوانسته به تنهایی به این هدف برسد، بر آن شد تا با اتخاذ سیاستی به رهبری کیسینجر، مشاور یهودی الاصل اوباما و تئوریسین سیاستهای خارجی ایالات متحده در ازای دادن امتیازاتی به کرملین، حمایت روسیه را در تشدید فشارها علیه ایران جلب نماید. آمریکا نقاط ضعف روسیه را به خوبی شناسایی کرده و دقیقا از همان نقاط وارد عمل شده است.

روسیه برای بهبود روابط و توسعه مناسبات با آمریکا از این کشور می خواهد تا در طرح استقرار سپر دفاع موشکی خود در اروپای شرقی بازنگری کند، وضعیت حقوق بشر در روسیه را چندان مورد انتقاد قرار ندهد، برای ورود روسیه به سازمان تجارت جهانی مانع تراشی نکند، نفوذ روسیه در قلمرو شوروی سابق را به رسمیت بشناسد و… در مقابل آمریکا نیز از روسیه می خواهد تا در خصوص موضوعاتی، از جمله پرونده هسته ای ایران کاملا با مواضع کاخ سفید همسو باشد.

رفتارهای اخیر روسها و مواضع دوگانه مسکو در قبال تهران نشان می دهد که لااقل کاخ سفید به خواسته خود رسیده است. امروز شاهد هستیم که روسیه با چنان سرعتی به دامان غرب می رود که مسبوق به سابقه نبوده است. البته این کشور همواره ادعا می کند که ایران شریک مطمئنی نیست و اگر تهران بتواند، در اولین فرصت مناسباتش را با غرب توسعه خواهد داد و نه با مسکو. باید پرسید که روسیه برای جلب اعتماد مردم و مسوولان ایران و بهبود وجهه خویش در این کشور چه کرده است؟ آیا به تعهدات خویش در قبال ایران پایبند بوده است؟ چطور می شود که روابط تجاری ایران و چین علی رغم فاصله جغرافیایی زیاد بین دو کشور، ظرف ۸ سال اخیر از کمتر از ۲ میلیارد دلار به بیش از ۲۵ میلیارد دلار رسیده، ولی حجم مبادلات ایران و روسیه با این قرابت جغرافیایی و روابط تاریخی هنوز به ۴ میلیارد دلار نرسیده است؟ آیا سفیر روسیه در تهران جایگاه این کشور در افکار عمومی ایران و بی اعتمادی نسبت به روسیه را به دولت متبوعش گوشزد نمی کند؟ براستی، این بی اعتمادی از کجا ناشی می شود؟

با این حال، دولتمردان ایران علی رغم همه خلف وعده ها از جانب روسها، هنوز هم اعلام می کنند که روسیه دوست ماست و خواهان توسعه مناسبات دوجانبه هستند. رییس جمهوری ایران علی رغم انتقادات صریح خود از مواضع اخیر روسیه در قبال پرونده ایران، در حاشیه کنفرانس اخیر ترکیه اعلام کرد که قصد وی فقط تذکر بوده و توصیه کرد که روسیه به صف دشمنان ایران نپیوندد.

ظاهرا روسیه تنها زمانی دست به دامن ایران می شد که در مناطق پیرامونی فدراسیون، نظیر تاجیکستان، چچن و .. اوضاع به گونه ای بود که امنیت ملی روسیه در مخاطره بود. روسها خود اذعان دارند که تنها یک ایران مقتدر و مستقل می تواند برای روسیه همانند سدی مطمئن در جنوب فدراسیون عمل نماید. منافع و تهدیدات مشترک دو کشور نیز بر کسی پوشیده نیست. پس آیا بهتر نیست روسیه در سیاستهای خود بازنگری کرده و منافع بلند مدت خویش را در نظر داشته باشد؟ آیا روسها تبعات حضور بیشتر آمریکا در منطقه را فراموش کرده اند؟

روسیه از یک سو بر منافع ملی خویش تاکید کرده، و از سوی دیگر همین منافع را نادیده گرفته و آن را فدای لبخندهای مقطعی آمریکا می کند. مسلما، نه منافع روسها فقط در دامن غرب تامین می شود و نه منافع ایران فقط در رابطه با روسیه. پس اگر قرار باشد عملگرایی روسیه به این صورت تعریف شود که مسکو ملاحظات همسایگانش را در نظر نگرفته و مناسبات دوجانبه با ایران را فدای بهبود روابط خود با غرب نماید، در آن صورت ایران نیز می تواند عملگرایی را صرفا با توجه به منافع خود و بدون در نظر گرفتن ملاحظات مسکو تعریف نماید. به خصوص که اگر قرار باشد روابط فعلی خود با روسیه را با روابط ایران قبل از انقلاب با غرب مقایسه نماید و آن وقت