تيترآنلاين - تعهد و مسئوليت؛ نفس گير اما شيرين

مي گويند از هر ۱۰ زوجي که براي مشاوره به کلينيک وي مراجعه مي کنند، ۲ زوج با مشکلي مواجهندکه محور آن تعهد است

دکتر علي بني اسدي، روان شناس باليني درباره علل رنگ باختن تعهدهاي اوليه در زندگي مشترک مي گويد: اکثر زوج هايي که براي حل اختلاف شان به ما مراجعه مي کنند، قبل از ازدواج با هم دوست بوده اند خيلي هم عاشقانه يکديگر را دوست داشته اند. ولي بعد از مدتي به دليل نداشتن تعهد يا اگر بخواهم دقيق تر بگويم، به خاطر تعهد بدون شناخت، با مشکلاتي مواجه مي شوند که گاهي آن ها را به خيانت و شکست در رابطه عاطفي شان سوق مي دهد. اين گونه زوج ها در ابتدا با توجه به يک وجه از طرف مقابل شان که به طور معمول وجوه ظاهري است، به شدت با هم الفت پيدا مي کنند ولي وقتي وارد زندگي مشترک مي شوند، نمي توانند به تعهداتي که با هم داشته اند عمل کنند. اين موضوع نيز به دليل کشف نکردن ابعادي است که در دوران دوستي يا نامزدي، از آن غافل بوده اند. متاسفانه دوران عقد، دوران خوبي براي کسب اين شناخت ها نيست. بلکه دوراني براي وسعت دادن به اين شناخت هاست. ولي اکثر زوج هاي جوان خيلي دير متوجه اين موضوع مي شوند.

تفاوت جزئي مقصر اختلاف کلي!
اين روانشناس درباره نداشتن شناخت کافي زوجين از ويژگي هاي طرف مقابل مي گويد: زوجي به من مراجعه کردند، زن به دليل نگراني ناشي از حضور ديرهنگام همسرش در منزل، پس از بازگشت او به خانه، با سوالات ريز و درشت سعي در فهميدن اين موضوع داشته که مرد در طول روز کجا بوده است؟ مرد هم به چند جواب کلي اکتفا مي کند. جواب هاي کوتاه مرد و اصرار زن، باعث ايجاد اختلاف ميان اين زوج شده بود. اين در حالي است که هر دو نسبت به هم متعهد شده بودند که هنگام نگراني و خستگي، همديگر را آرام کنند. علت اين ناراحتي مهم، نداشتن شناخت کافي از تفاوت هاي جزئي ميان خودشان بود.

اگر مرد قبل از ازدواج متوجه شود که زن ها به موضوعات نگاهي جزئي دارند و زن نيز درک کند که مردها به موضوعات نگاهي کلي دارند، آن زمان هر دو طرف، واکنش هاي يکديگر را درک مي کنند و به جاي دلگير شدن از رفتار هم سعي در تطبيق خود با طرف مقابل شان دارند تا موجبات آرامش هم را فراهم کنند. اين زوج بعد از جلسات مشاوره، احساسات و خلق و خوي مشترک يکديگر را شناختند و در مورد رفتارهايشان با هم صحبت کردند. در مواردي که با هم تفاوت داشتند، راهکاري مشترک براي تامين آن احساس پيدا کردند. راهکاري که هيچ کدام را ناراحت نکند و در عين حال پاسخ گوي نيازشان باشد. در حقيقت بيشتر زوج هايي که در موضوع تعهد مشکل دارند، در پله شناخت به مشکل خورده اند.

زندگي مشترک در شرکت تعاوني!
عبد الحسين ترابيان سال هاست که در زمينه مشاوره خانواده و ازدواج فعاليت دارد، پاي صحبت ايشان مي نشينيم و درباره تعهد و مشکلات زوج هاي جوان از ايشان مي پرسيم، صحبت هايش را اين گونه آغاز مي کند: خانواده هم چون يک شرکت تعاوني است و مانند هر شراکتي، اين شرکت هم اساسنامه و توافق نامه دارد. اعضاي آن نيز با امضا و قبول اساسنامه، زندگي خود را شروع مي کنند. تا زماني هم که به آن پايبند باشند تعلق خاطر، آرامش و امنيت در زندگي شان وجود دارد. ولي با نقض اين توافقات، مشکلات به صورت تدريجي يا به يک باره خود را در زندگي آن ها نشان مي دهد.

بدون قلاب مهارت، تعهد صيد نمي شود
اين روانشناس مي افزايد: اکثر زوج هايي که به من مراجعه مي کنند به صورت غيرعمدي و در نتيجه نداشتن مهارت هاي لازم در زندگي، تعهدات شان را زير پا گذاشته اند. بعضي وقت ها برداشت هايشان از چيزي که درباره آن متعهد شده اند متفاوت است. بعضي وقت ها هم تعهدات قديمي شده است و با شرايط کنوني زندگي شان تناسبي ندارد. اين اختلافات مانند شعله هاي کوچکي است که بايد هر چه سريع تر و قبل از تبديل شدن به يک آتش بزرگ، خاموش شود.

موضوع مشترک و تفسيرهاي متفاوت
ترابيان يکي از تجربه هاي مشاوره خود را چنين بازگو مي کند: چندي پيش زوجي به من مراجعه کردند، خانم مدعي بود همسرش ابتداي رابطه عاطفي شان قول داده است که با اشتغال او مخالفت نکند. ولي اکنون به تعهد خود پايبند نمانده است و اين موضوع سبب اختلاف اين زوج شده بود.

در حقيقت مشکل اين زوج تفسيرهاي متفاوت شان از چيزي بود که درباره آن متعهد شده بودند. وقتي در فضايي آرام توانستند با هم گفت وگو کنند، مرد گفت که با اشتغال همسرش مخالفتي ندارد ولي حرفه اي که در حال حاضر به همسرش پيشنهاد شده است محيط امني ندارد و اين موضوع، او را نگران مي کند. زن هم پس از صحبت با همسرش متوجه شد که همسرش نگران چه موضوعاتي است و مخالفت او ناشي از نداشتن تعهد و بهانه گيري نيست. بعد از آن هم توافقات جديدي را جايگزين توافقات قبلي شان کردند.

يا در يک مورد ديگر به خاطر دارم که مرد به دليل نداشتن مهارت هاي کافي، کارهايي مي کرد که سوءظن همسرش را برمي انگيخت و ناخواسته باعث مي شد که همسرش فکر کند او بر سر پيمان وفاداري اش نمانده است و به او خيانت مي کند. کارهاي ساده اي مثل قفل گذاشتن روي گوشي يا لپ تاپ که باعث حساس شدن زن مي شد در حالي که مرد حتي روحش هم از ابعاد اين سوء تفاهم خبردار نبود تا لحظه اي که زن تصميم به ترک او گرفته بود. بعد از صحبت در مورد اين موضوع و رفتار هر دو طرف در اين قضيه، متوجه اشتباهشان شدند و دوباره به زندگي پرمحبت قبلي شان برگشتند.

ترس از تعهد، ترس از مسئوليت است
مي گويند از هر ۱۰زوجي که براي مشاوره به کلينيک وي مراجعه مي کنند، ۲زوج با مشکلي مواجهندکه محور آن تعهد است . براي پاسخ به اين سوال که پس از ازدواج و به واسطه تعهد ميان طرفين، بايد قيد چه چيزهايي را در زندگي زد به سراغ دکتر خدابخش احمدي عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي بقيةا... رفتيم.

تعهد در ازدواج به چه معناست؟ يا بهتر اين که تعريف تعهد چيست؟
تعهد به معنايي که مورد نظر شماست، تنها در ازدواج تعريف مي شود. ازدواج يک قرارداد بين زن و مرد است براي شروع يک زندگي مشترک. اين قرارداد را مي توانيم تعهد هم نام گذاري کنيم. تعهد، پايه اصلي و اساس ازدواج محسوب مي شود. اگر بخواهيم در مورد چيستي آن صحبت کنيم، مي توانيم آن را به عنوان يک سري چارچوب، تکليف و قانون در نظر بگيريم.

تعهد بين زن و شوهر چه سطوحي دارد؟
حداقل و اولين سطح تعهد همان تکاليف و وظايفي است که در عقدنامه ازدواج آمده است. زن و مرد آن را امضا و پايبندي خودشان را به آن اعلام مي کنند. اما سطح بالاتر تعهد، تکاليف نانوشته اي است که با توجه به ميزان رشد و تکامل افراد، در زندگي مشترک بروز مي يابد، زن و شوهر در اين سطح وظايفي را براي خودشان فرض و واجب مي دانند. بگذاريد با يک مثال برايتان اين موضوع را شرح بدهم. نماز و روزه بر هر مسلماني تکليف است، حالا زن يا مرد مسلماني به سبب رشد معنوي، نماز شب را هم بر خودش واجب مي داند. همين تکاليف نانوشته به زندگي معناي زيبايي مي دهد.

علت ترس جوانان از تعهد را در چه مي دانيد؟
ترس از تعهد، ترس از مسئوليت است، ترس از بايدها و نبايدهاست، ترس از تکاليفي است که فرد پس از ازدواج، آن ها را بر دوش مي گيرد، افرادي که آمادگي پاسخ گويي و مسئوليت پذيري ندارند، تمرين نکرده اند يا تا اين لحظه از زندگي شان، راهي بر خلاف مسير تعهدات پيش رويشان را طي مي کرده اند، هميشه مسير ازدواج را سخت و ناپيمودني مي بينند. اين افراد گمان مي کنند تعهد به معناي محدوديت و سلب آزادي است، در حالي که تعهد، در چارچوب قرار گرفتن است و مانعي براي آزادي افراد نيست. بلکه موجب پيشرفت در زندگي است.

برخي جوان ها شکايت مي کنند که همسرشان در ابتداي زندگي مشترک قبول کرده است که نسبت به آن ها عهده دار تعهداتي شود، البته اين قول و قرارها به صورت کلامي بوده ولي در طول زندگي مشترک، به آن ها عمل نکرده است! راهنمايي شما براي اين افراد چيست؟
اما در سطوح بالاي تعهد، اين خود افراد هستند که خود را موظف به انجام تکاليفي مي کنند نه اين که طرف مقابل آن ها را وادار به تعهددادن کند، پس وقتي جريان اين گونه باشد، نبايد هيچ انتظاري براي زوج ها به وجود آيد. اين يک اشتباه رايج بين زوج هاي جوان است که در تب و تاب عشق، شرط و شروطي مي گذارند و براي انجام آن قول هم مي دهند آن هم به صورت کلامي و بيشتر اوقات در دوران نامزدي اما پس از اين که از دنياي فانتزي نامزدي پا به دنياي واقعي مي گذارند، متوجه مي شوند که تفکرات شان با واقعيت هيچ گونه هم خواني ندارد، حالا يا يک طرف رابطه به اين نتيجه مي رسد يا دو طرف شان. اين آغاز شروع ناراحتي مي شود افراد در دوران نامزدي به دلايل مختلف از جمله ناايمني عاطفي، احساسي رفتار کردن، تعارف، نگراني به لحاظ ناراحت نشدن همسر و... مرتکب اين گونه اشتباهات مي شوند که نبايد آن را با تعهد و مفهوم آن اشتباه گرفت.

يعني بايد چه کار کنند؟
توصيه مي کنم اين افراد به جاي صحبت و قول دادن درباره انجام کارهاي مختلف آن ها را به مرحله عمل برسانند، درباره امکانات موردنياز آن اتفاق و راهکارهاي اجراي آن مشورت کنند، چه قدر خوب است که مدتي ايده هايشان را به صورت آزمايشي اجرا کنند تا اگر ايده خوب و قابل اجرايي است، در زندگي شان به صورت يک عادت پسنديده نقش گيرد. مثلا زوج هاي جواني را ديده ام که در دوران نامزدي قرار مي گذارند بعد از ازدواج، هر شب بروند و در پارک ورزش کنند. حال اين که مرد بايد يک هفته درميان در نوبت شب کار کند پس با کمي فکر يا اجراي آزمايشي اين ايده قبل از وعده دادن انجام آن به خوبي متوجه مي شوند که ورزش شبانه در پارک عملي نيست و به همين سادگي، از حرف و حديث هاي بعدي و تنش هاي احتمالي جلوگيري مي کنند.